Milattan önce 341- 270 yılları arasında yaşamış filozof Epikuros'un farklı bir mutluluk anlayışı vardı. Ona göre mutlu olmak için edinilmesi gerekenler; dostluk, özgürlük ve düşünmekti. Epikuros'a göre, insanın bütün hayatını mutluluk içinde geçirmesine yardım etmek üzere bilgeliğin bize sundukları arasında en önemlisi, "dost edinme" yetisiydi. Filozof, insanın asla yalnız başına yemek yememesini öneriyor, "Bir şey yiyip içmeden önce, ne yiyip içeceğimizi değil, kiminle yiyip içeceğinizi düşünün; çünkü yanında arkadaş olmaksızın yemek yemek ancak bir aslana ya da kurda mahsustur" diyordu.
DOSTLARIN ÖNEMİ
Eğer kimse bizim var olduğumuzu görmüyorsa var olamayız. Söylediklerimizi kimse anlamıyorsa söylediğimiz şeylerin bir anlamı yok demektir. Arkadaşlarla birlikte olmak, kimliğimizin birileri tarafından onaylanması anlamına gelir. Onların bilgi ve ilgileri bizi içinde bulunduğumuz ataletten kurtarır. Dostlar şakayla karışık yaptıkları yorumlarla bizim kusurlarımızı bildiklerini ama bizi olduğumuz gibi kabul ettiklerini açığa vururlar, dolayısıyla da dünyada bir yerimiz olduğunu bize hatırlatmış olurlar.
Gerçek dostlar bizi toplumsal yaşamın sahte ölçütlerine göre değerlendirmezler. Onların asıl ilgilendiği şey bizim kendi benliğimizdir. Bizim için duydukları sevgi, ideal ana-babaların çocuklarına duydukları sevgi gibi, dış görünüşümüzden ya da toplumsal hiyerarşi içindeki konumumuzdan etkilenmez. Dolayısıyla onların yanındayken eski püskü giysiler içinde dolaşmaktan ya da bu yıl çok az para kazandığımızı söylemekten çekinmeyiz.
ZENGİN OLMA İSTEĞİ
Zenginliğe duyulan arzu da, her zaman yalnızca lüks bir yaşam sürme isteği olarak algılanmamalıdır. Belki de bu arzunun temelinde daha çok, takdir edilme ve insanlardan iyi davranış görme isteği vardır. Bir servet yapmak istememizin altında, çevremizdekilerin saygı ve ilgisini kazanmak gibi çok basit bir neden yatıyor olabilir; çünkü bu servete sahip olmazsak çevremizdekiler bizi asla fark etmeyeceklerdir. Bütün bu noktaları gözden geçiren Epikuros, bir avuç gerçek dostun, insana, bir servetin bile kazandıramayacağı kadar çok sevgi ve saygı kazandıracağı sonucuna varır.
Bu bilgileri edinmemi sağlayan "Felsefenin Tesellisi" adlı kitabın yazarı Alain de Botton, bu felsefeyi şu yöntemle günümüze uyguluyor ve şu soruları sormamızı öneriyor kendimize:
MİNİ TEST
. Sizi mutlu edeceğini düşündüğünüz bir şey bulun. Mesela; Tatilimi mutlu geçirmek için bir villada kalmalıyım.
. Bu düşüncenin yanlış olduğunu farz edin. Arzu ettiğiniz nesne ile mutluluk arasında varsaymış olduğunuz ilişkiye değiştirebilecek bir istisna arayın. Villada kalmadığım halde mutlu olmayabilir miyim? Villa için harcayacağım kadar çok para harcamadan da tatilimi mutlu geçirebilir miyim?
. Bir istisna bulduysanız, arzu ettiğiniz nesne mutlu olmanız için gereli ya da yeterli değil demektir. Eğer arkadaşlarım yanımda değilse ve kendimi yalnız hissediyorsam, villada kalıyor olmama karşın çok kötü vakit geçirebilirim. Eğer sevdiğim ve beni takdir ettiğini bildiğim biriyle berabersem, bir çadırda da mutlu olabilirim.
. Mutlu olmak istiyorsanız, bulduğunuz istisnayı da ilk düşüncenize dahil ederek onu yeniden biçimlendirmelisiniz. Pahalı bir villada mutlu yaşamam, sevdiğim ve beni takdir ettiğini bildiğim biriyle birlikte olmama bağlıdır. Bir villa satın almasam da böyle biriyle birlikte vakit geçirerek mutlu olabilirim.
. Artık gerçek gereksinimleriniz ile başlangıçta gereksinim duyduğunuz şey arasındaki farkı açıkça görebilirsiniz. Mutluluk iyi döşenmiş bir villa edinmekten çok, yakın dostluklar kurmaya bağlıdır.
Epikuros haksız mı sizce?
Not: Daha önce bu köşede yayınlanmış bir yazıyı yeniden paylaştım sizinle...