Tipik bir Eşref taşlaması.
"Kazara kaza olmuş Eşme kazası
Koyun gütmekten gelir Encümen azası
*
Koyuna gazap ederse Hüda'sı
Ona mesken olsun Eşme kazası
*
Eşme dedikleri iki dükkan, bir fırın
Peynir ekmek yiye yiye ne ağız kaldı, ne burun"
* * *
Peki, bu Eşme'nin tarihi ve coğrafi konumu nedir?
Sözlük anlamı ile Eşme, pınar ve kaynak anlamı taşımaktadır.
Halkı, Kargılı, Kışeli ve Çıkal adlı 3 oymağı bulunan Kacar yörüklerindendi.
Anadolu Selçukluları döneminde Türklere geçen Takmak, Germiyanoğulları Beyliği'nin 1300 tarihinde bağımsızlığını ilan etmesiyle de bu beyliğin sınırları içinde yer almıştı.
1429'da Germiyanoğulları topraklarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesinden sonra ilçe Osmanlı idaresine geçmişti.
1867 yılında ise Takmak ilçesi, Denizli Mutasarrıflığı'na bağlandı.
1920 yılında Anadolu ile birlikte Takmak ilçesi Yunanlılar tarafından işgal edilmiş, Hükümet Konağı, çarşısı ve kışlası yakılarak ilçe harabeye dönmüş, çoluk çocuk, kadın erkek demeden bütün halk katledilmişti.
3 Eylül 1922'de Türk ordusu Takmak'a girmiş, düşmanı Kula, Alaşehir, Manisa ve İzmir güzergahını takip ederek püskürtmüştü.
Savaş nedeni ile harabeye dönen Takmak ilçesinin imarı, ekonomik zorluklar yüzünden mümkün olamadı.
1935 yılında ilçe 7 kilometre uzaklıktaki Afyon-İzmir demiryolu üzerindeki Eşme İstasyonu'na nakledildi.
Böylece 1934 yılında Eşme Kaymakamlığı kurulmuş ve ilk kaymakam da Vakkas Ferit olmuştu.
Kadir Özpak'ın telefonuMusa Kaya isimli ağabeyimizin bir kahvehanesi var.
Masada Musa Ağabey, Hamdi Kutval ve Faruk sohbet etmekte.
Bu arada Kadir Özpak telaşla geldi.
Bir sandalye çekip oturdu. Sonra masadaki telefona yöneldi.
Numaraları çevirdi, sonra karşı taraftan "Alo" sesi gelince telaşla bize dönüp sordu:
"Yahu! Ben kime telefon etmiştim."
İlçedeki üç Emin
Köylü, uzun boylu, cüsseli, kabadayı görünümlü adama yaklaşarak, "Amca, ben emin amcayı arıyorum. Nerede bulabilirim onu?" diye sorar.
Kendisinin adı da Emin olan kişi, "Evladım, Efe Emin'i arıyorsan benim (Emin Aydın), Efendi Emin'i arıyorsan, karşı köşedeki dükkan sahibi (Emin Arıkan), Kara Emin'i arıyorsan, biraz yürü sola dön, karşıki dükkan" der. (Emin Öztürk)
Taşlamalar
Elimdedir koca konak ekleme
Aman man nazlı yarin yine aklımda
Nasıl edeyim başımdaki sevdayı
Aman aman doktor
Yoldan geldim yorgunum
Bizim dağın meşeleri
Ah sevdiğimi sorar
Yüreğime dert olur
Sevip sevip ayrılması zor olur
Nasıl da edeyim başımda savda
Orta boylu bir dilbere vuruludum ben
Ayrıl yavukludan
Pınarın başında vurmuş kazanı
Toprak boylarına vermiş düzeni
Sen miydin bizim köyün güzeli
Sen gideli köyün tadı kalmadı
*
Merdiven altında bir altın buldum
Senin aşkın ile sarardım soldum
Dalında kurumuş ayvaya döndüm
*
Karıncadır yerde gezen karınca
Yeminler bozulur seni görünce
Oğlan seni kodum binlerce borca
Vallahi öderim ömrüm boyunca
*
Çeşmeler yaptırdım altın oluklu
İçmedim suyunu mercan balıklı
Bir kız sevdim o da ele yavuklu
Ayrıl yavukludan alayım seni.
Ve, Hamdi Kutval'ın öyküsü
"1945 yılında Uşak'ın Eşme ilçesinde doğmuşum. Annemin adı Raziye, babamın Ali'dir. Raziye ve Ali Kutval 1942 yılında evlenmişler, 1943'de bir çocukları olmuş, adını dedemin adı olan Mustafa koymuşlar, ancak Mustafa dört ay sonra ölmüş.
Aile bu üzüntü ile yaşamına devam ederken komşularından bir hanım bir rüya görür sonra bu rüyayı Raziye ve Ali Kutval'a anlatır.
'Rüyamda sizin bir erkek çocuğunuz daha olacak. Adını Hamdi koyun. Eğer adını Hamdi koymazsanız bu çocuğunuz da yaşamayacak' der. Rahmetliler de adımı Hamdi koyarlar."
* * *
Hamdi Kutval orta öğrenimini Eşme ve Manisa'da tamamladıktan sonda İzmir'e geçer ve burada da İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesi'ni bitirir.
Hamdi Kutval 1972 yılında futbol hakemliğine başladı. 10 yıl hakemlikten sonra emekli oldu ve 1990'da Süper Lig'de hakem gözlemciliğine başladı.
Hamdi Kutval bu görevinin yanı sıra Futbol Federasyonu Ege Bölge Müdürlüğü'nü de yürütüyor.
Not:
Hamdi Kutval, Eşme'sinin özelliklerini, ünlülerini ve yaşam biçimini bir kitapta topladı. Biz de bu kitaptan alıntılar yaptık.
Meraklısı, bu kitabı Hamdi Kutval'ın ofisinden temin edebilir.