IMF 4. madde bağlamında yaptığı "Program sonrası izleme ve konsültasyon" çalışmalarını bu hafta içinde tamamladı ve görüşlerini kapsayan ön raporunu yazdı. IMF'nin web sayfasında yayımlanan rapor 3 ana başlıktan oluşuyor. Genel değerlendirmeler birinci bölümde yapılıyor, ikinci bölümde güncel gelişmeler ve son bölümde politika hakkında görüşler ve yazımın başlığında da belirttiğim gibi ilginç önerilere yer veriliyor.
IMF'nin Türkiye ekonomisi hakkındaki değerlendirmelerine kısaca değinelim...
* IMF Türkiye'nin 2001 krizinden sonra uyguladığı mali disiplinden, enflasyon hedeflemesi rejiminden ve AB giriş süreci sonrası tesis edilen "Güven unsurunun" getirdiği istikrarlı yapıdan memnun olduğunu belirtiyor raporunda. Bu sayede enflasyonun dizginlendiğini hatırlatıyor.
* 2008 son çeyreği ve 2009'un ilk çeyreğinde toplam yüzde 12 küçülen Türkiye ekonomisinin aldığı vergi indirimleri gibi mali önlemler ve para politikaları sayesinde toparlandığı dile getiriliyor. Ancak, her ne kadar hızlı toparlanma gerçekleştirilse de işsizlik en büyük sorun olmaya devam ediyor.
* Raporda Türk bankacılık sektöründen övgülerle bahsediliyor. Övgünün yanı sıra bankacılık sektörünün kredi hacmini genişletemediği yergisi de ekleniyor.
* 2010 yılı büyüme oranı konusunda oldukça iyimser IMF. Bu yıl Türkiye'nin yüzde 6.25 civarında büyüyeceği öngörüsü yapıyor. Geçen yılın son aylarında 2010 yılı tahmini yüzde 3.5 idi. Daha sonra yüzde 4'e çekmişti.
FAİZ ARTIRIMI
IMF'nin ekonomi yönetimine yaptığı öneriler gerçekten ilginç. Öneri listesinde en dikkat çekicisi Merkez Bankası gösterge faiz oranları ile ilgili olanı. Merkez Bankası'nın yaptığı üç senaryoya göre faiz artırımı bu yılın son çeyreğine kadar gelmeyecek. Yani, iktisadi toparlanmalar hızlanmaz ise bu yıl yüzde 6.50 gösterge faiz oranı korunacak, eğer talepteki canlanmaya bağlı olarak iktisadi faaliyetler toparlanma hızını artırırsa son çeyrek itibariyle faizlerin kademeli olarak yukarı çekilme olasılığı var Merkez Bankası'na göre. Ancak, IMF Türkiye ekonomisinin beklentilerin üzerinde bir hızla toparlandığı ve büyüdüğü gerekçelerini göstererek faiz artırımları için 2010 yılının son çeyreğinin beklenmemesi gerektiğini dile getiriyor raporunda.
IMF'nin temel kaygısı enflasyonun yukarı yönlü baskı altında olması. Oysa, Merkez Bankası her faiz toplantısı sonrasında hatta yayımladığı enflasyon raporlarında enflasyondaki yükselmenin geçici olduğunun, 2011 yılı itibariyle orta vadeli hedefleriyle uyumlu hale geleceğinin altını çiziyor.
SERMAYE SINIRLAMASI
Dolayısıyla, iktisadi toparlanmanın beklentilerin üzerinde bir hızla devam etmesi faiz artırımı için yeterli bir koşul değil. Özel kesim iç talebinin henüz yetersiz olduğu, dış talebin devreye giremediği bazı ülkelerin içinde bulunduğu kırılgan iktisadi koşullar ortadayken IMF'nin nasıl böyle bir öneride bulunduğunu anlamak mümkün değil. Kısacası böyle bir konjonktürde, kısa süre içinde "para politikalarının sıkılaştırılması" toparlanmayı ciddi şekilde sekteye uğratır.
Diğer ilginç öneriler ise yabancı sermaye ve kurlar hakkında... IMF yoğun yabancı sermaye girişlerinin riskli olacağını bu bağlamda sıcak para girişlerinin engellenmesinin uygun olacağını savunuyor. Aynı zamanda, TL'nin değerli konumu yüzünden dış ticaret açığı dolayısıyla cari açık yükseliyor. TL'nin değer kazanmasına izin verilmemesi hatırlatması da yapıyor IMF.
Yukarıda bahsettiğim IMF önlemlerine baktığımızda son IMF anlaşmasının yapılmamış olmasının ne kadar isabetli bir karar olduğuna bir kez daha tanık oluyoruz.