Gelecek yıla ait Merkezi Yönetim Bütçesi tasarısı hazırlandı Maliye Bakanlığı tarafından. 2013 yılı için giderler bu yıla göre yüzde 11.3, gelirler ise 11.8 daha yukarıda tasarlanmış. Dolayısıyla, gelecek yıl Maliye Bakanlığı 404 milyar gider karşısında 351 milyar TL gelir bekliyor. Eğer tahminler tutarsa 2013 yılında bütçe açığı 34 milyar TL olacak, yani bu yılın açığından sadece 1 milyar fazla.
Yeni bütçe tasarısı rakamların yanı sıra bazı mesajlarda veriyor.
- Öncelikle en kritik mesaj şu: "Faiz dışı fazlanın" 2001 krizinden bu yana olduğu gibi "nominal çıpa" görevini sürdürecek. Üstelik bu yıla nazaran 3 milyar TL yukarı çıkarılması da planlanıyor bütçe dışı fazlanın. Diğer mesajlara geçmeden kısaca bu faktörün neden önemli olduğunu vurgulayalım. Bütçe gelir ve gider kalemlerinin tümünde azaltıcı ya da artırıcı müdahaleler yapılabiliyor, transfer harcamalarının altında yer alan iç ve dış borç faiz ödemeleri hariç. Çünkü, faiz harcamaları daha önceki tarihlerde yapılmış borçlanma taahhütleri anlamına geliyor. Daha açık bir ifadeyle, tahvili almış tasarruf sahibine verilmiş getiri sözü. İşte bu yüzden faiz kapsamında yapılacak ödeme ile yukarı ya da aşağı yönlü esneme yapılamıyor. Sonuçta, faiz ödemeleri dışarıda tutularak bütçe gelirlerinin faizsiz giderlerden fazla olmasına gayret ediliyor. Ne kadar fazla yaratılırsa iç borç çevirme oranında ve bütçe stoklarında da o kadar erime oluyor. 2013 bütçesinde nominal çıpanın korunmasının kesinlikle en hayati mesaj olduğunun altını çizelim
MALİ SIKIŞTIRMA
- Gelecek yıl mali disiplinin biraz daha sıkılaştırılacağı mesajını da alıyoruz yeni bütçe tasarısından. Bütçe kanun tasarısına belirlenmiş bazı harcamaların disiplin altına alınmasını sağlayacak maddelerin de konduğu görülüyor. Bir yerde ödenek üstü harcamalara izin verilmeyecek.
- Bütçe tasarısında öngörülen makroekonomik göstergeler doğal olarak Orta Vadeli Programla tamamen uyumlu öngörülüyor. Bu yılsonu itibariyle yüzde 7.4 olması tahmin edilen enflasyon 2013'de 5.3'e düşmesi bekleniyor. Türkiye ekonomisinin zayıf halkası olan cari açığın bir yıl içinde 2 milyar dolar artacağı, bu bağlamda yüzde 4 yukarı çıkacak gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 8'in biraz altında gerçekleşeceği tahmini de yapılıyor tasarıda.
- 2013 yılında vergi gelirleri 318 milyar TL seviyesine ulaşacak. Bu yıl sonu beklentisi ise 278 milyar TL. Hedef tutarsa 1 yılda alınacak toplam vergi geliri bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 14 fazla olacak.
- Bütçe gelirlerinde ilginç bir rakam öngörüsü daha var. Kurumlar vergisi tahsilatında bir değişim olmayacak gelecek yılın sonunda. Bu yılki 29 milyar TL'lik kurumlar vergisi tahsilat gerçekleşmesi tutarsa, 2013'de de aynı tutarda gelir elde edilecek kurumlardan.
FAİZ GİDERİ GERİLİYOR
- 279 milyar düzeyindeki toplam vergi gelirlerinin 114 milyar TL'si doğrudan vergilerden tahsil edilecek. Kalan kısım alışık olduğumuz tüketim vergilerinden tamamlanacak. Ne yazık ki, gelecek yılın bütçe gelir kompozisyonunda bir değişikliğe tanık olamayacağız.
- Faiz giderleri toplam giderler içinde yüzde 13 gibi düşük payı alıyor. 2001 krizi öncesi bu oranının neredeyse yüzde 50'lere dayandığını görmüştük. Faiz giderleri tahminlere paralel seviyede gerçekleşirse, vergi gelirlerinin yüzde 17'sini almış olacak.
Bütçe tasarısında öne çıkan mesajlar böyle. Bu yıl tahminlerin üzerinde açık verecek olan 2012 bütçesi gelecek yıl biraz iyimser diyebileceğimiz hedeflere ulaşır mı bilemeyiz. İzleyip göreceğiz. Ancak, hedeflerden öte mali disiplinim ön planda tutulması, özellikle "faiz dışı fazlanın" nominal çıpa olarak kullanılması olmazsa olmaz koşul Türkiye ekonomisi açısından.
Zaten Merkez Bankası her fırsatta bu gerçeği hatırlatıyor, para politikalarının amacına ulaşmada kendilerine önemli ve geniş bir alan yarattığını vurguluyor.