‘Ülkede fay hatlarının tamamı harekete geçti!’

Elazığ'da 41 kişinin yaşamını yitirdiği depremin ardından Manisa Akhisar çevresi de beşik gibi sallanırken bilim adamlarından önemli uyarılar geldi. Yeni Asır'a konuşan deprem bilimci Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, "Afrika anakarasının Türkiye'ye toslama hızında yaklaşık yüzde 25 ile yüzde 50'lik bir artış oldu. Kuzeye doğru itiyor. Bu Anadolu yarımadasını çok kastı. 50 yıllık depremcilik yaşantımda Türkiye'deki kırıkların, fay hatlarının ilk defa tamamının harekete geçtiğini gördüm. Dolayısıyla Türkiye bir deprem yılı yaşayacak. Ne kadar sürecek bilmiyoruz ama en az 2022'ye kadar bu gerginliğin sürmesini bekliyorum. Bu süreçte 6-7.2 büyüklüğü arasında depremler beklenebilir" diye konuştu.

Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, kırık deprem kuşaklarının aynı anda hareketlendiğini söyledi.
SİSMİK BOŞLUK TEHLİKESİ
Yine Yeni Asır'a değerlendirmelerde bulunan Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir ise Türkiye'de kırılma zamanı gelmiş ancak hala kırılmamış, deprem olma zamanı geçmiş 'sismik boşluk' olarak ifade edilen 15-20 dolayında fay olduğunu söyledi.

Elazığ'daki depremin de böyle bir fay hattında yaşandığına dikkat çeken Sözbilir, "Elazığ gibi sismik boşluk bulunan yerler arasında Ege'den Denizli Pamukkale, Fethiye- Burdur fay hattı, Aydın, Balıkesir, Büyük Menderes ve Gediz grabeni, Muğla Gökova civarı da bulunuyor. Buralarda beklenen deprem şu an sizinle konuşurken bile olabilir ama bu 50 yıl sonrasına kadar da bekleyebilir" diye konuştu.

BU NOKTALARA DİKKAT
Prof. Dr. Ahmet Ercan, şu anda bütün Türkiye'nin kırık deprem kuşaklarının aynı anda hareketlenmeye başladığını ifade etti. Anadolu'nun gergin olan ve taşma noktasına gelen yerlerinde depremlerin olmaya devam edeceğini ifade eden Prof.Dr.Ercan, Ege'de riskli gördüğü yerleri ise şöyle sıraladı: "Bigadiç, Balıkesir, Erdek, Bandırma, Gönen, Ezine... Ayrıca Gediz, Simav kırığının bulunduğu kesimler, Denizli, Buharkent, Nazilli, Aydın, Ortaklar, Germencik, Kuşadası ve Sisam..." Prof. Dr. Hasan Sözbilir de Türkiye'de geçtiğimiz günlerde 6.8 büyüklüğünde deprem yaşanan Elazığ'daki gibi 15-20 arasında kırılma zamanı geçmiş fay parçaları olan sismik boşluk bulunduğunu söyledi. Bilim insanlarının deprem beklediği yerlerin bu deprem zamanı geçmiş faylar olduğunu dile getiren Prof. Dr. Sözbilir, şöyle konuştu: "Doğu Anadolu fayı üzerinde 3 tane var. Kuzey Anadolu fayında olan yerler var. İstanbul depremini üretmesi beklenen Kumburgaz segmenti diye geçen yer sismik boşluk olduğu için bilim insanları burada her an deprem olabilir diyor."

Çalışmalarını Elazığ depreminin olduğu bölgede sürdüren Sözbilir, Ege'de deprem üretme zamanı gelmiş ancak kırılmamış çok sayıda fay olduğunu söyledi.

'HER AN DEPREM ÜRETİR'
Bu sismik boşluklardan Ege'de de çok sayıda bulunduğunu ifade eden Prof. Dr. Sözbilir, şu bilgileri verdi: "Ege'den Denizli Pamukkale, Fethiye-Burdur fay hattı, Aydın, Balıkesir, Büyük Menderes ve Gediz grabeni, Muğla Gökova civarında da böyle sismik boşluk bulunuyor. Bunlar her an Elazığ'daki gibi her an deprem üretebilecek faylar. Bunlar o sınıfta değerlendiriliyor. Yani buralarda sizinle konuştuğumuz şu an bile deprem olabilir ama bu depremin olması 50 yılı da bulabilir. Bunlara bilimsel anlamda sismik boşluk deniyor.

'2-3 YILDA ANCA BİTER'
Bu fayların geçtiği yerlerdeki il ve ilçelerde deprem hazırlığı olarak yapılması gereken çalışmalar bulunuyor. Bu da deprem master çalışmasıdır. Bu da en az 2-3 yıl sürüyor, o yüzden şimdi başlasalar 2-3 yılda bu çalışma ancak biter."
İZMİR'DE ARAŞTIRMAYA DEVAM
BU sismik boşlukların 330 yıldır yıkıcı bir deprem yaşanmayan İzmir'de de olup olmadığının henüz bilinmediğini ifade eden Prof.Dr.Hasan Sözbilir, "Fayların tekrarlama periyodunu bilmek lazım. Kaç yılda bir deprem ürettiğini bilmek lazım. O faylarda daha o çalışma yapılmadı, hendek açarak içini inceliyorsunuz o zaman geçmişte nasıl deprem ürettiğini, kaç yılda bir ürettiğini buluyorsunuz. Bundan sonra ne zaman kırılabilir onu öngörmeye çalışıyorsunuz. Türkiye'de 15-20 tane var dediğim sismik boşluk, o faylar incelendiği için biliniyor. İzmir'de TÜ- BİTAK desteğiyle 5 fayda hendek kazıp inceleme çalışması yapıyoruz. O bitince İzmir, Seferihisar, Tuzla, Gülbahçe gibi fayların ne ifade ettiğini bulmuş olacağız. Bunların sismik boşluk mu olup olmadığını tespit edeceğiz" dedi.
'DEPREM FIRTINASI YAŞANACAK'
PROF. Dr. Hasan Sözbilir, Akhisar'daki yaşanan depremlerin ilginç boyutlara ulaştığını söyledi. Akhisar'da 23 Ocak'ta yaşanan 5.4 büyüklüğündeki depremin ardından artçı şok sayısının 1800'leri aştığını belirten Sözbilir, şöyle dedi: "Bunların içinde ana şoku oluşturan Soma- Kırkağaç fayının yanı sıra hemen yakınındaki Kuzey Doğu uzanımlı Gelembe fayı ve Kuzey Batı uzanımlı Akhisar fayında da kırılmaların başladığı anlaşılıyor. Bu fayları tetikleyerek yeni depremler oluşturabilir.
'ÖNLEMLER ALMALIYIZ'
Bu depremler bizim 2003 yılında bulduğumuz ve İzmir Doğanbey burnundan Balıkesir'e kadar uzanan ve 'İzmir- Balıkesir fay zonu' olarak isimlendirdiğimiz fay zonunun orta bölümünde gelişiyor. Bu nedenle bu zon üzerindeki normal faylar ile doğrultu atımlı faylar birlikte çalışarak yeni deprem fırtınalarına neden olabilir. Bu zon üzerindeki yapı stoğu ile fay ve zemin özellikleri karşılaştırılmalı ve ilgili kurumlar gerekli önlemleri almalı."

ERHAN GÜLENÇ