Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün Türkiye ekonomisi için önemli parametrelerden büyüme ve dış ticaret rakamlarını yayımladı. İki göstergenin bir arada açıklanması aslında çok iyi oldu. Çünkü, iki göstergeyi yan yana getirdiğimizde nasıl büyüdüğümüzün, daha doğrusu büyümenin maliyetinin ne olduğu sorusunun yanıtını rahatlıkla verebiliyoruz.
Büyüme ile başlayalım...
Türkiye ekonomisi geride bıraktığımız yılda yüzde 8.9 gibi yüksek büyüme hızına ulaştı. Yüzde 12'lik ilk çeyrek performansı sonrasında ikinci ve üçüncü çeyreklerde hız düşmeye başlamış ve sırasıyla yüzde 10.3 ve yüzde 5.2 seviyelerinde büyümeyebilmiştik. Ne olduysa son çeyrekte atağa geçerek yüzde 9.2 büyüme ile 2010 yılının yüzde 8'in üzerinde gerçekleşmesini sağladık.
Yüksek büyüme hızında inşaat sektörü kritik rol oynuyor. İnşaat sektörünü yüzde 17.1 büyümüş geçen yıl. İnşaat sektörünü yüzde 13.6 ile imalata sanayi ve yüzde 13.3 ile toptan ve perakende sektörü izliyor. Bu arada tarım ne yazık ki yerinde saymış. Tarım sektöründeki büyüme hızı yüzde 1.2.
LOKOMOTİF İNŞAAT
Büyümenin lokomotif konumundaki inşaat sektörünün geldiği noktada konut kredileri hacmindeki artışın yaptığı katkıyı göz ardı etmemeliyiz. Kriz sonrasında konut kredilerindeki artış oranı yüzde 33.6 düzeyinde. Geçen sene bankalardan konut alımı için verilen konut kredisi 60 milyar TL'ye ulaşıyor.
Altını çizmemiz gereken diğer bir nokta ise, takvim ve mevsim etkisi arındırıldıktan sonra ortaya çıkan büyüme oranı. Son çeyrekte yüzde 9.2 seviyesine ulaşan büyüme oranı arındırma sonrasında yüzde 3.6'ya kadar geriliyor.
2010 yılının her çeyreğinde açıklanan büyüme oranlarının çok yüksek geleceğini, küçüldüğümüz 2009 yılı verileri ile karşılaştırıldığından baz etkisinin güçlü olacağını zaten vurgulamaya alışıyordum büyüme ile ilgili yazılarımda. Bir kez daha güçlü baz etkisini hatırlatmak istiyorum. Doğal olarak, bu yılın büyüme rakamları da 2010 yılının yüksek rakamları ile kıyaslanacak, biraz düşük çıkacak... Yine gerekçe aynı; güçlü baz etkisi...
İTHALAT ARTIYOR!
Gelelim nasıl büyüdüğümüze...
Onun yanıtını da verdi TÜİK. 2009 yılında yüzde 30.2 düşen ithalat geçen yıl yüzde 31.7 yükselmiş. Böylece dış ticaret açığındaki yükseliş oranı da yüzde 84'ü aşmış. İthalatın yüzde 79.1'i imalat sanayinde kullanılıyor. Daha açık bir ifadeyle, ithal aramal ve hammadde kullanmak kaydıyla imalat yapabiliyoruz. Ya da şöyle diyebiliriz, üretimde gerekli ara ve hammaddeleri ithal ediyoruz ve burada montajını yapıyoruz. Birkaç bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin dış ticaret rakamlarını vermek istiyorum resmi daha net görebilmemiz için. Brezilya son çeyrekte yüzde 5 büyümüş dış ticaret fazlası 25 milyar dolar. Singapur yüzde 12 büyümeye karşın 45 milyar dolar dış ticaret fazlası vermiş. Güney Kore ve Arjantin'de de durum aynı. Bu ülkeleri seçmemin nedeni onlarında petrol ve doğal gazı ithal etmeleri.
Yeri gelmişken 2011 yılına da kısaca bakalım. Bu yılın geride bıraktığımız 2 ayında da durum pek parlak görünmüyor. İthalat hız kesmeden yükselmeye devam ediyor.
2010 yılı büyüme rakamı matematiksel olarak bakıldığında gerçekten sevindirici. Ancak, büyümenin kaynaklarına, maliyetine ve orana göre yeterli istihdam yaratamaması gibi faktörleri göz önünde bulundurduğumuzda "ne kadar ithalat, ne kadar borçlanma o kadar büyüme" sarmalına kapıldığımızı izliyoruz. Montaja dayalı üretim modeli ile sağlanan büyümenin sürdürülebilirliğinin hassasiyetini küresel krizde görmüştük. İkinci Dünya Savaşı'ndaki yüzde 15.3'lük tarihi küçülmeden sonraki en fazla küçülmeydi 2008'in son çeyreği.
Sözün özü, rakamların büyüsüne kapılmaya devam edersek, bu filmi daha çok seyrederiz.