Yer çekimine meydan okuyanlar

HAYAT EXTREME SPORLA GÜZEL - SİNAN GENÇ

Uçak, otovinç veya planöre takılan otomobilin yardımıyla motoru olmayan bir uçakla havalanarak, atmosfer akımlarından faydalanıp tıpkı kuşlar gibi havada süzülmek ister misiniz? Binlerce metre yüksekliğe ulaşıp dünyayı ayaklarınızın altından seyretmeye ne dersiniz? 'Ama motoru yok mu bunun?' dediğinizi duyar gibiyiz.
KORKMAYIN , GÜVENLİ
Sakın yanlış bir kanıya kapılmayın.
Evet motoru yok ama aksine iyi bir eğitimle bindiğiniz yolcu uçaklarından çok daha güvenlidir planörle uçmak. Planörün aerodinamik yapısı çok iyi olduğu için saatte 100 kilometre (planörden planöre değişir ortalama rakamdır) hızdayken süzülüş oranı en az 1/30 dur. Yani 30 metre ilerlediğinizde 1 metre irtifa kaybetmektedir.
Bu süzülüş oranı planörlerin modellerine göre değişmekte olup 1/60'a kadar çıkabilmektedir. Termal akımlar, rüzgarları kullanarak çok rahat 4 bin metre irtifalara çıkabilirsiniz.
KARTAL VE MARTILAR
4 bin metre irtifada kat edebileceği yol en kötü 4000x30=120 bin metre yani 120 kilometredir.
Hava şartlarını hesaba katarsak rahatlıkla 100 kilometre mesafeye kadar süzülebilir.
Planörlerin uçuşları kartal ve martıların uçuşuna benzer. Mesela güvercinin veya serçeninki farklıdır. Çok kanat çırparlar. Ama kartallar ve martılar süzülerek yol alırlar.
Lisedeki kimya derslerinden hatırlarsak 'ısınan hava genleşir'...
Bu planörde çok önemlidir. çünkü planöre etki eden kaldırıcı kuvvetlerden birisi de ısınıp genleşen ve yükselen havadır. Sessiz spor olarak da adlandırılan bu ekstrem spor; içinde heyecanı, sistemi, bilimi barındırır. Planör eğitimini Türkiye'de sadece Türk Hava Kurumu vermektedir. "Havacılığın kuralları kanla yazılmıştır" denir ya... Yani havacılıkta dünden bugüne gelen en küçük detay bile hesaba katılarak yapılır. Kusursuz ve en güvenli uçuş gerçekleştirilir.
Türk Hava Kurumu'nun verdiği eğitim, dünyanın en iyi ve disiplinli olanıdır. Uçmak isteyen herkes, genci-yaşlısı sağlığı elveriyorsa THK'ya başvurup uçuş tutkusunu yaşayabilir.
MERAK ETTİKLERİNİZ

Planör nasıl bir spordur?

Planör daha önce de söylediğimiz gibi motorsuz bir araçla süzülerek uçmak anlamındadır. Üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıdı. Kokpiti tek veya çift kişilik olabilir. Vinç ya da bir uçağın çekmesiyle havalanırlar. Kimisi uçurtma havalandırır gibi vinçle çekilir, ya da motorlu bir uçağa halatla bağlanarak çekilir.
Belli bir yükseklikte çekici ile bağlantısını koparıp atmosferdeki akımlarından yararlanarak uçabilirler. Özellikle düzenlenen yarışmalarda amaç en kısa zamanda en uzun yolu kat etmektir.
Planör yarışmaları mesafe (en uzun mesafeye gidebilmek), zaman (en kısa sürede gidebilmek), irtifa (en yükseğe çıkabilmek) ve akrobasi (planörde yapılan çeşitli gösteriler) olarak düzenlenir.
En eski hava sporu
Dünyada ilk planörün mucidinin 1886 yılında bir deneme uçuşu esnasında düşerek ölen Otto Lilienthal olduğu bilinmektedir. Bugün planörcülük birçok ülkede sevilerek yapılan hava sporlarının başında gelmektedir. Türkiye'de de en eski hava sporlarından olup, 1935 yılında Planör Uçus Okulu açılmıştır.
Günümüzde kullanılmakta olan planörler kontraplak ve fiberglas gibi çok hafif malzemelerden yapılmaktadır.
Dar gövdesi planörün havayı kolayca yarmasını sağlar, kanatları ise kaldırma kuvvetinden daha fazla faydalanabilmek için ince ve uzun olarak tasarlanmıştır.
Planörün motoru olmadığından kanat şekilleri havada kalmasına yardım etmelidir.
Kuşları hep kıskandık...
Kuşlara özenerek uçmak düşüncesi, insanlarda çok eski tarihlere dayanır.
Kuşların uçuşunu taklit etmek yanında yükseklerden paraşüte benzer şemsiyeler ve kartal kanatlarıyla süzülmek gibi deneyler insanları hep cezbetmiştir.
Bu konuda Türklerin çalışmaları ve başarıları dünya havacılık tarihinde saygı ile anılacak kadar büyüktür.
1022 yılında Türk bilgini Nişaburlu İmam İsmail Cevheri, düz kanatla Nişabur Camii'nin kubbesinden atlamış ve şehit olmuştur. Çok geniş bilgisinden dolayı halk arasında "bin fenli" manasına gelen "Hezarfen" lakabı ile anılan Ahmed Çelebi, Dördüncü Murad Han (1623-1640) zamanında yapmış olduğu kanatlarla Galata Kulesi'nin tepesinden güney rüzgarı ile uçarak Üsküdar'ın Doğancılar Meydanı'na bir kartal heybetiyle inmeye muvaffak olmuştur. Yine aynı tarihlerde Lagari Hasan adında bir Türk, 50 Okka (yaklaşık 61 kg) barut kullanarak, yedi kollu bir fişek yaparak, Sarayburnu'ndan üzerine bindiği fişeği ateşleyerek havaya yükseldi ve barutu bitince sağlıklı bir şekilde Sinanpaşa Sarayı önünde denize indi. Havacılığın ilk zamanlarında hafif motorların olmayışı, gelişmeyi engelledi ve havacılar uçmak için motorsuz planörleri kullanmak zorunda kaldılar. Bu sebepten planörün tarihi motorlu uçaklardan çok daha eskidir.

