Piyasalar da mevsimlerle aynı sırada gidiyor. 80 binlere çıkmış BIST 100 endeksi, 2,90'ların altına gelmiş dolar kuru ve yüzde 8,5'lara gerilemiş faizler piyasaların yaz mevsimi idi. Sonrasında, bayrama denk geldiği zamanda ise piyasalar yeniden hareketlenmeye başlamıştı. Endeks 80 bin sınırında tutunamamış, doların ateşi yükselerek 3 seviyesinin üzerine yerleşmeye başlamış ve faizler Merkez Bankasının seri indirimlerine rağmen bir kez daha 8,5 sınırının üstüne çıkmıştı. Son iki haftadır piyasalarda biraz daha bozulmaya tanık oluyoruz.
Acaba kışa mı giriyor piyasalar?
Şaşırtıcı olan bazı pozitif algı yaratacak gelişmelere rağmen piyasalarda kötü gidişat gerçekleşiyor.
Rusya ile önemli enerji anlaşmaları yapıldı, turizme önemli katkılar yapacak taahhütler alındı, tarım sektörünü canlandıracak ihracat bağlantılarının zemini oluşturuldu. Geçen hafta ekonominin yol haritası olan üç yıllık süreci kapsayan "Orta Vadeli Program" açıklandı. Bazı çelişkiler ve hedeflenen rakamlarla ilgili soru işaretleri olmasına rağmen yapısal reformlarla ilgili kararlılık mesajı veriliyordu.
Hangi faktörler?
Ancak gelin görün ki piyasalar madalyonun diğer yüzünü çevirmeyi tercih ediyorlar gibi... Madalyonun diğer yüzünde neler var derseniz?
Birincisi FED'in faiz artırım olasılığının her geçen gün yükseliyor olması... Bırakın kafa karıştıran FED başkanlarının faiz artırım mesajları vermesini, İMF bile topa girdi ve FED'den yıl içinde faiz yükseltme aksiyonunun geleceğini içeren açıklama yaptılar geçen hafta sonunda... Son toplantının tutanaklarını yayımladı FED.
Şu detaylar göze çarpıyor. Faiz kararı verecek Açık Piyasa Komitesi üyeleri bu yıl sonunda büyümenin yüzde 1,7 ile 2,0 aralığında gerçekleşeceğini öngörüyorlar.
Seneye oranın yüzde 2,5'lara kadar çıkması olasılığını da değerlendirmişler. İşsizlik oranının 2016 ve izleyen 3 yılda yüzde 4,3 ile 4,9 aralığında dalgalanabileceği tahmini yapmışlar.
Normalleşme için koydukları eşik değer yüzde 5,5 idi. Enflasyonun yukarı yönlü bir trend izleyeceği hakim olmuş üyeler arasında... Bu yılı yüzde 1,1-1,7 bandında kapatacak.
Ama 2017'de yüzde 1,5-2,0 ve yüzde 1,8-2,1'ye kadar yükselecek tüketici fiyat endeksi... Çekirdek enflasyon ise bir kademe üst banttaki patikada olacak. Kısacası yakın zamanda enflasyonun FED'in orta vadeli hedefleriyle uyumlu hale gelmesi ağırlık kazanıyor Komite tarafından...
Seneye yüzde 1-2 bandında!
Bu gözlemler sonrasında Komite üyelerinin üçü hariç bu yıl faizin yüzde 0,50-0,75 aralığında, 2017 yılında da yüzde 1 ile yüzde 2 aralığına kadar çekilmesini öngörüyorlar.
Madalyonun piyasa aktörlerinin değerlendirdiği yüzünde yer alan ikinci faktör küresel ekonominin lokomotiflerinden Çin'in yeterli ekonomik büyüme hızına ulaşamaması... Gelişmekte olan ülkeler kategorisinde olduğumuzdan diğerleri gibi bu gelişme bizim piyasaları özellikle de Borsayı olumsuz etkiliyor.
Üçüncü faktör jeopolitik riskler.
Suriye sınırındaki gelişmeler, terörist faaliyetler yabancı sermayenin risk algısının yükselmesine neden oluyor. Ne yazık ki risk algısı yükseldiğinde yabancı sermaye yatırımlarını biraz öteliyor, belirsizliklerin azalmasını bekliyor.
Bu arada Moody's'in haksız not indiriminin yabancı yatırım ve emeklilik fonlarının yatırım yapabilmeleri açısından olumsuz etkisini de ekleyelim. Son olarak...
Her ne kadar objektif olmadıklarını bilsek de Fitch'in yatırım yapılabilir notunun korunmasının piyasalar açısından hayati önem taşıdığını kabullenmemiz gerekiyor.
Umudumuz piyasa kışının uzun sürmemesi...