Küresel piyasalar, tabii ki İMKB'de dahil, köşeye sıkışmış görünüyorlar. FED ve Avrupa Merkez Bankası'nın aldığı aksiyonlar ile bu yıla ait fazla gündem maddemiz kalmadı pozitif kısımda. Negatif tarafta ise uzun süredir değindiğimiz unsurlar varlığını koruyor. Büyük olasılıkla 2013 gündem maddeleri listesinin ilk sıralarındaki yerlerini de koruyacaklar.
"Gündem de ne var" sorusunun yanıtını ABD ile vermeye başlayalım. Ardından Avrupa ve Türkiye'ye doğru gelelim...
ABD ekonomi yönetimini şu aralar iki önemli konu meşgul ediyor. Birincisi, fazla geç olmadan "mali uçurum" konusunu çözümlemek, ikincisi ise gelecek yılın bütçesini, kısmi disiplin işaretleri içerecek şekilde tamamlamak. Başkan Obama, Cumhuriyetçilere mesaj verircesine 2013 yılında otomatik olarak devreye girecek tasarruf tedbirlerinin, yani "mali uçurumun" uygulanmamasına yönelik kararın kongreden sorunsuz geçeceğini öngörüyor. Bir kez daha hatırlamamızda fayda var, eğer mali uçurum ertelenmezse, en düşük gelir grubundaki Amerikalı bile ciddi şekilde bedel ödeyecek. Daha net bir anlatımla, en düşük yüzde 20'lik gelir grubunda olan bir Amerikalı'nın geliri yaklaşık 300 dolar civarında gerileyecek. Çünkü, vergi matrahı yükseleceğinden daha fazla vergi verecek. Bir de yüksek gelir grubunu düşünün... En üst yüzde 20'lik gruptakilerin gelirlerinde 3 bin dolar gibi bir meblağ buharlaşacak mali uçurum yüzünden.
YENİ BÜTÇE
Küresel piyasaların mali uçurumun yanı sıra radarlarında olacak diğer gündem maddesi ABD'nin 2013 yılı bütçesi. Gelecek yıl bütçesi piyasa aktörlerinin yanı sıra asıl kredi derecelendirme kuruluşlarının radarında yer alacak. Özellikle Moody's adeta şart koşar gibi bütçe ile ilgili koşullar açıkladı geçen hafta. Bir de tehdit ekledi, bütçe açığının makul seviyede kalacağının sinyallerini göremezsek not indirimi düşünülebilir.
Aslına bakarsanız sıfırcı hoca Moody's haksız da sayılmaz. ABD'nin kamu borç stoku 16 trilyon 199 milyar dolara ulaştı. Gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 100'ünü aşmış oldu. Bütçe açığı da 1.327 trilyon dolar dolayında. Milli gelire oranlarsak yüzde 10 sınırına dayandığını görüyoruz. İlginç bir veri daha var, ABD hükümetinin sağlık ve sosyal güvenlik gibi harcama yükümlülükleri de kamu borçlarına dahil edildiğinde toplam borç stoku, ABD dışındaki tüm ülkelerin milli gelirlerini rahatlıkla aşan seviyeye kadar çıkıyor. Oysa, 2008 krizinde kamu borç stoku 10 trilyon, bütçe açığı 454.8 milyar dolar idi. 2013 yılı bütçesi bu gerçekleri göz ardı eder, kamu harcamalarının kısıtlanması ve vergi gelirlerinin yükseltilmesi unutulursa, Moody's ABD'nin notunu Aa1'e, görünümü de negatife çekebilir.
AVRUPA'DAKİ GÜNDEM
Gelelim Avrupa coğrafyasına...
27 ülkeli Avrupa Birliği'nin de gündeminde ABD gibi bütçe var. 129 milyar euro büyüklüğündeki bu yılın bütçesinin seneye yüzde 6.9 yükseltilmesi planlanıyor. Aynı zamanda, Avrupa parlamentosu, kendi harcamaları için bütçeye 9 milyar euroluk ek ödenek konmasını talep ediyor. İşte, bütçe görüşmelerinde tıkanma noktasına gelinmesinin bir nedeni de bu. Bu hafta perşembe ve cuma günlerinde 7 yıllık bir perspektifi içeren bütçe görüşmeleri yeniden masaya yatırılacak. İngiltere, bütçe artış oranlarını onaylamıyor. İngiltere'siz bütçe bile seçenekleri arasında diğer liderlerin. Avrupa coğrafyasında piyasaların gündeminde alışageldiğimiz Yunanistan'ın durumu, İspanya'nın resmi başvuru yapıp yapmayacağı konusu, Avrupa İstikrar Mekanizması'nın (ESM) oluşumu ve kullanım alanlarında kuşkusuz kalmaya devam edecek, çözümlenene kadar.
Son olarak Türkiye'ye bakalım...
İMKB'de gözler Türkiye ekonomisinden öte Batı'ya çevrili durumda. Çünkü, burada ekonomik açıdan her şeyin iyi gittiği sanılıyor. Dolayısıyla, yukarıda özetlediğimiz konular aslında yeterli piyasanın yönü için. Ama yine de biz birkaç gündem maddesini, yapay da olsa, listeye dahil edelim. Fitch'in yanı sıra, diğer kuruluştan not artırım beklentisi piyasaları yakından ilgilendiriyor. İkinci gündem maddesi ise seneye büyüme hızı artınca şu an iyileşme görünen, enflasyon ve cari açıkta bozulma olup olmayacağı.