'80 yılın sesi: 1927'den 2007'ye Spikerlik' kitabının yazarı Ünsal, piyasadaki diksiyon eğitimlerini eleştirdi
Özellikle spikerlik mesleği için TRT'den hep 'okul' olarak bahsedilir. Kurumda yetişen spikerlerin sektörde de ayrı bir yeri vardır. Uzun yıllardır Ankara Radyosu'nda görev yapan ve halen TRT İzmir Radyosu'nda görevini sürdüren Füsun Ünsal'la spikerlik üzerine konuştuk bu hafta... Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Radyo Televizyon Bölümü'nden mezun olan Ünsal, 1985 yılında açılan spikerlik sınavını kazanarak 1986 yılında TRT İzmir Radyosu'nda göreve başlamış. İzmir Televizyonu'nda program sunuculuğunun yanı sıra, TRT-4'ün de açılışında görev alarak kanalın ilk spikeri olan Ünsal, 1997'de kısa bir süre Haber Merkezi'nde görev aldıktan sonra mesleğine Ankara Radyosu'nda devam etmiş.
Konuşma sanatı
Spikerlik serüveninin, Basın Yayın Yüksekokulu son sınıf öğrencisiyken başladığını anlatan Ünsal, "Son sınıftayken okul radyosunda program hazırlıyorduk. Kimsenin olmadığı bir gün öğretmenimin isteğiyle programa ben girdim. Program bittikten sonra hocam bana 'Sen spiker olacaksın' demişti. Daha sonra TRT'nin açtığı ve 18 bin kişinin girdiği spikerlik sınavını bir arkadaşımızla 1'inciliği paylaşarak kazandım ve mesleğe adım attım" dedi.
Mesleğinde 25'inci yılında olan Ünsal, zaman zaman TRT ve Genelkurmay Başkanlığı işbirliğiyle düzenlenen eğitim çalışmalarında askeri radyo sunucuları için diksiyon dersleri vermiş ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Sivil Savunma Teşkilatı Radyoları'nda TRT adına eğitici olarak görev almış bir isim. Ünsal aynı zamanda, 2002-2003 öğretim yılında Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde 'Konuşma Sanatı' dersleri verdiğini ve geçen yıl İçişleri Bakanlığı 93'üncü Dönem Kaymakamlık Kursu'nda TRT adına konuşma sanatı eğitiminde görev aldığını da sözlerine ekledi.
"Bu işin gerçek yeri radyo" diyen Ünsal, "4-5 yıl televizyonda da çalıştım. Daha sonra radyoya tayinimi istediğimde bana 'Televizyondan radyoya geçmek isteyen ender insanlardansın' dediler. "Bence her yayıncının önce radyoda yetişmesi gerekiyor" dedi.
Geçen hafta Londra'ya giderek BBC'yi ziyaret eden Ünsal, orada radyonun ne kadar önemli olduğunu gördüğünü belirterek şöyle konuştu: "Türkiye'de de oldukça fazla sayıda radyo dinleyicisi var. Fakat BBC dünya servisi radyolarını 220 milyon kişi dinliyor. Orada radyonun yeri ayrı."
2009 yılında Modern Zamanlar programıyla Sedat Simavi, 2010 yılında da Şehit Gazeteci Hasan Tahsin Radyo ve Televizyon Spikerliği dalında ödül aldan Ünsal, güzel konuşma eğitimlerinin çok yaygınlaştığını ve her önüne gelenin ders vermeye başladığını belirterek şöyle konuştu: "Yeterli tecrübeye sahip olmayan pek çok insan diksiyon dersleri veriyor. Bu eğitimleri TRT veya tiyatro kökenli ve deneyim sahibi kişiler vermeli. Diksiyon dersi almak isteyenlere tavsiyem; eğiticileri geçmişlerini araştırsınlar. Ayrıca çok kalabalık kursalarda verilen eğitimlerden de verim alamazlar. Diksiyon dersleri bire bir veya en fazla üç kişilik olmalı."
Bire bir ders
Güzel konuşmanın, dilimizi sözcüklerin doğru söyleniş biçimleriyle, vurgularıyla, dolayısıyla doğru anlamlandırarak konuşmak olduğunu belirten Ünsal, "Anlatmak istediğinizi doğru vurgulayamıyorsanız farklı anlamlar çıkabilir. Erken yaşta eğitim almak da çok önemli. İlkokuldan itibaren basit düzeyde derslerle okullarda da bu eğitimin verilmesi çok faydalı olur. Unutulmaya başlanan Türkçe'ye sahip çıkmamız gerekiyor" dedi.
Spikerlik mesleğinde genellikle güzel fizikli kişilerin tercih edildiğini, eğitime ve tecrübeye çok fazla önem verilmediğini söyleyen Ünsal, "Yeterli eğitiminiz, yeteneğiniz ve deneyiminiz yoksa bu alanda bir yerlere gelebilmek oldukça zor... Bu mesleği yapan kişilerin başarılı olabilmeleri için yeteneği, eğitimi ve geliştirilebilir bir kulağı olması gerekiyor. Çok okumak da olmazsa olmazlardan; çünkü bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz" dedi.
80 Yılın Sesi'ni anlattı
Türkiye Radyoları'nın 80'inci kuruluş yılı nedeniyle meslektaşı Hakan Şahin ile birlikte hazırladıkları, TRT marketlerde satılan '80 yılın sesi: 1927'den 2007'ye Spikerlik' adlı kitabın 2008 yılında yayımlandığını anlatan Ünsal, "Kitap spikerliğin tarihçesini anlatıyor. Ayrıca meslekle ilgili farklı bilgileri de içeriyor. Diksiyon derslerinde öğretilen konuların da yer aldığı kitapta, eski spikerlerin anılarına da yer verdik" dedi.
