Son dönemde vejetaryen beslenenlerin sayısı gittikçe fazlalaşıyor. Hatta artık vejetaryenliğin de ötesinde insanlar vegan yaşam tarzına adapte oluyor. Türkiye'de henüz pek bilinmese de gün geçtikçe bu beslenme şeklini benimseyenlerin sayısı artıyor.
İYİ BİR PLANLAMA
Veganlık vejetaryenliğin en katı halidir. Etik sebebiyle hiçbir hayvansal kaynaklı ürün vegan beslenmede yer almaz. Çeşitli sebeplerden vegan beslenme kararı alan kişiler için Uzman Diyetisyen Burcu Akdoğan bazı tavsiyelerde bulundu. Vegan ve vejetaryen beslenmenin iyi planlanması gerektiğine değinen Akdoğan, hayvansal kaynaklar çıkarıldığı zaman beslenmede protein alımının çok düşeceğini, bu yüzden de bitkisel protein alımına günlük olarak dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
YÜKSEK LİF İÇERİĞİ
Bu beslenme şeklinin olumlu ve olumsuz yönleri olduğunu belirten Uzm. Dyt. Burcu Akdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: "Karşılaştıracak olursak; bu şekilde beslenen insanlar bol miktarda sebze ve meyve tükettikleri için obezite, kalp-damar hastalıkları,tip-2 diyabet gibi kronik ve çoğunlukla beslenmeye bağlı hastalıkların görülme oranı düşüktür. Bu beslenme şekli aynı zamanda bol miktarda lif içerdiği için kabızlık, kolon kanseri gibi sindirim sistemi hastalıklarının da görülme oranı düşüktür. Yüksek lif, kolesterol ve insülin değerleri üzerinde de olumlu rol oynar." Bitkisel protein ihtiyacının tahıllar, kurubaklagilller, soya ve yağlı tohumlardan karşılanabileceğini anlatan Akdoğan, "Veganlar kazein, albümin ve peynir altı suyundan elde edilen protein takviyelerini de tüketmedikleri için protein ihtiyacının karşılanması biraz daha zordur. Bu besinler tüketilse bile bazen emilimde problem olabileceği için yılda en az bir defa tahlil yaptırarak kontrol edilmelidir" dedi.
DÜZENLİ KAN TAHLİLİ
B12, çinko, demir, kalsiyum, D vitamini ve Omega 3 eksiklikleri görülebileceğini dile getiren Akdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: "Özellikle B12 vitaminin düzenli olarak kontrol edilerek takviye olarak alınmasında fayda vardır. B12 eksikliğinde anemi, depresyon, sinir sistemi rahatsızlıkları görülebilir."
BİTKİSEL OMEGA-3 KAYNAKLARI
- Keten tohumu
- Chia tohumu
- Ceviz
- Semizotu
- Yeşil yapraklı sebzeler
Ülkemizde yurt dışındaki kadar vegan ürün çeşitliliği olmasa da son dönemde vegan beslenme popülerleştiği için badem sütü, soya sütü, tofu gibi vegan seçeneklere ulaşımımız kolaylaştı. Bu ürünleri dışarıdan paketli olarak alabileceğiniz gibi birçok vegan ürünü evde kendiniz de yapabilirsiniz.
VEGAN MAYONEZ
- 1 bardak kanola yağı
- 1/2 bardak soya sütü
- 1 kaşık taze limon suyu
- Bir tutam tuz
- Bir tutam hardal
- 1 küçük kavanoz
Soya sütü ve limon suyunu blenderda ya da bir çırpıcı yardımıyla 30 saniye boyunca karıştırın. Karıştırırken yavaş yavaş yağı ekleyin ve tüm malzemeler birleşip katılaşana kadar bu işleme devam edin. Karışıma tuz ve hardal ekleyin. Tadına bakın ve gerekirse biraz daha tuz ekleyin.
BADEM SÜTÜ
- 1 su bardağı çiğ badem
- 3 su bardağı su
- 1 tatlı kaşığı vanilya
- 1 tatlı kaşığı tarçın
1 su bardağı badem bir gece önceden 2 su bardağı su ile ıslatılır.
Yumuşamış bademler süzülür ve kabukları soyulur. Daha sonra süzülmüş su ve kabuksuz bademler tekrar birleştirilerek blenderdan geçirilir. Üzerine 1 bardak daha su eklenerek karıştırılır.
İnce bir süzme bezi veya tülbent yardımıyla bademler süzülür.
Badem sütünün içine aroma vermesi için tarçın veya vanilya ekleyebilirsiniz.