Tıpta "bruksizm" olarak adlandırılan diş gıcırdatmanın temelinde stres etkeni yer alıyor. Tıpkı horlamada olduğu gibi kişinin yakınları tarafından fark edilen bu rahatsızlık etkin şyekilde tedavi edilmezse diş eti çekilmelerine, hatta diş kayıplarına neden olabiliyor
Kişiler arası ilişkilerde bozulma, iş performansının düşmesi gibi birçok alanda olumsuz etkisini yaşadığımız stres, uyku sırasında da diş gıcırdatmalarına yol açabiliyor. Tıpta "Bruksizm" olarak adlandırılan diş gıcırdatma, uyku sırasında kişinin dişlerini sıkması, gıcırdatması ve çenesinin kenetlenmesi ile kendini gösteren bir rahatsızlık. Diş Hekimi Çağdaş Kışlaoğlu, "Genel olarak uyurken ortaya çıkabilen bu durum bazı kişilerde gündüz de ortaya çıkabilir. Çoğu kişi yaşadığı bu rahatsızlığın farkında değildir. Birçok birey bu rahatsızlığı yakınlarının söylemesinden sonra fark eder. Diş gıcırdatma tehlikeli bir durumdur ve bireyin dişlerinden oldukça rahatsız edici bir ses çıkar. Normal zamanda bu sesi çıkartması mümkün değildir" diyor.
KİŞİLİK YAPISI ÖNEMLİ
Bruksizm, dişler arasındaki kapanış ilişkisinin bozulmasındanda kaynaklanabiliyor ama bu, çok sık karşılaşılan bir durum değil. Uzmanlara göre bu rahatsızlığa genel olarak günlük hayatta yaşanan maddi ve manevi sorunların yol açtığı psikolojik baskı neden oluyor. Diş Hekimi Çağdaş Kışlaoğlu, diş gıcırdatmanın psikolojik nedenlerini şu sözlerle açıklıyor: "Birçok birey istediği yaşam şartlarına ulaşamadığı için bu olayı kendi içerisinde farklı boyutlara taşır. Bu durum uyku esnasında da diş gıcırdatma olarak ortaya çıkar. Bruksizm hastalığına stres dışında bireyin kişisel özellikleri de neden olur. Aşırı sinirli, hassas ve titiz bir yapıya sahip olmak da bu tarz rahatsızlıkların ortaya çıkmasında etken rol oynar."
Bruksizmin şiddetine göre zaman içinde dişlerde bazı sorunlar ortaya çıkıyor:
* Dişlerin çiğneyici yüzeyinde aşınmalar olur.
* Diş minelerinde oluşan rahatsızlık diş boylarının kısalmasına sebep olur.
* Dişlerde soğuğa karşı hassasiyet belirir.
* Ani diş sızlamaları görülebilir.
* Diş sallanmaları ya da dökülmeleri görülür.
* Dişlerde kırılma ve diş eti çekilmeleri ortaya çıkar.
* Ağız yaraları, baş ağrısı, çene ağrısı, şakak ve yanak bölgelerinde kas ağrıları görülebilir.
Çok yönlü tedavi
Bruksizm'in yol açtığı rahatsızlıkların tedavisinde "gece koruyucuları" olarak adlandırılan silikon içerikli maddeden yapılmış diş plaklarının kullanıldığını belirten Dr. Çağdaş Kışlaoğlu, "Ancak genel anlamda faydalı olan bu plakların bazı kişilerde tedavi sürecinde yeterli olmadığı saptanmıştır. Bu sebeple kişinin rahatsızlığının seviyesine göre ek olarak kas gevşeticiler, psikolojik terapi yöntemi, eksik dişlerin yerine protez tedavisi uygulanabilir. Hatalı yapılmış dolgu ve kaplama varsa bunlar da yenilenebilir" diyor.
Soğuk havalar kalp krizini tetikliyor
Araştırmalar kalp krizinin kış aylarında diğer mevsimlere göre 2-3 üç kat daha fazla olduğunu ve yaz aylarına göre daha ölümcül seyrettiğini gösteriyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertan Ökmen, "Solunum yolu enfeksiyonları, grip, kış aylarında daha fazla kalori içeren yağlı besinlerin tüketilmesi ve bu kalorinin harcanamaması, güneş ışınları ile daha az temas ediyor olmanın getirdiği bazı hormonal değişiklikler ve kapalı havaların oluşturduğu stres bu durumun nedenleri arasında yer alıyor" diyor.
Özellikle kan akışkanlığındaki değişim, hormonal faktörler, tansiyonun daha yüksek olması gibi pek çok faktörün etkisi ile kalp krizleri en sık sabah saatlerinde görülüyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ertan Ökmen bilinen kalp hastalığı, hipertansiyonu, damar tıkanıklığı olan belli bir yaşın üzerinde, yüksek kolesterol, diyabet, aşırı kilo, sigara alışkanlığı, ailede kalp hastalığı gibi risk faktörlerine sahip kişilerin kalp krizi tehlikesinden korunmak için 9 temel kurala dikkat etmeleri gerektiğini belirtiyor:
1. Kış sabahlarında çok daha dikkatli olun, yavaş ve keyifli bir sabah her zaman iyidir.
2. Kalp, tansiyon hastasıysanız ilaçlarınızı düzenli alın.
3. Özellikle kar yağışının ertesi günü sabahında yapılacak kar temizleme işini dinlenerek yavaş yavaş yapın, hatta mümkünse yapmayın.
4. Egzersiz yapmak için soğukta, açık havada egzersiz yapmak yerine evde, spor salonunda egzersizi tercih edin. Geniş, kapalı mekanlar örneğin alışveriş merkezleri 30 dakikalık bir yürüyüş için uygun ortamlardır.
5. Enfeksiyonlar, özellikle üst solunum yolu infeksiyonları, kalp hastalarında oldukça ağır seyredebilmekte ve bazen kalp krizini ve kalp yetmezliğini uyarabilmektedirler. Alışveriş merkezlerinde yürüyüş-egzersiz yaparken kalabalık olmayan saatleri tercih etmek enfeksiyonlardan korunmak için doğru olur.
6. Grip, zatürre aşılarını mutlaka yaptırın.
7. Kalp krizi geçirdiyseniz dumanlı, kirli, soğuk havada olabildiğince dışarı çıkmayın. Çıkmak zorundaysanız mutlaka yanınızda dil altı hapı taşıyın.
8. Kış aylarında kilo alındığını unutmayın ve harcayamayacağınız kadar kalorili besinler yemeyin.
9. Tansiyon takiplerinizi düzenli olarak yapın.