Aydınlı kadınlar 'Efe'lendi

Aydın'ın yaşam kültüründe önemli yer tutan efelik geleneği, "Kadından efe olmaz" iddiası üzerine tartışma konusu oldu. 2008 yılında Türkiye'de ilk kez belirlenecek 'Kadın Başefe' için 70 yaşındaki Ayşe Tülü'nün adaylığını açıklaması üzerine Kuvayı Milliye Derneği Başkanı Mustafa Yormaz'ın, "Kültürümüzde kadın başefe yoktur" açıklamasıyla başlayan tartışma 4 yıl sonra yine alevlendi. Yorulmaz'ın bu kez, "Kadından efe olmaz" sözlerine efe torunu kadınlardan sert tepki geldi.
FİTİLİ ÖZTÜRK ATEŞLEDİ
Sanatçı Safiye Soyman ve eşi Faik Öztürk, bir televizyon kanalında yayınlanan programın çekimi için Aydın Tren Garı'na geldi. Kuvayi Milliye Mücahitler Derneği Aydın Şube Başkanı Mustafa Yormaz, röportaj sırasında "Efe'nin yatağı olmaz, kadından da Efe olmaz" dedi. Ünlü çifti Aydın Tren Garı'nda karşılayan Yormaz ve ekibi önce zeybek oynadı. Ardından Öztürk, "Yarın yürekli bir kadın çıkacak, bu efeler ortadan gidecek" diye şaka yaptı. Bu sözler tartışmanın da fitilini ateşledi. Kadından efe olmayacağını iddia eden Yormaz, "Efe'nin yatağı yorganı olmaz, kadından da Efe olmaz. Kurtuluş Savaşı'nda, kadınlarımız canla başla mücadele ederek topraklarımızı savundu. Ama kadınlarımıza gösterdiği bu örnek davranıştan dolayı 'Efe' unvanı verilmedi. Bu lakap günümüzde verildi. Kadınlarımız baş tacımız. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve üst düzey yönetici olabilirler. Ama Efe olamazlar" diye konuştu.
Yormaz'ın sözlerine ilk tepki kadın efelerin torunlarından geldi. Kurtuluş mücadelesinde kahramanca düşmanla çarpışan, Atatürk tarafından da İstiklal madalyasıyla ödüllendirilen Çete Emir Ayşe Efe'nin İmamköy'de dikilen anıtı önünde toplanan efe torunu kadınlar, bu sözlerin ninelerinin mezarda kemiklerini sızlatacağını söyledi. Çete Emir Ayşe Efe'nin torunları olan Gizem ve Naciye Sinan kardeşler, ninelerinin Kurtuluş Savaşı'nda büyük bir mücadele verdiğini hatırlattı. Sinan, "Ninemiz, Yörük Ali Efe ile silahlanarak Kurtuluş Savaşı'nın büyük önderi oldu. Kadından efe olmaz diyenlere en güzel cevap ninemiz. Eğer kadından efe olmasaydı, ninemizin heykeli buraya dikilmezdi" dedi. Danışmentli İsmail Efe'nin torunu olan Çiğdem Doğan, "Yürekli olduktan sonra efelik sadece erkeklere has bir şey değil" dedi.

Çerçioğlu'ndan tepki geldi
Aydınlılar tarafından "Topuklu Efe" lakabı takılan Aydın Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu da tartışmaya, "Efeliğin cinsiyeti olmaz" diyerek katıldı. Başkan Çerçioğlu, "Aydın 'Efeler Diyarı' olarak anılır. Kadın da, erkek de efe olur. Kurtuluş Savaşı'nın ilk kıvılcımı Aydın'da yakılmıştı. Efelerimizin büyük taarruzdaki önemi çok büyük. Bir Çete Ayşemiz, bir Gökçen Efemiz vardır. Özellikle altını çiziyorum, efe olmak için kadın erkek fark etmez" diye konuştu.
İHSAN KARATAŞ