"Anadolu'nun ezgileri insanı güzelleştiriyor"

FARUK DEMİR
Sabahat Akkiraz, Türkiye'nin hem yurtiçinde hem de yurtdışında en sevilen, en saygı duyulan ses sanatçılarından biri. Anadolu'nun binlerce yıllık müzik kültürünün ve ruhu okşayan ezgilerinin kuşaktan kuşağa aktarılmasında bir aracı olmanın sorumluluğunu üstünde taşıyarak, Türk müziğini uluslararası etnik müzik organizasyonlarında ve festivallerinde tüm dünya milletlerine tanıtan bir isim. Hatta Güney Amerika'da türkülerimizi ilk seslendiren kişi olarak müzik tarihimize geçen bir müzik sevdalısı. Bu büyük müzik insanıyla, müzikal hayatına dair keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. Akkiraz, Anadolu müziği kadar insanı güzelleştiren bir ezgiye dünyanın hiçbir yerinde rastlamadığını söylüyor.
Siz çok sevilen ve saygı duyulan sanatçılarımızdan birisiniz ve bana göre çok sevilmenizin nedeni de duruluğunuz. Mesela türküleri ilk günkü gibi ve onların tarihsel sorumluluğunu üzerinizde hissederek yorumluyorsunuz..
Bana göre Anadolu bir hazine. Bu zenginlik binlerce yıl önceden bize kadar taşınmış, kıymetini bilmek lazım.
Uzun havalar, arguvan, barak. En sevdiğiniz tarzlar olmalı.
Evet o tarzı o formu bildiğim için onları çok rahat okuyorum.
20 SENEDİR GEZİYORUM
Şüphesiz ulusumuzun kültürünü dünyada sergilemek çok önemli bir iş. Bugüne kadar birçok konser verdiniz. Kaç yıldır dünyayı geziyorsunuz?
Mesleğe başlayalı 30 sene oldu, 20 senedir de dünyada geziyorum. Anadolu çok zengin ve bu yüzden paylaşacağımız çok güzellik var. Bu da benim için güzel bir serüven oluyor. Festivaleri değerlendiriyoruz, bu zenginliği taşımak bana gurur veriyor.
Yapılacak çok iş var diyorsunuz değil mi?
Evet, gerek kayıt altına alınarak gerek tanıtımlar yaparak bu zenginliği geleceğe aktarmamız gerekiyor diye düşünüyorum. Aşıklar, ozanlar halkın kulağı, dilidir.
Yüzdeye vurursak yurtiçinde mi yoksa dışında mı daha çok konser yaptınız? Bana göre yurtdışı daha fazla olmalı... Neler yaşıyorsunuz o konserlerde?
Her ikisinde de yapıyorum. Ülkemizde zaten yapıyoruz ve kendi insanımız bizi çok seviyor. Yurtdışındaki konserlerimizde tek derdimiz ecnebilerin dilimizi bilmemesinden dolayı repertuvar belirlemekte zorlanmamız. Ama onlara müzikal zenginliğimizi ses formumuzu aktarmak gerçekten güzel. Anlamasalar da hissediyorlar. Biliyoruz ki Anadolu müziğinin dünya üzerinde çok önemli bir yeri var.
Çok değerli sanatçılarımız var ancak Sabahat Akkiraz'ı diğerlerinden ayıran bir özellik var. Buradan yurtdışına giden sanatçılarımız daha çok oradaki gurbetçilerimiz için giderler. Ama Sabahat Akkiraz, uluslararası etnik müziklerin yer aldığı büyük organizasyon ve festivaller için çağırılıyor. Türkiye'nin geleneksel müziğini orijin olarak kim nakleder dendiği zaman siz geliyorsunuz akla demek ki.. Onlar sizi çağırıyorlar.
Biz çok keyif alıyoruz. Gittiğimiz organizasyonlarda da birçok ülke oluyor ama biz Anadolu müziğini icra edenler olarak, bir ezgi diğerine benzemediği için hep yoğun ilgi görüyoruz.

SES GÜZELLİĞİ AİLEDEN
Ailede var mıydı müzik, kimden etkilendiniz?
