Dilimin sınırları dünyamın sınırları

Denis Villeneuve, 'Arrival'da (Geliş) bir kaç şeyi çok iyi yapıyor. Bunlardan ilki, milliyetçi bir uzaylı istilası fikrinden uzak duruşu.
Ana akım sinemaya 'Soğuk Savaş'tan kalma, 'işgalci dış güç' temasına hiç yüz vermemesiyle barışçıl bir alt metin kuruyor ve filminin klişeler denizinde boğulmasının önünü alıyor. İkinci şık hareket, filmin bu devrim niteliğindeki ilk temasın yaratabileceği sosyo-psikolojik atmosferle ilişkisine odaklanma biçimi. Yerinden oynayan tabular, yıkılan inanç ve hukuk sistemleri, tedirginliğin küresel ölçekte yarattığı travma ve elbette yaşamın anlamı etrafında süregiden, yorucu ve sonuçsuz koşuşturma.
Villeneuve'un, 'İçimdeki Yangın' ile vaat ettiği ve 'Scario' ile sağlamlaştırdığı kadraj kalibresi, hikaye etme becerisi, bu filmle sarsılmaz bir güven kazanmış oluyor böylece. Bu ana gövdeye genellikle sorunsuz işleyen, şaşırtan ve zihinsel çabayı sürekli canlı tutan bir fantazma sosu ile Amy Adams'ın birinci sınıf performansı eşlik ediyor. Adams gerçekten şahane. Oscarlı partnerlerini gölgede bırakıyor ve kariyerinin en unutulmaz, en keskin oyunculuğunu sergiliyor.

GÜVEN VE GERÇEKLİK KAYBI

Film bir kaç şeyi yapmakta, yukarıdaki hususlar kadar mahir değil. Uzaylıların dünyayı ziyaret etme sebebiyle ilgili öykü, tatmin edici bir yanıtla son bulmuyor. Dünya uluslarının, bu korkutucu ziyarete verdiği reaksiyonun bir parça zorlama olduğu düşüncesindeyim.
Bu reaksiyonun kırılma anlarında gösterdiği iniş ve çıkışlar, ciddi bir inandırıcılık problem barındırıyor. Günümüz insanından her açıdan 'üstün' bir form olduğunu belli ayrıntılar sayesinde güçlü biçimde fark ettiğimiz bir form için, soru işaretleriyle dolu bir davranış şablonu ile karşı karşıya kalıyoruz. Atmosfere girişi ve çıkışı dahi saptanamayan devasa uzay gemileri yapmış ve telepati kullanarak da iletişim kurabileceğini gördüğümüz uzaylı dostlarımız, hiçbir insan dilini konuşup yazamıyor örneğin. Gerek telepati gerekse diğer kullanışlı yöntemlerin, filmin kırılma anlarına değin hiç kullanılmaması, güçlü bir soru işareti doğuruyor, izleyicide bir güven ve gerçeklik hissi kaybına yol açıyor.

ZİRVEYE OYNAYAMAZ

Artılarıyla unutulmaz bir film 'Arrival' ama bu kalibredeki bir yapımın taşıyamayacağı boşluklar yüzünden kendi türünün 'Süper Lig'inde zirve mücadelesi vermesi güç. Yine de sorduğu sorular, seyirciyle tartışma biçimi ve şaşırtıcı hikayesiyle özel ve iyi bir deneme olarak hafızalardaki yerini alacak.
Yalnızca 'dil' olgusuna yaklaşımı ve her bir yeni dilin, karakter dahil bir çok sabitliği hatta tüm zihinsel dünyamızı yeniden kurabileceğine ilişkin alt metni ile bile izlenmeyi hak ediyor. Kaldı ki film, bundan çok daha fazlası aynı zamanda.