Son birkaç veriye göre, ABD konut kredisi piyasasında başlayıp tüm küresel ekonomileri saran kriz şiddetini büyük oranda yitirmiş görünüyor. ABD'den gelen kötü haberler nasıl tüm ülkelerin moralini bozuyor ve piyasaları olumsuz etkiliyorsa, iyi haberlerde olumlu etki yapıyor. Zaten lokomotif konumda olduğu için, diğer ülkeler pür dikkat ABD'den gelecek verileri bekliyorlar.
Kayda değer ve Obama yönetimini rahatlatan en dikkat çeken iyileşme sinyali işsizlik rakamlarından geldi. Yüzde 10.2 düzeyine kadar tırmanan işsizlik Kasım ayında yüzde 10'a düştü. Azalma oranı ufak görünebilir. Ancak, önemli olan işsizlik verisindeki ataletin şimdilik kırılmış olması.
ABD istihdam verilerindeki belirgin iyileşmeyi doğrulayan diğer göstergeler ise yarı zamanlı ve geçici çalışan işgücü sayısındaki azalma. Yarı zamanlı ve geçici çalışanların bir kısmı normal istihdam statüsüne kavuşmuşlar. Eylül ayında yarı zamanlı çalışanlar yüzde 17.5 iken Ekim ayında bu oran yüzde 17.2'ye gerilemiş. Geçici işçilerden de yaklaşık 50 bini kalıcı işçi olarak istihdam edilmeye başlamış geçen ay. Bu dönüşümün imalat sanayinde de olması ABD'yi daha da umutlandırıyor.
İSTİHDAM ÖNLEMLERİ
ABD ekonomisinin kazandığı ivme ile büyüme sürecine devam etmesi varsayımı altında, işsizlik rakamlarının tam anlamıyla tatminkar düzeylere ulaşmasının 2010 yılının ikinci çeyreği itibarıyla olacağını bekliyor Obama yönetimi. Zaten, Obama geçen hafta ortasında Washington toplantısında işsizliğe çözüm getirecek bazı önerilerin önümüzdeki hafta itibarıyla gündeme geleceğini de deklare etti.
Her şeye rağmen Cumhuriyetçiler istihdam verilerinden çok mutlu görünmüyorlar, bir bardak suda fırtına çıkarmaya benzetiyorlar. Onların argümanı ise şöyle; 2 yıl süren durgunluk döneminde işsiz kalacakların sayısı en fazla 8.8 milyon kişi olacaktı, yaklaşık 800 milyar dolar paket ile işini yitirenler 7.2 milyonda kaldı. Bu kadar kaynak ile sadece 1.6 milyon kişinin işini kaybetmesi engellenmiş oldu diyorlar.
Olağan üstü ve büyük finansman gücüne sahip önlemler dizisinin ekonomik düzelmede çok etkin olduğunun altını biz de çizmeye çalışıyoruz. Maliye politikaları birçok ülkede kademeli olarak terk ediliyor. Vergisel teşviklerin kaldırıldığı ülkelerdeki ilgili sektörün performansını gözlemlediğimizde momentumun biranda düştüğüne tanık oluyoruz.
SOLUNUM CİHAZI
Zaten uzaklara gitmeye gerek yok. Türkiye'de de otomotiv sektöründe uygulanan ÖTV indirimine son verildiğinde satışlar bıçak gibi kesilmişti. Firmaların kendi kampanyaları devreye girmeseydi son aylardaki kıpırdanma da olmayacaktı.
Olumlu sinyallere rağmen FED'in kafası halen karışık. Son düzelmeyi gösteren verilerin kriz için alınan önlemlerden kaynaklandığını, ekonominin iç dinamikleri ile fazla uzağa gidemeyeceğinin farkında FED. Bu yüzden Bernanke, piyasalara verilen aşırı likiditeyi kademeli olarak geri çekmeye başlanması için önümüzdeki birkaç ayın uygun olmayacağını düşündüğünü üstü kapalı da olsa belirtiyor.
Özetle, hasta yapay solunum cihazından çıkarılırsa kendi kendine yeterli nefesi alabilecek mi sorusunun yanıtını kimse sağlıklı veremiyor. Dolayısıyla, aşırı likidite bir süre daha piyasalarda kalmaya devam edecek. Bu durumda, bize de borsacılara "Hayırlı işler" demek kalıyor.