Ailemde aşık geleneği vardı. Bir de ailemdeki kadınların sesleri güzeldir. Büyük dedeler saz çalarmış. Alevi olunca evdeki ibadet de müzikle yapıldığına göre çok da emek sarfetmeden geniş bir dağarcığa sahip oldum. O doğal ortamda piştik, coştuk ya da durulduk, bilmiyorum. Kulak aşinalığı vardı, belki kabiliyet de vardı. Böyle bir alaylı tarafım var ama rahmetle anıyorum TRT'den Mustafa Özgün hocamın da ihtisas anlamında çok faydasını gördüm.
Ona da değinelim. Siz aslında Ankara kökenlisiniz değil mi?
Evet orada başladım. Daha sonra İstanbul'a geçtim. Bu konuda unutamadığm bir insan da ilkokul öğretmenimdir. Daha ilkokul çağlarında hocam, bana medeni cesaret kazanmam için teneffüslerde türkü söyletirdi. Ben kızarıyordum, terliyordum ama hocamın bana ne vermek istediğini yıllar sonra anladım.
DÜNYA KLASİĞİ
Sizin bu camiada özel bir yeriniz var. Bu da size onurlu bir sorumluluk yüklüyor. Sabahat Akkiraz olarak bundan sonra neler yapacaksınız?
Öyle güzel bir kültür ki Anadolu kültürü, türküsünü okuyan insanın yüzü ancak bu kadar güzeleşebilir ve ancak Türk müziği bu duyguları yaşatır insana. Benim işim ise bunları aktarmak. Bu çok onurlu bir duygu. Bugüne kadar o aşıklarımızın, ozanlarımızın bilginlerimizin, tasavvuf erlerimizin, felsefecilerimizin yaptıkları yanında bizimki ummanların içinde bir damla gibidir. Ama biz zaten o kültürü taşıyarak bir sorumluluk aldık. Bizi ozanlık geleneğinde şöyle yetiştirdiler: Yumurtanın akında bile leke olur ama sizde olmaması lazım. Bundan kasıtları da bundan binlerce yıllık gelen kültürü özüne uygun olarak gelecek nesile taşımak ve aktarmak. Bu arada o onurlu duruşu taşımadaki sorumluluk ve titizliği göstermek gerekiyor. Buna devam etmemiz gerekiyor.
Tabii ki bu tür misyonlarınız da var ama proje anlamında neler yapacaksınız?
Elbette bir sanatçı olarak benim de hayallerim var. Bir de seyran projem var mesela. Bu çalışmamın maddi imkanlarım elverdiğince dünya klasikleri içinde yer almasını istiyorum. İnşallah heyecanla gerçekletireceğiz. Projeler tabii ki olacak. Önemli olan yapılan işe inanmak. Çünkü sanatçıların üretimleri onların yaşam şeklidir.
Asıl soyadım Akkiray
Ben size soyadınızı da sormak istiyorum. Çok az değil mi Akkiraz soyadı?
Evet. Hikayesi de çok ilginç. Atamız soyadı kanununu çıkardıktan sonra memurlar soyadımızı yazacakmış. Benim büyük dedem de "yılmaz" olsun demiş. O sırada amcası da arpa seriyormuş tarlada. Amcasına komiklik olsun, memura "arpacı" ya da "arpacılar" gibi bir şey yazalım demiş. Memur da bunu "akburay" olarak yazmış. O süslü yazım tekniğiyle de yazılınca karmaşa olmuş. Akburay, akkıray zamanla da akkiraz olmuş. Ben Akkiraz olarak sevildiğim için onu kullanıyorum. Şu anda en son gelen resmi soyadım ise akkiray.
Madımak, barış müzesi olmalı
Sizin bir de duyarlı bir yönünüz var. Mesela Madımak'ın bir barış müzesi olması için yıllardır çalışmalar yapıyorsunuz.
Aslında çok çabuk sonuçlandırılırdı bu isteğimiz. Bütün sanatçılar topyekün hareket ederek bu isteğimizde çok fazla diretseydik gerçekleşirdi. Ama biz istedik ki devlet bunu kendisi yapsın, bunu bekledik. hala da bunu bekliyoruz.