Avrupa'dan kurtarma planına yönelik açıklamalar nefesler tutulmuş bekleniyordu geçen hafta. Ancak, AB'den yine tam somutlaşmamış bazı önlemlerin alınacağı taahhüdü çıktı. Son aylarda Avrupa bilmecesiyle ilgili duyduğum en güzel söz, "Avrupa'nın planı plan yapmak." Gerçekten, içinde çok bilinmeyen olan bir denkleme dönüştüğünden çözüm üretmekte zorlaşıyor. Dolayısıyla, plan sadece plan aşamasında kalıyor.
Avrupa'nın öncelikle yapması gereken şey, Yunanistan sorununun diğer ülkelere sıçramasını engellemek olmalı. Yunanistan'a bir de İspanya ve İtalya halkaları eklenirse, işte o zaman pirincin taşları ayıklanamaz hal alır. İspanya borç yükü verisine göre, İtalya'nın bir adım önünde bulunuyor. İspanya'nın borç yükü yüzde 70 sınırında iken İtalya'nın borç yükü üç hanelerde. Üçüncü çeyrekte turizm ve ihracattan az da olsa bir destek geldi İspanya ekonomisine. Yıllık bazda İspanya'nın büyüme oranı yüzde 0.7 seviyesinde. 2011 bütçe performansına göre de İtalya İspanya'dan daha iyi durumda. İtalya'nın bu yılki bütçe açıklarının milli gelirine oranı yüzde 3.7'de, İspanya'nın bütçe açığı ise yüzde 6.5'lerde.
NE ÇIKTI?
AB toplantısından ne çıktı sorusunun yanıtını verelim...
Avrupa Finansal İstikrar Fonu'nun 440 milyar dolara çıkarılması konusunda bir sorun görünmüyor. Hatta, bu rakam kaldıraç etkisiyle iki katını aşacak büyüklüğe ulaşacak. Fakat sorun bu büyük havuzun hangi kaynaklardan doldurulacağı ve nerelere kullanılacağı. Bu aşamada fon için ihraç edilecek tahvillerin satışında Çin ikna edilmeye çalışılıyor. Biliyorsunuz, başı sıkışan Çin'e koşuyor tahvilini satmak için. Tabii, ABD ve bazı Avrupa ülkelerinin tahvillerini satın almak Çin'in de işine geliyor. Çünkü, Çin ürettiği malların büyük çoğunluğunu bu ülkelere satıyor. Eğer küresel ekonominin lokomotifleri durursa Çin'in iktisadi faaliyet hızı da belirgin bir şekilde düşer.
AB'nin çıkarmayı planladığı tahvillerin para birimi, doğal olarak euro olması düşünülüyor. Ama, Çin'in talebi euro değil yuan cinsinden ihraç edilmesi yönünde. Aslında zekice bir hamle diyebiliriz. Çin eğer amacına ulaşırsa bir taşla iki kuş vurmuş olacak. Birincisi, yuanın rezerv para olması yönünde ilk adımları atacak, ikincisi, Rusya ile planladıkları dış ticarette dolar ve euro dışında para biriminin kullanılması çerçevesinde yuanı yaygınlaştırabilecek.
AB'den gelen diğer haber ise Yunanistan'ın borçlarının bir kısmının silinmesi. "Hair cut" olarak tanımladığımız bu operasyon gerçekleşirse Yunanistan 100 milyar euro civarında borçtan kurtulacak. Peki sonrası? İşte soru işareti de bu aşamada duruyor. Kalan borçların ödenmesi için başarılı tahvil ihracı yapabilecek mi Yunanistan? Faiz oranı yüzde 23'ü aştı bile.
FAİZ İNDİRİMİ
Son olarak stres testinden kalan bankaların sermayelendirilmeleri konusu vardı AB gündeminde. Ondan da somut bir çözüm önerisi şimdilik gelmedi. Yaklaşık 66 Avrupa bankasının 100 milyar euronun üzerinde sermayeye ihtiyacı var. Geçen hafta Avrupa'dan gelen önlemler dizisi gerçekten "Avrupa'nın planı, plan yapmak" sözünü bir kez daha kanıtlamış oldu.
Bu arada Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Trichet görevi bırakıyor. Tam anlamıyla enflasyon tehlikesi olmamasına ve büyüme sorununa karşı faiz artırma kararları vererek Avrupa ekonomilerini para politikaları ile desteklemeyen AMB, bu hafta yeni başkanla faiz kararı verecek. Euro Bölgesi bu yıl yaklaşık yüzde 1.6 düzeyinde, seneye ise sadece yüzde 0.6 oranında büyümeyebilecek tahminlere göre. İşsizlik derseniz yüzde 10 ile almış başını gitmiş ne yazık ki... Dolayısıyla, AMB'nın faizi aşağı çekme olasılığı yüksek görünüyor.
Bakalım 3-4 Kasım'da Cannes'da yapılacak G-20 toplantısından ne kararlar çıkacak. Olumlu kararlar çıksa da, ABD'nin düşük büyüme hızları ve işsizlik sorunları ile Euro Bölgesi ekonomilerinin borç çıkmazı birkaç yıl daha sürecek. Bu yüzden, saman alevi gibi arada bir parlayan piyasalara dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorum.