Bu yılın son "Enflasyon Raporu"na göre hem Türkiye hem de küresel ekonomideki riskler azalıyor. Küresel belirsizlikteki aşağı yönlü harekette vurgulanıyor raporda. Özellikle, Türkiye ekonomisine yönelik bir süredir ön plana çıkardığı pozitif gelişmelerin yine altı çiziliyor. Olumlu gelişmelere rağmen yine de temkinli duruşun gerekliliği unutulmuyor. Yani, ekonomi yönetimine mesaj da var.
Merkez Bankası'nın mevcut durumu nasıl değerlendirdiğine bakalım, ardından orta vadeli öngörülerine değinelim...
* Ekonomik faaliyetlerin yavaşlaması enflasyon görünümüne olumlu katkı yaptı geride bıraktığımız 3 ayda. Yine aynı dönemde imalat sanayi fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların da hafiflemesi ile temel enflasyon göstergeleri aşağı yönlü bir eğilim gösterdi.
* Son dönemde enflasyonda meydana gelen artışı 3 temel nedene bağlıyor Merkez Bankası... Birincisi, petrol fiyatlarındaki beklenmedik yükseliş. 90-100 dolar aralığında yılı kapatması öngörülürken ham petrol 110 doların üzerine kadar çıktı. İkincisi, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü hareket enflasyon hedefinde sapmaya neden oldu. Üçüncüsü ise rapordaki tanımı ile "kamu fiyat ayarlamaları."
Normal tanımını da yazalım "zamlar."
ÇEKİRDEK ENFLASYON
* Temel enflasyon göstergelerinden H yüzde 7.21 ve I yüzde 6.68'e gerilemiş yılın üçüncü çeyreğinde. Hizmet grubunda yıllık enflasyonun kısmen yatay seyretmesi bu çeyrekte temel mal enflasyonundaki yavaşlama temel enflasyon göstergelerinin makul seviyede kalmasında belirleyici oldu.
* Genel olarak, son üç ayda "temel mal" fiyatları artış oranı gerilerken, "hizmet" fiyatları artış oranı ılımlı seyir izledi.
* Büyüme kompozisyonunda belirgin düzelme gözlemliyor Merkez Bankası. Kastedilen şu, daha önce büyüme üzerinde iç talebin oldukça ağırlıklı katkısı vardı. Ancak, son aylarda dış talep, yani ihracat da
devreye girdi. En büyük ihracat pazarımız olan Avrupa'nın içinde bulunduğu sorunlara rağmen yeni pazarlar sayesinde ihracat beklentilerin üzerine çıkmayı başardı. Altın ihracatını göz ardı edelim bu arada.
* Cari açıktaki gerileme de sürüyor. Geçen yıl yüzde 10'lar seviyelerindeki oran bu yıl yüzde 8'lere kadar iniyor. Tabii, dış ticaret açığının daralması cari açığa pozitif etki yapıyor. Daha açık bir ifadeyle, iç ve dış talepteki dengelenmenin doğal sonucu olarak cari açık aşağı doğru geliyor.
* Makro finansal riskler aşağı yönlü hareketine devam ediyor.
TEMKİNLİ DURUŞ
Merkez Bankası, Türkiye ekonomisine yönelik pozitif gelişmeleri böyle sıralamış. Gerek enflasyonun öngörüler çerçevesinde kalması gerekse finansal istikrarla ilgili sorunun olmaması bile Merkez Bankası'nın temkinli duruşunu bozamıyor. Zira, 3 temel riski dayanak olarak öne sürüyor; Euro Bölgesi'ndeki belirsizlik, ABD ve Çin ekonomilerinin büyüme sorunları ve jeopolitik riskler. Haksız da sayılmaz Merkez Bankası. Yukarıda andığımız riskler ve aynı zamanda gelişmiş ülkelerin enjekte ettiği likidite kısa vadede sermaye akımlarındaki oynaklığı artırıyor.
İşte bu yüzden bir süre daha esnek para politikaları gerekiyor. Belli genişlikte faiz koridoru ve yüksek "rezerv opsiyon katsayısı." Eğer risklerde gerileme olursa, gelişmiş ülke merkez bankaları likidite saçma operasyonlarına son verirlerse, faiz koridoru kısmen daraltılabilir. Bu durumda politika faiz oranı olan yüzde 5.75 düzeyindeki 7 günlük repoda aşağı çekilebilir. Ancak, şimdi değil. Belki Kasım ayında üst banttan 50 baz puan indirim gelebilir, daha ötesine gitmez bu koşullarda.
Gelecek yıl yavaş adımlarla yol almayı planlayan Merkez Bankası yılsonu gıda enflasyon varsayımını yüzde 7, petrol fiyatlarını 112 dolara ve çıktı açığını -1.65'e çekti. Reel faiz oranları zaten negatif olduğundan eşik değerlere ulaşmış durumda. Bundan sonra Başkan Başçı'nın da dediği gibi faizlerde yüzde 0.1-0.2'leri konuşuyor olacağız. Bu durumdan ekonomi yönetimi ne kadar hoşnut kalır bilemem...