Altı dükkan üstü mezar

TANSU EDİP GÖKBUDAK

Olası bir 6 ve üzeri büyüklükteki depremde binaların yüzde 73'ünün orta, ağır ve çok ağır hasar görerek yıkılacağı öne sürülen İzmir'de "hala akıllanmadık" dedirten bir gerçek ortaya çıktı. İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube eski Başkanı Ayhan Emekli, kentteki yapıların önemli bir kısmının depreme dayanıksız olduğunu söyleyerek, "Binaların altında bulunan işletme sahipleri ne yazık ki hala kolon ve duvarları kesip yer kazanmaya çalışıyorlar. Bunu yaparak kendi ölümlerini hızlandırıyorlar" dedi. Emekli, birbirine bitişik yapılan binaların da olası bir büyük depremde can kaybı yaratacağını söyledi.
İzmir'deki yapıların büyük bir kısmının deprem yönetmeliğine uygun olmadığını ve riskli durumda olduğunu kaydeden Emekli, "Öncelikle yapılması gereken, İzmir'deki bütün yapı stoğunun kapsamlı bir araştırmayla ortaya çıkarılması. Bu envanteri ortaya çıkarıp önceliklerimizi belirlersek daha hızlı hareket etmiş oluruz. Bu çalışmalar sadece yerel yönetimlerle değil, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'yla da yapılmalı. Şu an tahmini rakamlarla gözüken İzmir'in yüzde 70'inde binaların depreme hazır olmadığıdır" diye konuştu.
Duvarları kaldırmayın
Binaların ilk yapıldığı halinin değiştirilmesinin büyük risk olduğunu söyleyen Emekli, "Ne yazık ki, özellikle binaların zemin katlarında işletme açanlar, daha fazla yer kazanmak için kolon ve duvarları ortadan kaldırıyor. Hal böyle olunca binaya binen yük artıyor. Olası bir depremde taşıyıcı kolonlar olmadığı için binanın çökme riski katlanıyor. Bunun yanı sıra katlar arasındaki farklılıklar da depremin yarattığı şiddeti artırır.
Evinizde basit bir şekilde salon ile oda arasındaki duvarı kaldırmak istemeniz bile hayatınızı riske atar. İncecik dolgu duvarlar bile deprem anında binanın performansına olumlu katkı sağlar" diye konuştu.
Bitişik binalarda risk büyük
1998 yılında yürürlüğe giren deprem yönetmeliğine göre binalar arasında belli bir deprem direnci için boşluk bırakılmasının öngörüldüğünü söyleyen Emekli, "Ancak 1998 öncesi yapılan çok sayıda yapı birbirine bitişik durumda. Olası bir depremde bu binalar birbirine çarparak daha büyük hasar alacaktır. Bu binaların bir an önce deprem yönetmeliğine göre yeniden inşa edilmesi gerekir" dedi.
'Onarımla güçlendirme arasında çok fark var'
İzmir'deki riskli yapıların tamamının yıkılmasının gerekmediğini de söyleyen İnşaat Mühendisleri Odası eski Başkanı Ayhan Emekli, "Bu binaları güçlendirme formülü üzerinde durulmalıdır. Güçlendirmeye şimdiye kadar binaların onarılması olarak bakıldı. Ancak onarımla güçlendirme arasında çok fark var. Binaların onarılmasının yanı sıra, depreme karşı performansları artırılabilir" diye konuştu.