Üreticiler gün doğmadan zeytinliklerde çalışmaya başlarken Akhisar Ticaret Borsası Başkanı Alper Alhat'ın davetiyle bir günlüğüne hasada katıldık. Dallar iri iri bölgeye özgü 'domat' tipi zeytinlerle dolu. Tek tek ellerle toplanıyor, yere değmeden kasalarla fabrikalara gidiyor ve erken hasat zeytinler, soğuk sıkımla mucizevi lezzete dönüyor. Tütün kenti Akhisar'ın zeytindeki bu olağanüstü başarısının sırrını sorduk. Alhat, "Bizim üreticimiz ağaçlarına sadece bakmıyor, onlarla konuşuyor, isteklerini dinliyor, zaman geçirmeden bu istekleri yerine getiriyor. İşte sır bu. Ağaçla ağaç olmak. Onun dilini anlamak" diyor. Türkiye'deki sofralık zeytinin yüzde 70'inin üretildiği Akhisar'da bu zeytin devrimini Alper Alhat ile konuştuk.
● Akhisar eskiden tütün kentiydi. Bu dönüşüm nasıl oldu? Bizler tütün şehri iken yönünü sağlığa çeviren, dünyanın en şifalı meyvesi zeytine gönül veren insanlarız. Elbette bu dönüşüm kolay olmadı. Ama toprağı bilen insanlarız. İyi tarım uygulamalarını hayata geçirip, yüksek verim elde edip, Türkiye'de her sofraya Akhisar zeytinini armağan etmeyi başardık.
● Zeytin ve zeytinyağı sizin için neyi ifade ediyor? Biliyorsunuz zeytin dalı barışın simgesi. Ağacın kendisi ise ölmez ağaç olarak biliniyor. Ama onun meyvesi bizim için yaşam kaynağı. Zeytin, bizim hayatımız. Zeytinyağına da bu açıdan bir bitkisel yağ olarak bakmıyoruz. Bizim için zeytinyağ, dünyanın en şifalı meyve suyudur. Hayat verir, hayata lezzet katar.
● Türkiye genelinde rekoltedeki beklenti nedir? 2021-2022 sezonunda tüm dünyada rekoltede yüzde 20 azalma varken, Türkiye'de yüzde 20 artış yaşanıyor. Ancak bölgesel olarak kimi yerde artış olduğu gibi kimi yer, mevcudu korudu kimi yer ise geçen yıla göre daha düşük rekolte elde etti. Bunun başlıca nedeni global bir sorun olan küresel ısınma.
● Şu an Akhisar'da hasat başladı. Toplanan bu zeytinler ne olacak? Bu topraklarda 5 farklı zeytin türü yetişiyor. Bölgeye özgü, iriliği, lezzeti, yüksek et oranıyla diğer türlerden ayrılan erkenci tür 'domat' ve 'uslu' zeytininin hasadına başlandı. Sabahın erken saatlerinde zeytin bahçelerine giden üreticiler, zeytinleri toplayıp işlenmek üzere tesislere gönderiyor. Anında fabrikalarda soğuk sıkımla zeytinyağı elde ediliyor.
● Ağacımız var ama tüketim var mı? Tüketim maalesef istediğimiz düzeyde değil. Türk halkı, en kaliteli zeytin ve zeytinyağına bizim sayemizde sahip oldu. Ama böylesine şifa içeren mucizeyi yeterince tüketmiyoruz. Herkesi bu mucizeyle tanışmaya davet ediyoruz. Zeytinyağı tüketiminde hala 1.8 kilogram seviyesindeyiz. Bunu ilk etapta 5, sonrasında ise 10 kilograma çıkarmak istiyoruz. Bunun için de üreticinin KDV indirimi ile desteklenmesi gerekiyor.
● Üretici desteklenirse bu tüketiciye nasıl yansıyacak? Zeytinyağının tüketiciyle daha çok buluşabilmesi için daha ulaşılabilir olması gerekiyor. Bu da zeytinyağının raf fiyatlarındaki KDV'nin yüzde 8'den yüzde bire indirilmesiyle mümkün olur. Böyle bir indirim, hem üreticiye hem tüketiciye yarar. Biz burada pozitif bir ayrımcılık bekliyoruz.
● Başka yerlerde daha çok ağaç var. Ama Akhisar'da verim yüksek. Bunu nasıl başarıyorsunuz?
Akhisar'da öyle bir üretici var ki ağaçlarına sadece bakmakla kalmıyor, onunla konuşuyor, isteklerini dinliyor ve tüm ihtiyaçlarını zamanında karşılıyor. Her ağacın hakkını veriyoruz. Üreticimiz hava soğuk olsa evinde eşini, çocuğunu bırakıp ağaçlarının yanına koşuyor. Sıcak olsa yine soluğu ağaçlarının yanında alıyor. Onlara gözü gibi bakıyor. Burada tek bir hedef var. O da en kaliteli zeytini üretmek, en lezzetli zeytinyağını elde etmek. Biz bunu başardık.
● Kalite demişken, Türk zeytini küresel olarak hangi noktada? Türkiye'de üreticimizin gayreti ve çalışkanlığıyla üretimde kalite var. Bu artık tartışılan değil kabul gören bir gerçek. Üstelik bu kalite artık hem sürdürülebilir hem de geliştirilebilir bir niteliğe kavuştu. Her yıl olduğu gibi bu yıl da dünya pazarında kalite savaşını Türkiye kazanacak, bilhassa Akhisar.
ERKEN HASAT YAĞ ANTİOKSİDAN ZENGİNİ
ALPER Alhat'ın ağabeyi Mustafa Alhat, zeytin konusunda Türkiye'nin önde gelen otoritelerinden. Ona erken hasadın önemini sordum. Mustafa Alhat, erken hasat zeytinyağlarının antioksidan açısından daha zengin olduğuna dikkat çekerek "Sağlıklı kalmak için harika bir yol arıyorsanız zeytinyağından vazgeçmeyin. Erken hasat ve soğuk sıkım olduğu için dünya standartlarında besin değeri çok yüksek zeytinyağı elde ediliyor. Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde bu zeytinyağları büyük önem taşıyor" diye konuştu.
■ NİHAN YARKENT İNCE