Çalışma Bakanlığı verilerine göre 2009 yılında yapılan denetimlerde ülke genelinde bin 331 yabancı işçinin kaçak olarak çalıştığı tespit edilmiş ve bunları çalıştıran 645 işverene toplam 7 milyon TL para cezası kesilmiş. 2013'te ise bin 789 işyeri 3 bin 480 kaçak yabancı işçi çalıştırdığı için toplam 26.1 milyon TL ceza ödemiş.
Bu rakamların bize söylediği şu: Ülkemizde ortalama 500 bin civarında kaçak yabancı çalışan olduğu biliniyorken geçen yıl denetimlerde sadece 3.480 tanesinin tespit edilmesi düşündürücü. Ayrıca onca cezaya, sıkı (!) denetime rağmen son 5 yılda hem kaçak işçi sayısı hem de yabancı kaçak işçi çalıştıran işyeri sayısı neredeyse üç kat artmış.
5 milyar vergi kaybı
Politika gereği Ermeni ve Suriyeli kaçak işçilere biraz toleranslı yaklaşıldığını da düşünürsek yabancı kaçak işçi sayısının geometrik olarak artacığına şüphe yok.
Yabancı kaçak işçilerin çalıştıkları işlerin başında ev işleri, çocuk bakıcılığı, tekstil, turizm, tarım ve madencilik geliyor. Kaçak işçiler özellikle temizlik ve ev işlerinde yatılı olarak tercih ediliyor. Ucuz işçilik yanında çoğunluğunun üniversite mezunu olması ve yatılı kalabilmeleri, ev işleri ile çocuk bakıcılığında tercih edilmelerini sağlıyor. Yakalanıp sınır dışı edilen yabancı işçiler, kısa bir süre sonra geri dönüyor. Girişlerin tamamı turist vizesiyle yapılıyor. Yabancı kaçak işçiler sebebiyle devletin vergi ve SSK prim kaybı ile birlikte ülkenin yıllık toplam kaybının ise 5 milyar lirayı aştığı tahmin ediliyor.
Denetimler artmalı
Yükümlülüğünü yerine getirmeyen yabancı çalışan ile yabancı çalıştırana her bir yabancı için 379 TL idari para cezası veriliyor. Çalışma izni olmaksızın çalışan yabancıya 759 TL, çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverene her bir yabancı için 7.612 TL idari para cezası kesiliyor. Sınır dışı edilen yabancının uçak bileti parası da işverenden alınıyor. İster kaçak ister yasal olsun 2.5 milyon işsizin olduğu, düşük ücretin yaygın olduğu ülkemizde, Bakanlığın denetimleri artırması ve batı ülkelerinde olduğu gibi sadece zorunlu alanlarda yabancı işçiye izin verilmesi tüm uzmanların ortak görüşü.
2014'TE CEZALAR ARTTI
4817 sayılı kanunun 21. maddesi gereğince uygulanacak idari para cezaları:
2013 (TL) / 2014 (TL)
Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için 7.325 7.612
Çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan yabancıya 731 759
Çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya 2.928 3.043
4817 sayılı Kanunun 18'inci maddesinde öngörülen bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen bağımsız çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için 365 379