Datça 'Aslan'ını istiyor

1855 yılında İngiltere'ye götürülerek British Museum'un girişinde sergilenen Knidos Aslanı ile Knidos Demeteri heykellerinin Türkiye'ye iadesi için çalışma başlatıldı
OSMAN AKÇA (MUĞLA)
Kimmeryalı Conan'ın komutasındaki Knidoslular'ın, zaferin anısına yaptırdığı, ancak 1855 yılında İngiltere'ye götürülerek British Museum'un girişinde sergilenen 8 tonluk Knidos Aslanı ile Knidos Demeteri heykellerinin Türkiye'ye iadesi için çalışma başlatıldı. Eylül ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı'na başvurmaya hazırlanan Datça Belediye Başkanı Şener Tokcan, "Uğraşırsak, heykelleri geri alabileceğimizi düşünüyoruz" dedi.
'GERİ ALABİLİRİZ'
Muğla'nın Datça ilçesindeki Knidos Antik Kenti'nden yıllar önce özel izinle yurtdışına götürülen ve İngiltere'deki British Museum'da sergilenen "Knidos Aslanı" ve "Knidos Demeteri" heykellerinin Türkiye'ye iadesi için belediye harekete geçti. Eylül ayında, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na resmen başvuracağını açıklayan Datça Belediye Başkanı Şener Tokcan, "İki heykelin aynı ölçülerdeki mermerden kopyaları daha önce yaptırılmış ve ilçe merkezindeki bazı noktalara yerleştirilmiş. Biz de kayıp Afrodit heykelinin kopyasını yaptırıyoruz. Amacımız, bu heykellerin Datça'da yapıldığını ve İngiltere'ye kaçırıldığı bilgisini insanların hafızasında diri tutmak" dedi.
Knidos Aslanı ve Knidos Demeteri'nin İngiltere'ye kaçırıldığını bildiklerini ifade eden Tokcan şunları söyledi:
"Uğraşırsak heykelleri geri alabileceğimizi düşünüyoruz. Daha önce de Türkiye'den yurtdışına kaçırılan bazı eserler geri getirildi. Doğru bir yöntem tespit edip, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile işbirliği içerisinde olacağız. Heykelleri geri istiyoruz."
Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri ise, özel izinle yurtdışına götürülen eserlerin geri alınmasının hukuki süreçte zor olduğunu belirtti. Yetkililer, "Tarihi kaynaklara göre, Knidos Aslanı'nın özel izinle, hatta yöre halkının da çalışmalarıyla gemiye yüklenerek yurtdışına götürüldüğü belirtiliyor. Tarihi eserlerin yapıldıkları yerlerde sergilenmesi gerekir. Ancak özel izinle yurtdışına çıkarılmış eserler için uluslararası hukuki sürecin işlemesi zor. Gidiş şekli araştırılmadan bir şey söylemek doğru değil. Daha sonra hukuka uygunluğuna göre çalışma başlatılır" dedi.

Knidoslular, kazanılan deniz zaferinin anısına yaptırmış
Profesyonel Turist Rehberi ve Datça Belediyesi Basın Müdürü Osman Akın, kopyaları Datça Kent Parkı'na dikilen heykellerin orijinalleri hakkında şunları söyledi: "8 ton ağırlığında olduğu belirlenen aslan heykelin tarihçesi M.Ö. 2 bin yılına kadar dayanıyor. Kirmeryalı Conan komutasında büyük bir deniz savaşını kazanan Knidoslular, zaferin anısına Knidos Aslanı'nı yaptırmış. Heykel şehrin 1.5 kilometre doğusundaki tepeye dikilmiş. Açıktan geçen bütün gemilerin görebileceği şekilde tasarlanmış. Yüzündeki ifade, göz çukurları ve aslanın duruşu gibi özellikler güneş ışıklarının açısı dikkate alınarak planlanmış. 1855'te İngiliz Subay-Arkeolog Sir Charles Newton tarafından savaş gemisine yüklenerek götürülmüş. Saraydan alınmış özel izinle ve yöre halkının da işçi olarak çalıştırılmasıyla 2.5 ayda taşınarak gemiye yüklenebilmiş. Üzerindeki kırıklar da bu yükleme sırasında oluşmuş. 'Bizde bu taşlardan çok var' mantığıyla heykelin götürülmesi için onay verilmiş. Aslan heykeli gibi Knidos'tan götürülmüş çok eser var. Knidos'tan götürülen en önemli parça ise aslan heykeli. British Museum gibi çok önemli bir müzenin girişinde ziyaretçilerin karşısına çıkan ilk tarihi eser olması bunun kanıtı. Demeter heykeli de çok değerli. Bu coğrafyaya ait bu eserler geri getirilmeli."
Akın, bugüne kadar binlerce Afrodit heykeli yapıldığını ancak Knidos'un yetiştirdiği değerli heykeltıraş Praksiteles tarafından yapılan 'Çıplak Afrodit' heykelinin o döneme kadar yapılmış en değerlisi olduğunu kaydetti.
2 bin 491 eser geri alındı
Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, yurtdışına kaçırılan eserlerin uluslararası hukuk açısından geri gelmesine imkan sağlayan prosedürün kesintisiz sürdüğüne dikkat çekti. Yetkililer, 2003-2007 arasında 764 ve 2007-2010 yılları arasında 1727 tarihi eserin Türkiye'ye geri getirildiğini belirtti.