İzmirli arkeolog Urartu’yu keşfediyor

İzmirli olan Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında Van'ın Tuşba ilçesindeki Ayanis Kalesi'nde devam eden kazı çalışmalarında Urartu dönemine ait 2700 yıllık su mermerine mozaik işlemeli platform bulundu. Urartu dininde kutsal kabul edilen mitolojik yaratıkların, hayat ağacı ve bitkisel objelerin yer aldığı 2700 yıllık su mermeri mozaiği büyük heyecan yarattı.

GİZEMLİ DOĞU ANADOLU

Ülkemiz toprakları bilindiği gibi Arkeoloji açısından şaşırtıcı bir zenginliğe sahiptir. Bu yönüyle ülkemiz topraklarının her bir köşesi göz kamaştırıcı arkeolojik zenginliklere ev sahipliği yapmaktadır. Bu zenginlikler sayesinde ülkemiz dünyanın en büyük açık hava müzelerinden biri durumundadır. Yaşadığımız topraklar içerisinde Doğu Anadolu da bu bakımdan ciddi bir potansiyeli bünyesinde barındırır.
Sahip olduğu sıra dışı coğrafi ve iklimsel koşullar nedeniyle bu bölgede yaşam her zaman zor olmuştur. Buna rağmen bölge bilhassa sahip olduğu eşsiz konumu nedeniyle her dönemde önemli uygarlıklara ve kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Bu bölgede yaşayan uygarlıklar ve kültürler her zaman arkeologların ve tarihçilerin ilgisini çekmeyi başarmıştır. Bölgeye dönük zorluklar bu coğrafyada yapılmakta olan arkeolojik kazılar için de geçerlidir. Bu çalışmalar tamamen idealizm ve meslek sevdası ile devam ettirilen çalışmalardır. Arkeolojinin gizemli dünyanın kapılarını açmaya çalışan arkeologlardan biri de 20 yıldan fazladır bu bölge arkeolojisi ile uğraşan Prof. Dr. Mehmet Işıklıdır.

ÖĞRENCİYKEN BAŞLADI

Prof. Işıklı, Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümü kökenli bir akademisyendir. Öğrencilik yıllarında Doğu Anadolu ve bu bölge arkeolojisi ile ilk kez tanışır. Öğrenci olarak katıldığı Van Ayanis Kalesi kazılarının şimdi kazı başkanıdır. Işıklı, on yıldan fazla bir süredir Erzurum Atatürk Üniversitesi Arkeoloji bölümünde öğretim üyeliği yapmaktadır. Öğrencilik yıllarından itibaren Anadolu'nun farklı yörelerindeki arkeolojik araştırmalara katılan Prof. Işıklı daha çok Doğu Anadolu ve Kafkasya Arkeolojisi üzerine çalışmalar yürütmüştür. Dağlık ve zorlu coğrafya olan Doğu Anadolu'nun tarih öncesi uygarlıkları onun ilgi ve uzmanlık alanıdır. Bu çalışmalar kapsamında Işıklı yurt içi ve yurt dışında birçok bilimsel çalışmaya katılarak uzmanlık alanı olan Doğu Anadolu arkeolojisine dair var bilgi birikimini bilim dünyası ile paylaşmaya çalışmıştır.

URARTU'YA AİT YENİ KEŞİFLER

Prof. Işıklı 2013 yılında hocası Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu'nun emekli olması üzerine Van Ayanis Urartu Kalesi'nin kazı başkanlığını devralmıştır. 27 yıldır aralıksız kazılan Urartu Arkeolojisi açısından en uzun süreli kazısı yürütülen yerleşimlerden biri olan Ayanis Kalesi aynı zamanda Urartu Krallığı'nın son görkemli kalesidir. Bu kalede çeyrek yüzyıldan fazladır devam eden kazılar sonucunda Dağlık Doğu Anadolu'nun görkemli Urartu Krallığı'na dair çok zengin bulgular ve kültürel değerler ortaya çıkarılmıştır. Işıklı, Ayanis Kalesi'nin Dağlık Doğu Anadolu yaylasındaki en önemli kültürel miraslarımızdan biri olduğunun altını çizmektedir. Işıklı'ya göre bu kalenin içerdiği kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması bizim en önemli sorumluluklarımızdan biridir.

SES GETİRECEK BULUŞ

Prof. Işıklı bu mekanda tespit edilen verilerin arkeoloji dünyasında çok ses getireceğini belirtti. Özellikle bu mekanda bulunan anıtsal boyutlardaki su mermerinde bir platform çok önemli. Bu platform olğan üstü işçilik gösteren bezemeleri ile dikkati çekiyor. Üzerinde Urartu mitolojik dünyasına ait fantastik figür ve bezemeler bulunmakta. Ayrıca platformun çeşitli yerlerinde taş mozaik halkalar bu zengin süslemeler daha da zengin bir hal almakta. Bu yönüyle bu eser Urartu sanatı'nın M.Ö 7. yüz yılda ulaştığı olağan üstü seviyeyi de göstermekte.