Obezite, günümüzde dünyada hızla yaygınlaşan ve birçok kronik hastalığa zemin hazırlayan önemli bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. N. Vedat Erten, obezitenin tedavisinde yaşam tarzı değişikliklerinden medikal tedaviye, gerektiğinde ise bariatrik cerrahiye kadar kapsamlı ve kişiye özel yaklaşımların büyük önem taşıdığını belirtiyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün son verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 13'ü obeziteyle mücadele ediyor ve bu durum multidisipliner tedavi stratejilerini zorunlu kılıyor. Erten obezitede cerrahiye ilişkin şu bilgileri paylaşıyor:
CERRAHİ YÖNTEMLER
. Sleeve gastrektomi: Midenin %75'i çıkarılır.
. Roux-en-Y gastrik bypass: Gıda emilimini azaltır.
. Mini gastrik bypass: Daha az komplikasyon vardır.
. Duodenal switch: Hem restriktif hem de malabsorptiftir.
İZLEM
. Beslenme desteği ve vitamin takviyeleri (B12, D vitamini, demir, kalsiyum)
. Psikolojik destek
. Fiziksel aktiviteye teşvik
. Uzun vadeli metabolik takip
OLASI KOMPLİKASYONLAR
Obezite (bariyatrik) ameliyatları, etkili ve yaşam süresini uzatıcı tedavilerdir; ancak kısa vadeli cerrahi riskler ve uzun vadeli yan etkiler barındırır. Bu nedenle her hasta için yarar-zarar analizi titizlikle yapılmalıdır. Aşağıda bariyatrik cerrahinin kısa ve uzun vadeli riskleri, yaygın yan etkileri ve önlenebilir komplikasyonları ayrıntılı olarak sunulmuştur.
AMELİYATSIZ ÇÖZÜM
Kimler Ameliyat Yerine Diyet ve İlaçla Tedavi Edilebilir?
Durum Önerilen Tedavi VKİ 25-29.9 (fazla kilolu) Diyet + egzersiz + davranış değişikliği
VKİ 30-34.9 ve komorbiditesi olmayan bireyler Diyet + egzersiz ± ilaç
VKİ 30-34.9 ve hafif komorbidite (HT, hafif dislipidemi vs.) Diyet + ilaç ± davranışsal terapi
VKİ 35-39.9 ama cerrahi istemeyen ya da uygun olmayan hastalar Yoğun medikal tedavi + yaşam tarzı değişikliği
Obezitenin etkin yönetimi multidisipliner bir yaklaşımı gerektirir. Mutlaka ilgili branş uzman hekimi - diyetisyen ve diğer yan branşların uyumlu çalışması ve hasta uyumu ve sabrı en önemli kuraldır. Pes etmeden, inatla ve hekimine güvene her obez hasta kilo vermeyi başarır. Cerrahi dışı yöntemler ilk basamak tedavi olmakla birlikte, uzun vadeli diyet ve ilaç denelerine rağmen kilo vermeyi başaramayan uygun hastalarda bariyatrik cerrahi yaşam kalitesini ve yaşam süresini anlamlı şekilde artırabilir. Kişiye özgü, sürdürülebilir tedavi planlarının oluşturulması kritik öneme sahiptir.
KISA DÖNEM RİSKLER
.BU riskler genellikle ilk 30 gün içinde ortaya çıkar.
.RİSK / Komplikasyon Açıklama Görülme Sıklığı (%)
.KANAMA İntraabdominal veya mide hattında ~1-3%
.ANASTOMOZ kaçağı Mide-bağırsak dikiş yerinden sızıntı ~0.5-2%
.ENFEKSİYON Cerrahi alan ya da sistemik enfeksiyon ~1-5%
.AKCİĞER embolisi (PE) Hayati risk taşır, derin ven trombozu sonucu ~0.5%
.PNÖMONİ / atelektazi Ameliyat sonrası hareketsizlikle ilişkili ~1%
.GASTROİNTESTİNAL obstrüksiyon Darlık ya da yapışıklık ~1-3%
.ANESTEZİYE bağlı komplikasyonlar Özellikle obez hastalarda Bireysel değişir
UZUN DÖNEM RİSKLER
Bu komplikasyonlar aylar veya yıllar sonra gelişebilir:
.BESLENME Bozuklukları ve Vitamin Eksiklikleri: En yaygın uzun dönem sorundur. Multivitamin desteği ameliyat sonrası yaşam boyu önerilir.
.DUMPİNG Sendromu: Roux-en-Y gastrik bypass sonrası özellikle görülür.
.KİLO Alımının Geri Dönmesi: Uzun vadede hastaların %20-30'u bir miktar kilo alabilir.
.PSİKOLOJİK Etkiler: Depresyon / anksiyete artışı bazı bireylerde gözlenebilir.
.SPESİFİK Geç Dönem Komplikasyonlar: İç fıtık, safra taşı oluşumu, reflü, hipoglisemi.
