Beslenme ve diyet uzmanı Mehlika Öktem diyor ki...
Yeni araştırma: 20 dakikalık bir hikâye bile çocukların sebze-meyve tercihini uçurabiliyor. Çocuklara sebze yedirmek... Dünyanın en zor görevlerinden biri. Pek çok aile, brokoliyi süper kahraman kılığına sokmaktan, havuca şarkı söylemekten, tabağın etrafında dans etmekten bile medet umuyor. Ama yeni bir araştırma çok daha basit bir çözüm olabileceğini söylüyor: Bir masal anlatmak. Evet, sadece bir masal. Hikâyeden sonra sebze seçimleri yüzde 10'dan yüzde 80'e yükseldi. 4-6 yaş arasındaki 80 okul öncesi çocukla yapılan çalışma, adeta "masalların gücünü hafife almayın" dedirten sonuçlar verdi.
NEDEN BU KADAR ETKİLİ?
Araştırmacılar iki farklı hikâye hazırladı. Birinde yiyeceklerle ilgili masalsı bir anlatı vardı. Diğerinde yiyeceklerden hiç bahsedilmeyen, tamamen alakasız bir masal. Sonra çocuklar iki deneyden geçirildi: Meyve vs. kek/kurabiye. Sebze vs. sağlıksız atıştırmalık. Hikâye anlatılan çocuklarda sonuç son derece dikkat çekiciydi. Meyve deneyinde sağlıksız yiyecek tercihi önemli ölçüde azalırken, sebze deneyinde bu değişim çok daha güçlüydü. Masalı dinleyen çocuklarda sebze tercih oranı yüzde 10'dan yüzde 80'e kadar yükseldi. Daha da ilginci, bu değişim yalnızca birkaç saatlik bir etki değildi. Araştırmacılar, çocukların tercihlerini 2-3 hafta boyunca takip etti ve hikâyenin etkisinin sürdüğünü gördü. Buna karşın yiyecekle ilgili olmayan masalı dinleyen kontrol grubunda hiçbir değişiklik gözlenmedi. Uzmanlara göre okul öncesi çağdaki çocuklar, bilgiyi düz bir anlatımdan çok, hikâye kurgusuyla daha iyi kavrıyor. Okul öncesi yaş grubu soyut bilgileri değil, olay örgüsüne yerleşen mesajları daha kolay kavrıyor. Bir yiyeceğin bir karaktere dönüşmesi, maceraya katılması ve "iyi" olarak sunulması... Masallar, hayal gücünü harekete geçiriyor; çocuklara "sebze kötü değilmiş aslında" gibi yeni bakış açıları kazandırıyor. Araştırmada da yalnızca 20 dakikalık bir hikâyenin, çocukların haftalar süren bir beslenme davranışını etkileyebilmesi bu durumu doğruluyor.
YENİ BESLENME ARACI
Araştırmacılar bu bulguların özellikle tüm dünyada artan sağlıksız beslenme sorunları karşısında önemli bir fırsat sunduğunu belirtiyor. Kreşler, anaokulları, aileler ve sağlıklı yaşam programları; sebze ve meyve tüketimini artırmak için basit masal anlatımı yöntemini bir araç olarak kullanabilir. Sonuç olarak, uzun öğütler, zorlama yöntemleri veya ikna savaşları yerine bazen sadece bir masal yeterli olabilir. Kısacası: Bir tabak brokoliye kaş çatan çocuğa belki de yapmanız gereken şey şudur: "Sana cesur Broki'nin hikâyesini anlattım mı?"
