Yaklaşık 12.5 milyon emeklinin maaşları Ocak ayı ile birlikte zamlanacak. Emeklilerin zam oranlarını ise enflasyon rakamları belirleyecek. SSK ve Bağ-Kur emeklileri Aralık enflasyonunun açıklanması ile birlikte 6 aylık enflasyon oranında zam alacaklar.
Bilindiği gibi 5 aylık enflasyon yüzde 5.71 çıkmıştı. Buna Aralık ayı enflasyonu de eklenerek SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin zam oranı ortaya çıkmış olacak. Memurların ve memur emeklilerinin ise Ocak zammı toplu sözleşme gereğince yüzde 4 olacak. Bunun üzerine ise enflasyon farkı eklenecek.
6 aylık enflasyonun yüzde 5'in üzerindeki kısım memurlara ve memur emeklilerine fark olarak verilecek. Bu zamların dışında emeklilerin her ay aldıkları yüzde 4 ve yüzde 5 oranındaki ek ödemeleri de artıştan nasibini alacak.
NASIL HESAPLANIYOR
Maaşın yüzde 4'ü-5'i oranında olan ek ödeme, yeni aylıktan hesaplanacağı için artacak. Maaşlara gelen zamlar ek ödeme miktarını da yükseltecek. Ek ödeme net maaş üzerinden hesaplanıyor. Bankaya yatırılan miktarın içinde yer alıyor. Örneğin net maaşı 2000 lira olan bir emeklinin ek ödemesi yüzde 4 üzerinden 80 lira oluyor. Bu emekli için bankaya 2.080 lira ek ödemeli maaş yatırılıyor. Ek ödeme miktarını hesaplamak için e-devletten net maaşınıza bakabilir ya da oradaki hesap pusulasından ek ödeme miktarınızı görebilirsiniz.
MAAŞ SINIRI VAR
Emeklilerin büyük çoğunluğuna yüzde 4 ek ödeme yatırılıyor. Ancak bazı emekliler bunu yüzde 5 olarak alıyorlar. Maaşı düşük emeklilerin ek ödeme oranları da yüzde 5 oluyor. Ocak'taki artışa göre bu sınır da değişecek. Örneğin Ocak zammı yüzde 6.3 olursa sınır bin 298 liradan bin 379 liraya ulaşacak. Yani maaşı bin 379 liranın altında olanlara yüzde 5, üstünde olanlara yüzde 4 oranında ek ödeme verilecek.
9 EYLÜL 1999'A DİKKAT
■ Eşim şu an 40 yaşında, 20 yaşında 1 ay sigortalı çalışmış. 3 çocuğumuz var. Eşimin 3 çocuğunun ödemesini yaparsam yani 6 sene ödersem, eşimin yaşı gelince emekli olması için ne yapmam gerekiyor? Daha kaç sene ödemem gerekiyor? Kaç yaşında emekli olabilir? Serkan ARSLAN
Eşiniz 20 yıl önce sigortalı olduysa ve bu sigorta tarihi 9 Eylül 1999 öncesi ise 3600 gün ile emeklilik imkanı bulunuyor. Ancak 1 aylık sigorta ve 3 çocuk borçlanması 3600 günü tamamlamanıza yetmez. 3 çocuk borçlanmasından 2160 gün kazanırsınız. 1 aylık sigorta ile birlikte 2190 gün eder. 1410 gün daha çalışıp prim yatırması gerekir. 3600 günü tamamladığınızda da 58 yaşında emekli olursunuz. Eğer ilk sigorta tarihi 9 Eylül 1999'dan sonra ise bu kez 4500 günü tamamlamanız gerekecektir.
15 YIL TEK BAŞINA YETMEZ
■ Sigorta giriş tarihi gözetmeksizin aynı işyerinde 15 yılı dolduran bir çalışan kendi isteği ile ayrılıp tazminat hak eder mi? (Deniz)
Kıdem tazminatını hak etmek için 15 yıla gerek yok. En az 1 yıl çalışan birisi tazminat hak eder. Ancak kendi istek ve kusuru dışında işten ayrılmış olması daha doğrusu çıkartılmış olması gerekir. İstifa eden tazminat alamaz. Evlilik, emeklilik, askerlik gibi sebepler istisnadır. 15 yılı dolduran tazminat alır diye bir kural yok. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar 3600 günlük primi doldurmuşlarsa ki bu farklı işyerleri de olabilir ancak onlar son işyerlerinde en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla istifa ederek tazminat alabilirler.
İŞYERİ TAŞINIRSA OLUR
■ Ben özel bir kargo firmasında çalıştım. Evimi taşımak zorunda kaldım. İstifa ettim tazminat verilmedi, alabilir miyim? Recep YAKA
Tazminat alabilmek için kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkartılmanız gerekiyor. Evinizi taşıdığınız için istifa ederseniz tazminat alamazsınız. Tam tersi olsaydı yani işyeri taşınsaydı ve çalışma şartlarında esaslı değişiklik olsaydı tazminat alırdınız. İşyerinin taşınması da aynı şehir sınırları içinde olursa yine tazminat hakkı doğurmuyor. İşyerinin baka bir şehre taşınması gerekiyor.
STAJ SAYILMIYOR
■ 13.01.74 doğumluyum. 01.10.1988 staj, SSK başlangıcım var. 01.10.1990 tarihinden itibaren normal SSK girişim olup 6500 günüm bulunuyor. Ne zaman emekli olurum? Yılmaz TAMUR
Staj için yapılan sigortalar sağlık sigortaları olduğu için emeklilik hesabında kullanılamıyor. Bu durumda emeklilik primlerinizin yatırıldığı işe başlangıç tarihinize göre emekliliğiniz hesaplanacak. Buna göre de 25 yıl 52 yaş ve 5525 gün şartlarınız var. Yıl ve prim tamam, yaşı bekleyeceksiniz.