Depremde oturduğum bina yıkılır mı? Evim fay hattının üzerinden geçiyor mu? Oturduğum ev depreme dayanıklı mı? Evim sağlam mı çürük mü? Fay hattı sorgulama nasıl yapılır? Depremde hangi ilçelerdeki evlerin yıkılma riski var? Fay hattı ne demek? sorularının yanıtı milyonlarca vatandaş tarafından araştırılmaya başlandı.
OTURDUĞUM EV SAĞLAM MI VE DEPREME DAYANIKLI MI?
Hiç şüphesiz, yanıtı en çok merak edilen sorular arasında, 'Oturduğum yer, ev güvenli mi ve deprem riski var mı?' bulunuyor.
Herkesin bildiği gibi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) bünyesinde hizmete sunulan yenilenmiş diri fay hatları haritası ile oturduğunuz yerin, binanın güvenli olup olmadığını hızlı ve kolay bir şekilde öğrenme imkanına sahipsiniz.
TÜRKİYE FAY HARİTASI SORGULAMA EKRANI
Türkiye fay hattı haritası sorgulama ekranı, son depremlerin ardından pek çok vatandaşın araştırdığı konu olmaya başladı. MTA ve AFAD tarafından listelenen fay hatları, birkaç adımda kolayca görüntülenebiliyor. Fay haritası ile hangi şehir ya da ilçeden fay hatları geçtiğini listeyen iki kurum, bu bilgileri belirli periyodlarda güncelliyor. Türkiye fay haritası görüntüleme ekranı, internet üzerinden kolayca görüntülenebilmektedir.
Yeni harita en güncel deprem kaynak parametreleri, deprem katalogları ve yeni nesil matematiksel modeller dikkate alınarak çok daha fazla ve ayrıntılı veriyle hazırlanmıştır. Yeni haritada, bir önceki haritadan farklı olarak deprem bölgeleri yerine en büyük yer ivmesi değerleri gösterilmiş ve "deprem bölgesi" kavramı ortadan kaldırılmıştır.
Deprem tehlike haritası RİSK haritası değildir. RİSK haritası olması için bu tehlike haritası üzerinde yapıların, nüfusun deprem anında etkilenme durumunu bilmek, ekonomik kayıpları saptamak ve depremin çevreye vereceği zararları hesaplayıp bu zarar ve kayıp sonuçlarını gösteren harita oluşturmak gerekir.
Yeni harita, AFAD Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP) tarafından desteklenen ²Türkiye Sismik Tehlike Haritasının Güncellenmesi başlıklı proje ile kamu ve üniversite işbirliği kapsamında hazırlanmıştır.
EVİMİN ALTINDAN FAY HATTI GEÇİYOR MU?
https://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx adresi üzerinden tıklayarak harita üzerinden bulunduğunuz konuma ulabilirsiniz. Ekranın yan tarafından Faylar sekmesini ve Depremler sekmesinden ise Son 24, son 7 gün ve Son 30 gün şeklinde bulunan kutucuklara tıklayarak hangi zaman diliminde evinizin altından fay hattın geçtiğini görebileceksiniz.
e-Devlet deprem fay hattı sorgulama ekranına gitmek için tıklayınız...
FAY NEDİR?
Yerkabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri, (üzerinde deprem olan ve hareket eden iki levha ya da levhacık arasındaki ara yüzey) FAY olarak adlandırılır.
Diri Fay: Son Tarihsel dönemde deprem oluşturmuş olan tüm faylar diri fay olarak isimlendirilir. Bu fayların dirilikleri sadece yazılı tarihsel kataloglardan değil aynı zamanda tarihi yapıları etkileyen faylanma işaretlerinden de anlaşılabilir. Genç kuvaterner çökellerini (2 milyon yıldan daha yaşlı olmayan) kesen faylar, ötelenmiş genç akarsu yatakları, ötelenmiş akarsu – denizel sekiller, basınç sırtı yada çöküntü gölcükleri, uzamış sırtlar gibi genç morfolojik şekiller oluşturmuş faylar, diri faylardır.
FAY TÜRLERİ NELERDİR?
Dogrultu Atımlı Fay
Bu tür fay düzlemleri, yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir konumda olan ve yerin içine doğru hafifçe eğimlenen yalnızca yatay atımın oluşturduğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarina öre sağ ya da sol yönlü olabilirler. Kuzey Anadolu Fayı, sağ; Doğu Anadolu Fayi ise sol yönlü doğrultu atımlı faylardir.
NORMAL ATIMLI FAY
Bu tür faylarda fay düzleminin bir tarafindaki blok yükselirken diger tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket yine göreceli olarak gelişmektedir. Bir başka değişle, bir blok yükselirken diğeri yerinde durabilir yada bir taraf yerinde dururken diğer taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar depremi ile ilgili faylar bu türden normal atımlı faylardır.
TERS ATIMLI FAY
Bu tür faylar da düşey atımlı faylar olup, yalnizca fay düzlemi boyunca hareket eğim yönüne göre ters yönde olmakta ve bloklar birbirine göre yaklaşmaktadır. Örneğin; 1975 Lice depremi ile ilgili faylar ters atımlı faylardır.
VEREV (OBLİK) ATIMLI FAY
Fay düzlemi boyunca ortaya çıkan hareketin hem düşey hem de yatay yönde olduğu faylardır.
