Mart ayı enflasyon verileri gerçekten sürpriz yaptı diyebiliriz. Özellikle gıda fiyatları öngörülmedik şekilde aşağı gelmiş... Zaten enflasyonun düşüşünün önündeki en önemli engel gıda fiyatları idi birikimli kur etkisi ile beraber... Enflasyon konumuz olunca faiz faktöründen ayrı değerlendiremiyoruz. Enflasyonun inmesi ister istemez akıllara "acaba Merkez Bankası bu imkanı faiz indirerek değerlendirebilir mi?" sorusunu getiriyor.
Gerçi Merkez Bankası'nın toplantısına yaklaşık iki hafta var ama şimdiden akıllara takılan bu soruyu yanıtlamaya çalışalım. Öncesinde TÜİK tarafından açıklanan verilere kısaca göz atalım...
Tüketicilerin talepleri sonucu raflarda bulunan nihai tüketim mallarının ve ayrıca hizmetlerin dönemsel fiyat değişimini yansıtan TÜFE geride bıraktığımız ayda sadece yüzde 0,04 gibi oldukça düşük oranda gerilemiş. Buna karşın gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki Mart ayı düşüşü yüzde 1,54'e ulaşmış. Zaten Merkez Bankası hem toplantı sonrası basın açıklamalarında hem de üç ayda bir yayımladığı "Enflasyon Raporlarında" 2016'nın ilerleyen aylarında gıda fiyatlarında düzelme beklediğini vurguluyordu.
YILLIK BAZDA DÜŞÜŞ
Mart rakamı ile yıllık bazda TÜFE yüzde 7,46 düzeyine geldi. Böylece geçen yılın eş döneminin enflasyon oranını yeniden yakalamış oldu. Geçen yıl bu zamanlarda yüzde 7,61 düzeyinde bulunuyordu.
12 aylık ortalamaları değerlendirdiğimizde şu tespitleri yapabiliriz; Bu süreçte TÜFE'nin en yüksek olduğu bölge ne yazık ki İzmir... 12 aylık Türkiye geneli yüzde 7,96'da kalırken İzmir'de bu oran yüzde 8,69 seviyesine çıkıyor. Yani İzmirlilerin cebindeki her 100 liranın yaklaşık 1 lirası fazladan enflasyon karşısında erimiş. 12 aylık veriye göre gıda enflasyonu halen yüzde 9,97 ile ortalamanın 2 puan üzerinde kalıyor. Aynı şekilde ev eşyaları ve eğlence kültür grupları da yukarıda 12 aylık TÜFE ortalamasının...
Gelelim üreticileri daha yakından ilgilendiren enflasyon göstergesi Yİ-ÜFE'ye...
25-50 BAZ PUAN İNDİRİM
Maliyet enflasyonunu yansıtan bu veri geçen ay yüzde 0,40 yükselmesine karşın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,41'e kadar inmiş. 12 aylık ortalama ise yüzde 5,64'lerde... Yİ-ÜFE'nin gerilemesinde enerji grubu büyük katkı yapıyor. Enerji düşerken dayanıklı tüketim malları ortalamanın neredeyse 4 katı daha fazla yükselmiş. Dayanıklı malların üretim maliyetlerindeki artış oranı yüzde 12,06'yı buluyor. Asıl dikkat çeken nokta sermaye mallarının yüzde 9,40 oranında artmış olması... Bu arada sermaye mallarından makine, teçhizat, fabrika, bina gibi başka malları kastediyoruz.
Bu tablo karşısında Merkez Bankası faizleri indirir mi sorusunu yanıtlamaya çalışalım...
Tamam TÜFE ve Yİ-ÜFE gerilemiş geçen ay... Ama Merkez Bankası'nın para politikalarında dikkate aldığı çekirdek enflasyon halen yüzde 9'ların üzerinde seyrediyor. I ve H grubu özel kapsamlı TÜFE verileri sırasıyla yüzde 9,32 ve yüzde 9,51'de... Yani yüksek... Bu durumda Merkez Bankası politika faiz oranını yüzde 7,5'de sabit tutmayı, faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faiz oranını 25 yada 50 baz puan indirmeyi tercih etmesinin daha rasyonel bir karar olacağını düşünüyorum. Son not; tahvil faiz oranlarında da az bir aşağı doğru gevşeme bekleyebiliriz...