SOSYAL medyada dolaşırken giderek daha fazla sinirlendiğinizi fark ettiyseniz, bunun nedeni Oxford University Press tarafından yılın kelimesi seçilen "rage bait" kavramı olabilir. Türkçeye "Öfke Yemi" olarak çevrilen bu ifade, çevrimiçi etkileşimi artırmak için kasıtlı olarak öfkeyi tetikleyen, kışkırtıcı veya incitici paylaşımları tanımlıyor. Sözlük yetkililerine göre, kelimenin kullanım oranı son 12 ayda üç kat artış gösterdi ve internet kullanıcılarının dikkatini çeken içeriklerde sıkça rastlanır hâle geldi. Oxford English Dictionary'nin açıklamasına göre rage bait, clickbait'e benzer şekilde kullanıcıları platformlarda tutmayı hedefliyor; ancak clickbait merak uyandırmaya odaklanırken, rage bait özellikle öfke duygusunu tetiklemeyi amaçlıyor. Bu tür içerikler, çoğu zaman sosyal medyada hesap veya site trafiğini artırmak için tasarlanıyor. Öfkenin tetiklenmesi ve bunun etkileşime dönüştürülmesi, modern dijital dünyanın çarpıcı bir olgusu olarak öne çıkıyor.
ELE GEÇİRİYOR
2025'IN kelimesi olarak rage bait, finale kalan diğer adayları geride bıraktı. "Aura farming" ve "biohack" kavramları, kısa süreli popülerlik ve kullanım artışı göstermelerine rağmen halk oylaması ve kullanım yaygınlığı açısından rage bait'in gerisinde kaldı. Aura farming, kişinin dış görünüş, davranış veya paylaşımlar yoluyla karizmatik, gizemli ve "cool" bir imaj yaratma çabası olarak tanımlanıyor. Biohack ise diyet, spor rutini, yaşam tarzı, ilaç, takviye veya teknolojik yöntemlerle zihinsel ve fiziksel performansı artırma girişimini ifade ediyor. Oxford Languages Başkanı Casper Grathwohl, rage bait kavramının hızla yayılmasının çevrimiçi manipülasyonların fark edildiğini gösterdiğini belirtti. Grathwohl, "Daha önce internet, merak uyandırarak dikkat çekmeye odaklanıyordu. Şimdi ise doğrudan duygularımızı ele geçiriyor. Bu, teknoloji çağında insan olmanın ne anlama geldiğine dair tartışmanın doğal bir devamı" dedi.
ETKİLEŞİM GETİRİYOR
GEÇMIŞ yıllarda Oxford'un yılın kelimesi seçtiği ifadeler de benzer dijital ve sosyal eğilimleri yansıtıyordu. 2024'te "brain rot" ifadesi, saatlerce sosyal medya tüketiminin zihni uyuşturmasını tanımlamıştı. Oxford'a göre brain rot ve rage bait aynı döngünün parçaları: Öfkeyi tetikle, etkileşimi büyüt, ardından kullanıcıyı zihinsel olarak tüket. Daha önceki yıllarda "selfie", "goblin mode" ve "rizz" gibi kavramlar da yılın kelimesi seçilmişti ve her biri dijital kültürün belirli yönlerini ön plana çıkarmıştı. Oxford'un yanı sıra diğer sözlükler de 2025'te dikkat çeken kavramlara işaret etti. Cambridge Dictionary, yılın kelimesi olarak "parasocial" terimini seçti. Bu ifade, tanınmış bir kişiyle gerçekte tanışıklık olmadan kurulan duygusal ilişkiyi tanımlıyor. Collins Dictionary ise "vibe coding" kavramını öne çıkardı; bu terim, uygulama veya siteyi elle kodlamak yerine, yapay zekâya tarif ederek oluşturmayı ifade ediyor. Uzmanlar, rage bait gibi kavramların yaygınlaşmasının sadece bir internet fenomeni olmadığını, aynı zamanda sosyal medya kullanıcılarının davranışlarını ve duygusal tepkilerini şekillendiren önemli bir unsur olduğunu vurguluyor. Kullanıcılar farkında olmadan öfke ve kızgınlıkla tetiklenen içeriklere yöneliyor, bu da platformlarda daha fazla etkileşim ve görünürlük sağlıyor. Özetle, 2025'in kelimesi yalnızca bir dil olayı değil, aynı zamanda dijital dünyanın insan psikolojisi üzerindeki etkisine dair bir gösterge olarak da değerlendiriliyor.
