'İnsansız savaş jeti' geliyor

Elektronik dünyasının lider firmalarından Vestel'in CEO'su Yüngül, "Doğu'da askerimiz mayına basıyor, kan akıyor. Mayın tarama için robot yapalım diye toplandık, insansız keşif uçağı fikri ortaya atıldı. 'ABD, İsrail yapıyor, biz niye yapmayalım' dedik ve yaptık" diye konuştu
ALİ FİLİZKAN (MANİSA)
Vestel Şirketler Grubu CEO'su Ömer Yüngül, Vestel'in yeni dünya düzeninde hakim teknolojileri üretmekte iddialı olduğunu söyledi. Elektronikte gelişim ve değişimi esas aldıklarını belirten Yüngül, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) için Türkiye'de ilk insansız keşif uçağı üreterek dikkatleri üzerine çeken Vestel'in, 2020 yılındaki hedefinin ise, "İnsansız jet uçağı" üretmek olduğunu açıkladı. Bu arada nikel madeni ve uzun ömürlü hidrojenli pil de baş döndürücü gelişmeler arasında yer alıyor. İnsansız uçak konusunda sadece kullanıcının yönlendirdiği kaynak (source) kodlarına sahip dünyanın üçüncü büyük ülkesinin Türkiye olduğunu kaydeden Yüngül, Vestel'in başarı öyküsünü ve gelecek hedeflerini Yeni Asır'a açıkladı. Yüngül ile röportajımız ilk ihalesini kazanıp TSK için üretilen 'karayel' modeli insansız 6 keşif uçağının macerasıyla başladı.
- Türkiye, başka ülkelerin şaşkınlık veren teknolojileriyle rekabet eder duruma geldi. İnsansız uçak nasıl ortaya çıktı?
. "Yıl 2002. Doğu ve Güney Doğu Anadolu'da patlayan mayınları ve her gün gelen şehit haberlerini konuşuyorduk. Mayın arama tarama robotu için AR-GE mühendislerimizle konuyu görüşmek üzere toplanmıştık. Mühendisler mayın arama roboto konusunda tartışırken, varılan sonuç bu olaya başka şirketlerin de girdiği ve onların mesafe almaları nedeniyle trenin kaçtığını gördük. O anda nasıl bir şey yapalım diye düşünürken, ABD ve İsrail'in üzerinde çalıştığı insansız uçak fikri ortaya atıldı. 'Yapar mıyız?' dedim. Bu fikir önce toplantıda büyük bir sessizliğe neden oldu, ardından İcra Kurulu Üyesi Cengiz Ultav, 'Neyimiz eksik bizim? Yeter ki bize imkan sağlayın' deyince düğmeye bastık."
- Proje aşaması, yapımından daha mı uzun sürüyor?
. "Cengiz Bey hemen ekibi kurdu. 2003'te Manisa ve İstanbul'daki laboratuvarlarımızda 20 mühendis arkadaşımız işe koyuldu. Tam 5 yıl süreyle önce ufak maket uçaklarla insansız uçak konusu üzerinde çalıştık. Önceleri ufak maket uçaklarlarla Sabiha Gökçen'de kiraladığımız eski bir hangarda ve Manisa OSB'nin dibinde Özel İdare'nin havaalanında çalışma yaptık. Maket uçağı gece uçurduk. Bu işin püf noktası yazılım programıydı. Web tasarım yazılımı gerçekten çok uzun sürdü. 2008'de bu işin can damarını teşkil eden püf noktası olan 'Source' kodlarımızın yazılımı tamamlandı. Source kodları sayesinde sadece kullanan kişi, istediği manevra kabiliyetini kazandırıyor."
- Hedefe ulaşabildiniz mi?
. "Son iki yılda bugünkü 'Karayel' adını verdiğimiz taktik insansız hava aracı sistemini tamamladık. TAİ ile birlikte TSK'ya sunduk. Özellikle 'Source' kodları yazılımında bugün dünyada üç ülkeden biriyiz. Yani istediğimiz alanda, istediğimiz hedefe yönlendirip kullandığımızı test ettik. Karayel'i, Efes ve Sinop'ta defalarca uçurduk. Source kodlarımızla kontrol altında tuttuk. Sonuçta belli noktaya geldiğimizi görünce de, ihale oldu. Sadece ihale için 3 milyon dolarlık teminat verdik."