Planörcülüğün özellikleri

Planörün uçağa nazaran daha ucuz olması, basit tekniği, çekiciliği, kitle sporuna dönüklüğü, kültürel araştırma ve bilgiye sahip olması bakımından önem taşır. Planörle uçuş eğitimleri için 700 metre uzunluğunda, 50 metre genişliğinde bir saha kafidir. İlk çalışmalar için meyili çok olmayan 100 metrelik iniş yapılabilecek sırtlar seçilir. Planörün uçabilmesi için herhangi bir güçle havalandırılmasına ihtiyaç vardır.
Uçağa çok benzer
Planörlerin uçuş kumandaları, uçaktaki uçuş kumandalarına benzer. Bazı planörlerde sürati azaltmak ve küçük alanlara inişi sağlamak için kuyruk paraşütleri kullanılır. Planörler, uçaklarda olduğu gibi hızı gösteren sürat saati; yüksekliği gösteren altimetre; irtifa kaybını gösteren varyometre; yatışı gösteren sun'i ufuk gibi cihazlarla donatılmaktadır.
Bazı planörlerde ayrıca oksijen donanımı, radyo, kanatlar içinde taşınan ve hız artışı sağlayan su safraları, en iyi süzülüş açısı veren daha başka donanımlar da kullanılmaktadır.

Planör çeşitleri

1. Tek kişilik planörler: Çeşitli biçim ve büyüklükte olabilir. Spor ve yarış maksatları için yetişmiş planör pilotları tarafından kullanılır. Modern fiberglas yarış planörlerinin kanat açıklıkları, standart sınıf için 15 m., açık sınıf için 23 m'ye kadar olabilmektedir.
2. İki kişilik planörler: Eğitim uçuşlarında, uçuş kumandalarının öğretilmesinde ve iniş-kalkış eğitimlerinde kullanılırlar. Uçuş eğitimi için kullanılan planörlerin çoğu, ağaç yapılı eski tiplerdir.
3. Personel ve malzeme taşıma planörleri: İkinci Dünya Savaşı'nda olduğu gibi, personel ve malzeme taşımak için kullanılırlar.
AKLINIZA TAKILANLAR
Planör sporuna başlarken herhangi bir malzeme almam gerekiyor mu?
Hayır. Sizin kullanacağınız tüm malzemeler Türk Hava Kurumu tarafından temin ediliyor.
Bu sporu yapmam için bir yaş, boy ve kilo sınırlaması var mı?
16 yaşından gün almış olmanız gerekiyor. Yaşta üst sınır yok. En fazla 90 kilo olmanız gerekiyor. Boy olarak da 1.90'ı geçmemeniz gerekir.
Bu spor için ne kadarlık bir bütçe oluşturmam gerekiyor?
Türk Hava Kurumu'nda bu kurslar ücretsiz olarak veriliyor. Yeme, içme ve konaklama da içinde.
Kurslar ne zaman ve nerede yapılıyor?
Eskişehir İnönü, Antalya Karain, Erzincan'da yapılıyor. Kursların tarihi ile ilgili olarak da Türk Hava Kurumu'nun internet sitesinden bilgi alabibilirsiniz.
Bu sporun ne gibi tehlikeleri var?
Motorsuz bir uçakla uçuyorsunuz ama iyi bir eğitim aldıktan sonra hiç bir tehlikesi yoktur.
Kurslar ne kadar sürüyor?
Başlangıç seviyesi 15 gün sürüyor. Tekamül süresi dediğimiz süre ise 21 gün sürüyor.
Güvenlik anlamında neler yapılıyor?
Her türlü önlem eğitim ve uçuş sırasında alınıyor. Birinci öncelik güvenlik olduğu için tüm olasılıklar değerlendirilerek uçuluyor. Bu konuda Türk Hava Kurumu'nun eğitmenlerine güvenebilirsiniz.
Kurslar sonunda belge veriliyor mu?
Her kurs sonunda kursiyerlere sertifika veriliyor.
Yurt dışında yapabilir miyim?
Tabii ki yapabilirsiniz. Ancak dünyanın en iyi eğitiminin Türkiye'de verildiği gerçeğini unutmayın. Dünyanın en iyi eğitmenleri Türkiye'de.
Öğrenmek için yurt dışında çok para harcarsınız. Ama eğitiminizi aldıktan sonra yurt dışında da rahatlıkla faaliyetlere katılabilirsiniz.
Gözü bozuk kişiler planör sporunu yapabilir mi?
Türk Hava Kurumu'nun koyduğu kriterler var. Sağlık kurumundan gerekli raporlar alındığı takdirde hiç bir problem yok.
HAVACILIK EĞİTİM MERKEZLERİ:
TÜRK HAVA KURUMU GENEL BAŞKANLIĞI/ANKARA
ESKİŞEHİR İNÖNÜ HAVACILIK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
İZMİR SELÇUK HAVACILIK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
ANTALYA HAVACILIK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
ERZİNCAN HAVACILIK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