Nasreddin Hoca'nın kemikleri sızladı

ERDAL ÇARBOĞA (ALİAĞA)
İzmir'deki Görmeyenleri Koruma Eğitim ve Yardımlaşma Derneği'nin hazırladığı, 'Çocuklar Alemi' adlı dergide, halk bilgesi, Türk gülmece sanatının sembol ismi Nasrettin Hoca esrar kullanıcısı olarak gösterildi.
Okul öncesi çocuklara yönelik dergide, 'Maya' adlı fıkrada, "Hoca eşeği suyun kenarına çekmiş, esrarlı sigarasını sarmış, kafayı buluyor" ifadelerinin kullanılması büyük tepki çekti. Tepkilere maruz kalan dernek, bir bölümü satılan derginin kalanını toplatarak imha etti.

VELİ TEPKİSİ
Derneğe maddi katkı sağlamak amacıyla, okul öncesi çocuklar için hazırlanan derginin geçen Eylül'de hazırlanan ve 3 bin adet basılarak Türkiye'nin dört bir yanına dağıtılan, 'Çocuklar Alemi' isimli sayısı 5 liradan satışa sunuldu. Hem derneğe katkı sağlamak hem de çocukları için eğlenceli yazıların yer aldığı bir yayın edinmek isteyen veliler, dergiyi satın aldı.
Nasrettin Hoca hikayeleri, Keloğlan masalları, hayvanlar hakkında bilgilerin yer aldığı, boyama sayfalarının da bulunduğu derginin 15'inci sayfasında bulunan 'Maya' isimli fıkrayı okuyan veliler şaşkına döndü. Dernek genel sekreteri Hüseyin Karaşan ile grafiker Ayşegül Takak'ın birlikte hazırladığı dergide, "Hoca eşeği suyun kenarına çekmiş. Kendisi de kenara oturmuş, esrarlı sigarasını sarmış, kafayı buluyor. Etrafta kimsecikler yok. Derken bir gürültü, bir bakmış ki, çoban koyunlarını göle sulamaya getiriyor..." diye devam eden satırlardaki sakıncalı bölümleri okuyan anne ve babalar, tepki gösterdi. Mersin'den İzmir'e kadar pekçok kentten, derneğe telefon yağınca olay ortaya çıktı.
Dernek yönetimi, bin 500'ü satılan derginin, piyasada kalan bin 500 adedini toplatıp imha etti.
Dergiyi Karşıyaka'dan aldığını belirten bir veli, "Esrarlı sigarayı sarmış, kafayı buluyor sözleri, çocuklara uyuşturucu madde tüketimini olağan ve geleneksel gibi gösterebilir. Nasrettin Hoca'nın kimliğine zarar veren bir üslup kullanılmış. Hocanın kemiklerini sızlattılar. Bu fıkra, internetteki pek çok sitede de bu şekilde yer alıyor" dedi.
REZİL OLDUK
Görmeyenleri Koruma Eğitim ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Salih Pelit, büyük hatayla ilgili açıklama yaparken, istemeden çocuklara kötü örnek oluşturduklarını söyledi. Pelit, "Rezil olduk, çok üzgünüz" dedi. Hatanın grafiker Ayşegül Takak'tan kaynaklandığını iddia eden Pelit, "Mersin'den arayan bir kadın okuyucu hikayenin ilk paragrafını okuduğunda durumu farkettik. Basın savcısının dahi gözünden kaçmış olmalı. Gönüllü çalışan grafiker Ayşegül Takak hata yapmış. Kendisiyle ilişiğimizi kestik. Derginin dağıtımını da hemen durdurduk. Grafiker Ayşegül Takak, 'O hikayeyi internetten indirmiştim. Okumadan dergiye koydum' diyor. Ancak hatanın özrü olamaz" dedi.

Heves uyandırabilir
Bergama Eğitim-Sen Temsilcisi Hasan Hüseyin Kuşçu, Türk mizah dünyasında önemli yeri olan bir karakterin esrar kullanıcısı olarak gösterilmesinin özellikle küçük çocukları olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Kuşçu, "Böyle bir ifade, çocukları uyuşturucu madde ve kötü alışkanlıklara özendirir, merak ettirir, heves uyandırabilir. Böyle yayınlar, ders çıkarıcı, özellikle çocukları doğru yönlendirici olmalı. Nasrettin Hoca çocukların çok sevdiği bir karakter. Hayatı boyunca belki de sigara bile içmemiş bir insanın esrar kullandığını yazmak büyük bir hata" dedi.
MAYA
Maya fıkrasının değiştirilen şekli şöyle:
Hoca eşeği suyun kenarındaki gölgeye çekmiş, kendisi de kenara oturmuş, esrarlı sigarasını sarmış, kafayı buluyor. Etrafta kimsecikler yok. Derken bir gürültü... Bir bakmış ki çoban, koyunları göle sulamaya getiriyor. "Bre aman çoban sigarayı görürse felaket. Doğru zaptiyeye gider bu herif" demiş. Etrafa bakmış, eşeğin yanına asılı bir bakraç yoğurt. Atmış sigarayı suya, almış eline bakracı, kaşık kaşık atmaya başlamış, yoğurdu göle.
Çoban yanaşmış hocaya:
-Hayrola hocam göl kenarında tek başına ne yapıyorsun bu saatte böyle bakalım?
-Görmüyor musun göle maya çalıyorum.
-Atma hocam, göle maya tutar mı?
-Ya tutarsa
-Haa
demiş çoban, almış sürüsünü gitmiş. Hocayı da almış bir düşünce, bu geveze şimdi bunu önüne gelene anlatır.
Nasrettin Hoca kimdir?
Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinin Hortu yöresinde doğdu, Akşehir'de öldü. Babası Hortu köyü imamı Abdullah Efendi, annesi aynı köyden Sıdıka Hatun'dur. Önce Sivrihisar'da medrese öğrenimi gördü, babasının ölümü üzerine Hortu'ya dönerek köy imamı oldu. 1237Akşehir'e yerleşti. Onun yaşamıyla ilgili bilgiler, halkın kendisine olan aşırı sevgisi yüzünden, söylentilerle karışmış, yer yer olağanüstü nitelikler kazanmıştır. Bu söylentiler arasında, onun Selçuklu sultanlarıyla tanıştığı, Mevlana Celaleddin ile yakınlık kurduğu da vardır. Hoca, Anadolu halkının yaşama biçimini, güldürü öğesini, alay ve eğlenme türünü, övgü ve yergi becerisini dile getirmiştir. Onunla ilgili gülmeceleri oluşturan öğelerin odağı sevgi, yergi, övgü, alaya almadır. Gülmeceleri, bazen katı bir inanç karşısındaki duyguyu açığa vurur. Toplumda neye önem verildiğini anlatan "Ye Kürküm Ye" gülmecesi, Hoca'nın dilinde, halkın tepkisini gösterir.