Teknede elektrik ihmale gelmez

HAKAN KAPTAN'IN SEYİR DEFTERİ - 0 232 570 77 20

Nihayet yaz geldi. Bir başka deyişle deniz severlerin maviliklere açılma sezonu gelip çattı.
Gerçi denizcinin hası yaz veya kış dinlemez. Uygun koşulları yakaladığı an yelkenlerini açar veya motor seyri yapar. Bu nedenle konumuz elektrik olacak.
Tek başına dünya turu yaparak Türk denizciliğine önemli bir başarı halkası ekleyen Özkan Gülkaynak'ın referansıyla tanıdığım Tanser Özbağ, deyim yerindeyse elektrik profesörü... Bu nedenle teknelerde ki en büyük tehlikenin elektrik sistemlerinden kaynaklanabilecek sorunlar olduğunu söylüyor. Teknelerde genellikle 12 veya 24 volt doğru akım kullanıldığını belirten Tanser Özbağ, bu voltajın sizi çarpmayacak kadar düşük olduğunu belirterek kullanılan akımın ise o oranda yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Yani 12V sistemi olan bir teknede evinizdeki ile aynı güç sarfiyatı olduğunu düşünürsek yaklaşık 20 kat daha fazla akım çekilecektir.
SİGORTALARA DİKKAT
Kablo kesitlerinin çekilecek akıma göre hesaplanarak seçilmesi, tüm almaçların (elektrik sarf eden her elektrikli cihaz, priz ve/veya aletin ) ayrı sigorta ile bağlanması, kablo ve almaçların marin/deniz özellikli olması çok önemlidir. Yılların usta elektrikçisiyle konuşurken sigortalarda doğal olarak gündeme geliyor.
Malumunuz onların olabildiğince akü, jeneratör, sahil besleme gibi enerji kaynaklarına yakın bağlanması gerekir. Zira sigorta kendinden sonraki sistemi koruduğundan, kaynağa ne kadar yakın bağlanırsa o kadar uzun bir alanı güvende tutar. Örneğin telsizin girişinde ki sigorta, o cihaza kadar gelen besleme kablosunda oluşabilecek kısa devre durumunda atmaz. Kullanılan sigortaların çekilen akıma uygun değerde seçilmesi de önemli unsurdur. Olması gerekenden düşük akımda sigorta takıldığında sürekli atarak almacı kullanmaya fırsat vermeyeceği gibi yüksek akımda kullanılan sigortalarda aşırı akım çekilmesi durumunda atmayacağından görevini yerine getirmemiş olur. Bu da çok ciddi riskler yaratabilir. Örneğin yangına sebebiyet verebilir...
PRATİK ÖNERİLER
Tekneler ekseriyetle denizde bulunduğundan elektrik sistemleri kara taşıtlarından çok daha fazla neme maruz kalır. Bu nedenle daha fazla bakıma ve özene ihtiyaç duyarlar.
Bir teknede 6 ayda bir akü kutup başları, both şalter veya devre kesiciler, bara ve bağlantılarının gerekirse temizlenerek, vazelin veya sıvı gres sürülmek sureti ile oksitlenmesi önlenmelidir. Gevşemiş olan bağlantılar sıkılmalıdır. Sarı bağlantı aksamları için zımpara yerine limon suyu kullanmak hem oksidi daha kolay temizleyebilir hem de zımpara gibi aşınmaya neden olmaz.
Teknemizin elektrik aksamında oksitli ve gevşek bağlantı noktası kalmadığından emin olmalıyız.
Gevşek veya oksitli bağlantı noktalarında direnç yükseleceğinden ya akım geçirmeyecek ya da ısınarak, bağlantı noktalarının erimesine hatta teknede yangına neden olabilecektir.
Bir başka önemli hususta şudur. Tüm pabuçların kablo bağlantılarında ve eklerde lehim kullanılmalıdır.
Özellikle büyük pabuçların kablo bağlantılarında gerekli ekipman olmadığından ya da vakit alan bir işlem olarak görülüp ihmal edildiğinden zaman zaman lehim yapılmadığını görmekteyiz. Unutulmamalıdır ki sadece uygun bir sıkma aparatı ile pabucu sıkıp bırakmak ileride olabilecek oksit ve korozyona göz yummak demektir.
NEM FAKTÖRÜ
Denizde ne kadar iyi sıkılırsa sıkılsın lehim gibi iletken bir malzeme ile doldurulmamış iki metalin arasına zamanla nem girerek oksitlenmeye neden olur. Sıkma işleminden sonra mutlaka lehim yapılmalı ve bantla kaplanmalıdır.
Lehim yapılan yer soğumadan kaliteli bir elektrik bandı ile sarılırsa bandın alt sarımları, henüz soğumamış olan metalin üzerinde eriyerek plastik bir tabaka oluşturacak ve bu neme karşı ekstra bir koruma sağlayacaktır. Yılların elektrik ustası Tanser Özbağ'ın önemli bir tavsiyesi olarak aklınızda tutmanızda yarar var. Diğer yandan kabloların düzenli ve uygun yerlerden geçirilerek çekilmiş olması hayati önem taşımaktadır. Kendisine ulaşmak isteyenler 0532 742 34 89 no'lu telefonu arayabilir.
KALİTELİ ÜRÜN KULLANIN
Sevgili deniz dostları teknenizin elektrik tesisat şemasını her zaman yanınızda bulundurun. Sonradan yapılan ilave ve eksiltmeleri de güncel tutun. Diğer yandan teknenizi sık sık kullanmıyorsanız ve boşalmış akü ile karşılaşmak istemiyorsanız küçük bir güneş paneliyle akülerinizin boşalmasını önleyebilirsiniz. Böylece hem motorunuzu şarj amaçlı gereksiz çalıştırmaktan kurtulmuş olursunuz hem akülerinizin ömrünü uzatırsınız. Ayrıca yelken seyri yapıyor ve koylarda kalıyorsanız enerji tüketiminizi karşılamak için daha büyük güneş panelleri kullanın. Uzun seyirlerde rüzgar jeneratörünüzün olması fayda sağlar.
Hava ve kara taşımacılığında olduğu gibi denizcilik sektöründe de ürünleriyle dünya markası İsveç kökenli SKF, marin alanında da güvenilir ve kaliteli ürünler sunuyor.
Bazı tekne sahibi dostlarımın bakımlarda düşük kaliteli ürün kullanımından ötürü hayli canları yandı. Birçok kaptandan SKF ürünleriyle ilgili övgüler duyuyorum.
Bende bu halkaya dahilim.