- Ne kadar harcama yaptınız?
. "Bugüne kadar 25 milyon dolar sarf edildi. 2008'den 2010 sonuna kadar 1.5 yılda her şey hazır hale geldi. Ankara'da seçkin 25 mühendis uçak üzerinde çalışıyor. Taktik insansız hava aracı sistemi ihalesini aldık. TSK'ya 6 uçak, 3 yer kontrol istasyonu ve bir fırlatma rampası kuracağız."
- Türkiye'nin ihtiyacını karşıladıktan sonra ne olacak?
. "TSK'dan alacağımız referansla, üreteceğimiz taktik insansız uçakları ihraç etmeyi düşünüyoruz."
- Karayel neler yapabilir?
. "Bu uçak, 18 bin feet yüksekliğe çıkma, 80 kilogram faydalı yük taşıma ve minimum 12 saat uçma hedefine ulaşıyor. Yükseklik, faydalı yük ağırlığı ve uçuş süresi açısından eşsiz performans verebilecek şekilde tasarlanan uçak, istediği yere paraşütle veya istenilen noktada indirilebiliyor."
2020'NİN JETLERİ
- Yabancı ortak var mı?
. "İnsansız uçak projesinde yabancı ortak yok. Tamamen Vestel'in finanse ettiği bir çalışmayla yüzde 100 Türk üretimi ve Türk sermayesi olan proje."
- Hangi rakip ülkeler var?
. "Türkiye, bu projeyle ABD ve İsrail'den sonra dünyada 3. sırada yerini aldı. 2020'den itibaren bütün askeri jetleri insansız uçuş için şimdiden tasarlamaya başladık. Gerek Vestel'in yazılım programları ve altyapı birikimiyle, gerekse TAİ'nin bu konuda ileri teknolojisiyle önce sınırları gözetleme, denetleme ve orman yangınlarını söndürme için insansız jet uçak hedefledik. 2020'den sonra Cumhuriyetin 100. yılında Türkiye insansız uçak için iyi bir süper market olacak ve bu uçağı uçurmayı programladık."
- Pil projesi ne durumda?
. "Hidrojen geleceğin projesine temel oluşturuyor. 7 yıldır çalıştığımız pil projesinde 7 yıla daha ihtiyacımız var. Bu konuda çok mesafe kaydettik. Hidrojen ve bor geleceğin en önemli iki maddesi, enerjisi. Bu konunda 10 yıllık bir birikimimiz var. Şu anda enerjisi tükenmeyen pil üretimi konusunda geldiğimiz noktada, dünyada en iyiler arasındayız. Arkadaşlarımız sürekli çalışıyor. Dünyanın gelecekteki en önemli sorunu enerji üzerinde Vestel olarak muazzam bilgi birikimine sahibiz."
"Patronumuzun dediği gibi büyük hayaller kurup işe girişiyoruz"
- Gördes'teki nikel madeni ne durumda, Vestel için neden önemli?
. "Yağmurların bitmesini bekliyoruz. Gördes'te 500 milyon dolara mal olacak proje 5 yılda kademe kademe tamamlanacak. Ancak bu projenin finansı kendi kaynağından olacak. Önce 10 yıllık satışı bağlayacağız. Gördes'ten ilk yıl 250 milyon dolarlık ihracat yapacağız. İkinci yıl da hedef 500 milyon dolar olacak. 5 yılın sonunda saf nikel yatırımlarımız da Gördes'te başlayacak. Tesislerde başta 400 kişi iş imkanı bulacak.
- Vestel'in patronu Ahmet Nazif Zorlu Ar-Ge'yi can damarı görüyor, neden?
. "Çünkü patronumuz Ahmet Nazif Zorlu, bu ülkeyi seviyor. Türk markası olarak Vestel'i dünya markası yapma adına patronumuz Ahmet Nazif Zorlu'nun yönetiminde 300'e varan mühendisimizle büyütmeye çalışıyoruz. Önce patronun dediği gibi büyük hayaller kurarak işe giriyoruz, insansız uçak projesi de böyle başladı ve mutlu sona ulaşıldı. Teknolojiyi takip ediyoruz, yazılım programlarında çok çok öndeyiz. Türkiye'yi seviyoruz, Manisa'yı seviyoruz."