Karayollarının görkemli tarihi

Cumhuriyet'in ilan edildiğinde ulusal sınırlar içinde 18 bin 350 kilometre olan yol ağı, 2002 yılında başlatılan hamle ile 29 bin 139 kilometre seviyesine yükseltildi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınan bilgiye göre, Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923'te ulusal sınırlar içinde 13 bin 900 kilometresi stabilize şose ve 4 bin 450 kilometresi toprak yol olmak üzere, toplam 18 bin 350 kilometre yol ve 94 köprü bulunuyordu. ÇALIŞMALAR HIZLANDI
Ülke yolları hakkında ilk kez 1927'de 5 yıllık programlar hazırlanmaya başlandı. 1929'da Nafia Vekaleti (Bayındırlık Bakanlığı) içinde Şose ve Köprüler Reisliği kurularak ve çıkarılan "Yol Kanunu" ile kara yolu yapım çalışmalarına hız verildi. 1923-1947 döneminde yapılan çalışmalar sonucunda, 825 kilometresi asfalt, 116 kilometresi parke, geri kalanı ise şose, tesviye ve ham olmak üzere kara yolu ağı 43 bin 743 kilometreye ulaştırıldı. Başlatılan yol hamlesini daha dinamik ve çağdaş bir yapı içerisinde uygulamaya koyabilmek için 1950'de Bayındırlık Bakanlığı'na bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu. 1960'da 7 bin 49 kilometresi asfalt, 34 bin 990 kilometresi stabilize, 9 bin 168 kilometresi toprak ve 10 bin 335 kilometresi geçit vermeyen yol olmak üzere 61 bin 542 bin kilometrelik bir yol ağına ulaşıldı. 1950'de köprülerin toplam uzunluğu 3 bin 421 metre iken, 1960'da bu uzunluk 32 bin metreye çıktı.

OTOYOLLAR AÇILDI
Otoyolların yapımı 1970'li yıllarda gündeme geldi. Bu konuda hedeflenen ilk çalışmalar bugünkü adı 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olan Boğaziçi Köprüsü ve İstanbul Çevre Yolu ile İzmit-İstanbul Ekspres Yolu oldu. Boğaziçi Köprüsü ile çevre yolu 1973'te hizmete açıldı. 1980'de ise toplam 62 bin 500 kilometrelik yol ağı bulunuyordu. Bu yıllarda uzun vadeli bir otoyol ağı planlaması yapıldı. Planlamalar kapsamında, Gebzeİzmit Otoyolu hızla tamamlanarak hizmete açıldı. Bunu Tarsus-Pozantı ve ardından Kapıkule-Edirne Otoyolları izledi. 1985'te yapımına başlanan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü 1988'de hizmete alındı. 1990'da, toplam yol ağı uzunluğu 59 bin 409 kilometre oldu. Bolu Tüneli yapımına da bu dönemde başlandı.

BÖLÜNMÜŞ YOL HAMLESİ
Bölünmüş yol hamlesi ise 2002'de başlatıldı. Yaklaşık 21 yıllık sürede otoyollar da dahil olmak üzere 23 bin 38 kilometre bölünmüş yol yapılarak toplam bölünmüş yol ağı 29 bin 139 kilometreye ulaştırıldı. Bölünmüş yol ağıyla sadece 6 il birbirine bağlıyken, 77 ilin birbiri ile bağlantısı sağlandı. Ankara-İzmir Yolu 569 kilometre uzunluğunda ve bölünmüş yol standardında inşa edilerek 2009'da hizmete sunuldu. Avrupa ile Orta Doğu arasındaki ana otoyol aksının önemli bir halkasını oluşturan 144,3 kilometre uzunluğundaki Niğde-Pozantı Otoyolu da 2013'te tamamlandı. Toplam 426 kilometre uzunluğundaki İstanbul-İzmir Otoyolu'nun tamamı 2019'da açıldı. Osmangazi Köprüsü de 384 kilometre otoyol, 42 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplam 426 kilometrede uzunluğundaki İstanbulİzmir Otoyolu'nun en önemli kesimini oluşturuyor. Kuzey Marmara Otoyolu Projesi İstanbul'un batısındaki Kınalı mevkisinden başlayarak, İstanbul, Kocaeli, Sakarya illerini kuzeyden katedip, Sakarya'nın Akyazı ilçesi yakınlarında sonlanan ülkenin en önemli kara ulaştırması yatırımları arasında yer alıyor. Otoyolun bitirilen kesimleri, 2016'dan itibaren peyderpey hizmete sunuldu ve Nakkaş-Başakşehir kesimi dışında tamamlanarak trafiğe açıldı. Kuzey Marmara Otoyolu bünyesinde yer alan tüneller, dünyanın en geniş kesit alanına sahip kara yolu tünelleri oldu.

KARAYOLU GEÇİŞİ
Proje kapsamında Yavuz Sultan Selim Köprüsü de 2016'da hizmete alındı. Ankara-Niğde Otoyolu da toplam 330 kilometre uzunluğunda olup, 2020'de hizmete açıldı. 1915 Çanakkale Köprüsü ile Çanakkale Boğazı'nda tarihte ilk kez kesintisiz kara yolu geçişi sağlandı. Köprü, bağlantı yollarıyla 2022'de hizmete sunuldu.


DEV TÜNEL PROJELERİ
Ülkedeki tünel yatırımlarının büyük bölümü 2002 sonrasında hayata geçirildi. 2003 öncesinde toplam uzunluğu 50 kilometre olan 83 tünele ilave olarak 2003- 2023 yıllarında 673 kilometre uzunluğunda 403 tünel yapıldı ve tüm yollara hizmet veren tünel sayısı 486'ya, toplam uzunlukları 723 kilometreye ulaştırıldı.