Merkez Bankası'ndan beklenen hamle

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu beklediğimiz gibi, daha doğrusu önceden sinyalini verdiği gibi, TL yükümlülüklerinde döviz kullanabilme oranını yükseltti. Sadece bu karar değil, toplantıda aldığı diğer kararlar da beklentilerle paraleldi. Gerek politika faiz oranı gerekse kısa vadeli borç verme ve alma faiz oranlarında bir değişiklik gelmedi.
Merkez Bankası geçen yılın üçüncü çeyreğinde karar almış ve bankaların TL yükümlülüklerinin bir kısmını döviz ve bir kısmını da altın ile karşılayabilme imkanı getirmişti. İlk aşamada döviz için yüzde 20, altın için yüzde 10 bir üst sınır getirmişti. Böyle bir hamle ile birkaç hedefe ulaşmaya çalışıyor Merkez Bankası. Birinci hedefi, bankaların likidite ihtiyacını hem kalıcı kılmaya çalışmak hem de maliyetini biraz aşağı çekmek.

REZERV YÜKSELDİ
İkinci hedefi, kurların fırlaması sonrasında zorunlu olarak yaptığı döviz satışları sonrası eriyen döviz rezervini yükseltmek. Altın kullanımında üçüncü bir hedef daha ortaya çıkıyor, o da yastık altı altınları mobilize ederek mali sisteme kanalize etmek. Kısacası bir taşla 2-3 kuş vurmaya çalışıyor Merkez Bankası.
Başarılı oldu mu derseniz, evet kısmen rezervlerine döviz ve altın katkısı geldi. Aynı zamanda bankaların TL maliyetleri azda olsa indi. Çünkü, tüm bankacılık sektörü kendilerine tanınan bu seçeneği yüzde 90 oranında kullandılar ve kullanıyorlar. Şu an Merkez Bankası'nın rezervi 93 milyar dolara ulaştı, Mart ayında 91.3 milyar dolar idi. Üstelik toplam rezervin 78.6 milyar doları kullanıma hazır.
Son hamlesinde Merkez, TL yükümlülüklerinde kullanılacak döviz oranını yüzde 40'dan 45'e çıkarmasının yanı sıra bir de kademe uygulaması getirdi. Şöyle ki, bankalar Türk lirası zorunlu karşılık yükümlülüklerinin ilk yüzde 40'lık dilimine denk gelen tutarı 1 katsayısı ile ki önceden olduğu gibi, yeni artan yüzde 5'lik ikinci dilimine denk gelen tutarı, yani artan kısmı 1.4 katsayısıyla çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutar üzerinden döviz verebilecekler. Ancak, döviz sadece dolar ve euro olabiliyor.
Merkez Bankası'nın hedeflerini yukarıda saydım, ama aklınızdan şu soruyu geçirebilirsiniz? TL yerine döviz kullanmak yerine bankaları fonladığı faiz oranını aşağı çekemez mi maliyetleri düşürmek için? Kur baskısı ve yabancı sermaye akımları yüzünden ne yazık ki Merkez Bankası faizleri koridorun üst sınırlarına yakın düzeylerde tutmak zorunda kalıyor. Bir de son günlerde istisnai gün uygulamasıyla ek sıkılaştırmaya giderek doları baskılıyor. Dolayısıyla, paranın TL'de kalması veya dövizden TL'ye gelmesi amacıyla faiz oranlarını yükseltiyor. Bu aksiyonun sonucunda ister istemez fonlama maliyeti yukarı çıkıyor ve nihai olarak yüksek faiz yumuşak inişi engelliyor. İşte, bu yüzden Merkez ara formülle yüksek faizle enflasyonu ve kuru baskılarken, TL kullanımını artırarak sert inişin önüne geçmeye çalışıyor.

FAİZ AYNI
Birazda faiz kararlarına göz atalım... Politika faiz oranı olarak kullandığı 7 gün vadeli repo faiz oranını yüzde 5.75 seviyesinde bıraktı. Aynı şekilde faiz koridorunun üst sınırını oluşturan kısa vadeli borç verme faiz oranı da yüzde 11.5'i (piyasa yapıcılar için yüzde 11) de değiştirmedi. Altında yatan neden ise, enflasyonun yüksek seviyelerini koruması, iç ve dış talep dengelenmesinin henüz gerçekleşmemiş olması. Yine de Merkez Bankası erkekliğe toz kondurmuyor ve yıl sonu yüzde 6.5 enflasyon tahminini revize etmiyor. Oysa son anketinde enflasyon beklentisi yüzde 7.66 düzeyinde çıkmıştı.
Sözün özü, Merkez Bankası proaktif politikalarına devam ediyor. Küresel belirsizliğin yüksek olmasını gerekçe göstererek tek faiz yerine faiz koridoru ile esnek para rejimi uygulamayı tercih ediyor. Umarız, bugüne kadar sürdürdüğü başarılı çizgisine yol alır Merkez Bankası.