Hiçbir ayakkabının ayağa şekil veremeyeceğini söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Akın Kapubağlı, "Maalesef ülkemizde daha bir yaşında yürümeyen bir çocuğa bile ortopedik bot öneriliyor. Ortopedik ayakkabı düz tabanlığı tedavi etmediği gibi düz tabanlık yaratan bir şeydir" diyor
Neredeyse bütün çocukluğunu ortopedik ayakkabı giyerek geçiren biri olarak, Prof. Dr. Akın Kapubağlı'nın söyledikleri benim çok ilgimi çekti doğrusu. Anne babaları çok korkutan yumuşak düz tabanlık hakkındaki sorularımızı yanıtlayan Kapubağlı, özellikle üç yaşa kadar neredeyse her 10 çocuktan yedisinde görülen düz tabanlığın geçici olduğunu, ailelerin panik duygusuyla henüz yürüme çağına bile gelmeyen çocuğa ortopedik ayakkabı giydirmesinin hiçbir anlamı olmadığını söyledi.
-Düz tabanlık nedir?
Düz tabanlık; ayak iç kısmındaki kavsin, yani çukurluğun olmamasıdır.
İki türü var; sert düz tabanlık ve yumuşak düz tabanlık. Yumuşak düz tabanlık ağrısızdır, çok ciddi bir estetik kusur oluşturmaz ama maalesef aileler bu konuda çok huzursuz ve endişelidir.
-Yumuşak düz tabanlık, çocuklarda ne sıklıkta görülüyor?
Çocukların hemen hemen yüzde 70'inde 3 yaşına kadar düz tabanlık vardır.
3 yaşına kadar bu çocukların ayak tabanındaki yağ yastıkcıklarından dolayı taban düz görünür. Üç yaşından itibaren iç taraftaki kavis yavaş yavaş oluşur ve ayak tabanı 7-8 yaşına kadar tamamen normal hale gelir.
BAŞ PARMAK TESTİ
-Düz tabanlığın yumuşak mı, sert mi olduğu nasıl anlaşılır?
Bu çok basit yekilde anlaşılabilir. Ayak baş parmağını kaldırdığınızda, tabanda kavis oluşuyorsa bu yumuşak düz tabanlıktır ve hiçbir tedavi gerekmez.
-Bu çocukların ortopedik ayakkabı giymesi gerekiyor mu?
Maalesef ülkemizde daha bir yaşında yürümeyen bir çocuğa bile ortopedik botlar öneriliyor Bu son derece yanlış. Düz tabanlığı tedavi etmediği gibi düz tabanlık yaratan bir şeydir çünkü o kavisin altındaki yükseklik ayak kaslarının gelişmesine engel olur.
Yumuşak düz tabanlıkta ortopedik ayakkabının tedavi edici hiçbir etkisi yoktur. Maalesef bu durum tamamen ticari bir olay haline gelmiş. Ortopedik diye normalde 50 bin liraya satılan ayakkabı 80 bin liraya satılıyor. Bu ayakkabıların çocuklara hiçbir faydası yok. Sadece aile büyüklerini ve aileyi tatmin eder. Ama bundan çocuk büyük rahatsızlık duyar.
İleride mesela tabanı çökük, ağrıları olan kişiler olursa da bunlara da ayak kalıbı alınarak özel taballıklar verilebilir ama bu da tedavi etmez. Sadece rahatlatır. Nasıl ki Miyopsanız gözlük kullandığınızda rahat ediyorsunuz. bu tabanlıklar da böyledir. Tedavi edici özelliği yoktur ama rahatlama sağlar. Çünkü insanın ayak şekli ve yapısı genetik olarak anneden babadan geçer. Yani sizin anneniz babanız düz tabansa çocukta da çıkabilir ve yapılabilecek bir şey yoktur. Onun için çocukluk döneminde düz tabanlık tedavisinde ortopedik ayakkabı ile tedavi diye bir şey yok.
-Bazı çocuklarda da içe basma gibi problemler görülüyor. Bu durumda anne babalara ne önerirsiniz?
İçe basma, "güvercin yürüyüşü" dediğimiz yürüyüştür. Bu da çocuğun fizyolojik gelişimi sırasında normal bir olaydır. Bu çocuklar zaman içerisinde düzelecektir. Hatta çocukların yüzde sekseninde "O bacak" deformitesi vardır. Çocuğun bacağı hiçbir zaman düz değildir, ne yeni doğan döneminde ne de yürümeye başladığı dönemde. 3-4 yaşına bacaklara düz olur ama 5-6 yaşında bu kez "x bacak" durumu görülür, özellikle de kız çocuklarda. Daha sonra tekrar normale döner. Bu durum çocuğun normal fizyolojik gelişimidir. Benim asistanlığım döneminde bu çocuklara hep ortopedik ayakkabılar ve cihazlar verilirdi ama bunların iyileşmeye hiçbir etkisi yoktur. Zaten kendiliğinden düzelir. Aile de, ortopedist de, ortopedi cihazı satan kişi de 'iyi ki cihaz kullandık, ortopedik ayakkabı giydirdik' der ama hiçbir anlamı yok.
YARIN: HALLUKS VALGUS NEDİR, NASIL TEDAVİ EDİLİR?