Son aylarda borsalar yön bulamıyor ve bir aşağı bir yukarı salınıyor. Aslında bu küresel koşullarda yönü belli ama para sihirbazları sürekli kazanma hırslarından kurtulamadıkları için borsaları arada bir yukarı çıkarmaya çalışıyor. Daha açık ifade etmeye çalışayım, borsalar maraton koşmuş atletler gibi yerlerde sürünüyor ve ayağa kalkacak hali yok. Para sihirbazları kollarından tutup ayağa kaldırmaya çalışıyor. Biraz kalkar gibi oluyor, ancak nafile, hemen yeniden yere yığılıyor.
Euro Bölgesi'nde çok kritik diyebileceğimiz hayati sorunlar var. İtalya, İspanya, Yunanistan gibi borç stoku çok yüksek ülkeler yeni tahvil ihraç edemiyor, etseler bile birkaç yıl öncesi faizlerin iki üç katını vermek zorunda kalıyorlar. Sorunlu ülkelerin tahvilini almış bankalar bu tahvilleri nasıl nakde dönüştüreceklerini kara kara düşünüyor. Bu yıl içinde gelişmiş ülkeler büyüyememiş ve seneye daha da az büyüyecek. Küresel düzeyde herkes likit kalmak istiyor. Altın bile istenmiyor, düşünün. Bu koşullar altında siz borsaların yükselmesini bekliyorsunuz. Bu mümkün mü?
KOMEDİ VİZYONDA
Geride bıraktığımız iki günde bakın neler oldu... Avrupa Merkez Bankası (AMB), mali açıdan zor durumda olan, yani yükümlülüklerini karşılamakta zorlanan, 523 Euro Bölgesi bankasına yüzde 1 faizden yaklaşık 3 yıl vadeli kaynak aktarımı yaptı. Hem de 489.19 milyar euro büyüklüğünde. Tabii, bu gelişme karşısında borsalar piyasa tabiri ile coştu. Euro Bölgesi'nde faaliyet gösteren çok büyük 50 şirketin hisse senedinin dahil olduğu Stoxx 50 endeksi yüzde 1.39, Dow Jones yüzde 1.5 civarında, Almanya borsasında DAX endeksi yüzde 0.93 değer kazandı. Ancak dün, bir önceki borsalar yeniden düştü ve bir günlük getiriler de buharlaştı. Şimdi soruyorum, neden yükseldi? AMB Euro Bölgesi bankalarını fonladığı için. Ne güzel. Peki, dün neden düştü? Uzmanların açıklamalarına bakıyorum; "Tamam Avrupa Merkez Bankası bankaları fonladı fonlmasına da, biraz fazla fonladı."
Lütfen şu komediye bakar mısınız? Acaba bu söylediklerine kendileri inanıyor mu acaba? Merak ediyorum. Altında da aynı komedi filmini izlememiş miydik? Altının yükselişinin nedeni Euro Bölgesi'ndeki sorunların yarattığı küresel belirsizlik ve bu belirsizlik karşısında piyasa aktörlerinin "güvenli liman" arayışları idi. Son iki üç aydır düşüşte öne sürülen gerekçe ne biliyor musunuz? Yükselişteki nedenlerle aynı. Küresel belirsizlik var. Euro Bölgesi'nin ne olacağı belli değil. Bu yüzden güvenli liman aranıyor, o da dolar.
GERÇEKLER NELER?
Çok net birkaç tespit yapmak istiyorum; Birincisi, Euro Bölgesi'ndeki sorunlar hakkındaki öneriler somutlaşmadan, hatta somutlaşan çözüm önerilerinin etkileri görülmeden borsalardan sağlıklı bir yükseliş beklemek doğru olmaz. Arada bir yükselebilir ama bu kalıcı bir yükseliş değildir. Sadece o gün hisse senetlerine girenlerin paralarını buharlaştırma hareketidir. AMB Başkanı Draghi geçenlerde ilginç bir açıklama yapmıştı, "verdiğimiz likidite devam edecek gibi bir algı oluşmasın, bu ilahi ve sonsuz bir eylem değildir."
Ayrıca, 2012 yılında tahvil faiz oranları üzerindeki yukarı yönlü baskılar devam edecek uyarısını da ekledi Draghi.
İkincisi, 2012 yılı küresel büyüme oranı yüzde 4'leri bulmayacak bile. Özellikle gelişmiş ülkeler ortalama yüzde 1.5 düzeyinde büyüyebilecek. Ülkelerin büyüyememesi, hisse senetleri borsada işlem gören şirketlerin de faaliyetlerini rölantiye almaları anlamına gelir. Hem büyüme amaçlı yatırım harcamaları yapmayacaklar hem de cirolarındaki düşüşlere bağlı olarak karlılıkları düşecek. Yani, temettüler hak getire yeni yılda.
Son olarak İMKB'yi değerlendirelim... Küresel belirsizliğe bağlı olarak yabancı sermaye çıkışları oluyor. Aynı zamanda, Türkiye'deki yatırımcılar da belirsizlik ortamında diğer ülkelerdeki gibi dolara sığınmaya çalışıyor. Yani, riskli enstrüman hisse senedi out, dolar in bu aralar. Küresel belirsizlik devam ettiği sürece de trend değişmeyecek. Ralli geliyor gibi safsatalar duyduğunuzda komediden ibaret olduğu algısıyla sadece gülüp geçin.