Dario Moreno, Izmir’in Avrupa’ya açılan penceresi

KÜLTÜR VE SANAT BAŞKENTİ İZMİR- GÜRKAN ERTAÇ

İzmir Karataş, Türkiye'nin en önemli sanatçı semtiydi, bu semtten çok büyük değerler çıktı... Dünyaca tanınmış, asansör sokağı başındaki evini müze yaptığımız Dario Moreno'ya özel bir yer ayırmalıyız. Çünkü İzmir'de ekmeğini taştan çıkarıp İstanbul'a giden Moreno, oradan Paris'e yerleşerek müzik elçimiz olarak çok başarılı işler yaptı. Dario Moreno'nun çocukluğu, gençliği ve şöhrete ulaşması gerçekten filmlere konu olacak özellik taşır.
1921'de Aydın'ın Gemencik ilçesinde doğan ve asıl adı David Arugete Moreno olan Dario Moreno'nun babası Augusto Moreno, Germencik'te orman işçisiydi. İzmir'in elit kişilerinden Sancar Maruflu'nun babası Cevat Ziya Maruflu da Ormanlardan Sorumlu Başmüdürdü. Baba Moreno bir kavgaya karışıp bıçaklanarak öldürülünce Cevat Bey, Dario Moreno'yu İzmir'e Kardıçalı Hanı'nda avukatlık yapan bir arkadaşının yanına gönderdi, avukatın katipliğini yaparak hayatını sürdürmesini sağladı. Dario işyerinden çıktıktan sonra Milli Kütüphane'ye giderek Fransızca çalıştı ve dilini geliştirdi.
Ucuza bulduğu bir gitarla sokak aralarında Napoliten şarkılar söylüyordu. İlk konserini Konak Vapur İskelesi üzerindeki gazinoda verdi.
Daha sonra İstanbul'a gidip Belvü Gazinosu'nda çalışmaya başladı. Dario Moreno'nun çocukluğu, gençliği ve şöhrete ulaşması gerçekten filmlere konu olacak özellik taşır. 1921'de Aydın'ın Gemencik ilçesinde doğan ve asıl adı David Arugete Moreno olan Dario Moreno'nun babası Augusto Moreno, Germencik'te orman işçisiydi. İzmir'in elit kişilerinden Sancar Maruflu'nun babası Cevat Ziya Maruflu da Ormanlardan Sorumlu Başmüdürdü. Baba Moreno bir kavgaya karışıp bıçaklanarak öldürülünce Cevat Bey, Dario Moreno'yu İzmir'e Kardıçalı Hanı'nda avukatlık yapan bir arkadaşının yanına gönderdi, avukatın katipliğini yaparak hayatını sürdürmesini sağladı. Dario işyerinden çıktıktan sonra Milli Kütüphane'ye giderek Fransızca çalıştı ve dilini geliştirdi. Ucuza bulduğu bir gitarla sokak aralarında Napoliten şarkılar söylüyordu. İlk konserini Konak Vapur İskelesi üzerindeki gazinoda verdi. Daha sonra İstanbul'a gidip Belvü Gazinosu'nda çalışmaya başladı.

HEDEFİ FRANSA'DA ÜN YAPMAKTI

Dario Moreno, İstanbul'dan Atina'ya geçti ama hedefi Fransa'da parlamaktı. Para biriktirip Cannes'a Palm Beach'e gitti. Sempatik halleri ve güzel sesiyle büyük ilgi gördü. Jezabel, Adieu Lisbon ve Cou Corou Paloma şarkıları ününü artırdı. Paris'in ünlü Olympia Müzikholü'nün starı oldu. Jacques Brel'in yazıp başrolünü oynadığı L'homme de la Mancha adlı eserde Don Kişot'un yardımcısı Sancho Pancho rolünü oynadı, ayrıca 32 filmde önemli roller aldı.

İZMİR'İ HİÇ UNUTMADI

Dario Moreno'nun şarkılarını Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu Türkçe'ye aranje etti. Dario Moreno, Fransa'daydı ama her defasında "Canım İzmirim" şarkısıyla hasretini dile getirdi, İzmir'i hiç unutmadı. Onu maalesef genç yaşta, 47 yaşında yitirdik. Vasiyeti İzmir'e defnedilmekti ama annesi Madam Roza, İsrail'e gömülmesi için diretti. 13 gün bekletilip büyük tartışmalardan sonra orada defnedildi. Ancak Karataşlılar, İzmirliler, kalplerine kazıdıkları bu deha sanatçıyı hiç unutmayacak.

SELÇUK YAŞAR, DOĞDUĞU EVİ MÜZE YAPTI

İzmirliler Dario Moreno'ya büyük vefa örneği gösterdiler. Özellikle İKSEV Başkanı Sancar Maruflu'nun önayak olduğu girişimler gerçekten alkışlanacak boyuttaydı. Ünlü işadamı Selçuk Yaşar, Dario Moreno'nun Karataş'ta, Tarihi Asansör'e açılan sokaktaki evini satın alarak restore ettirip müze yaptı. Dario Moreno, her yıl adının verildiği sokakta düzenlenen konser, şiir ve dinleti etkinliğiyle anılıyor, paneller düzenleniyor.
Karataş Semti'ndeki Tarihi Asansör'ün de bulunduğu Dario Moreno Sokağı'nda düzenlenen anma gecelerine İzmir'i Sevenler Platformu, Dario Moreno Dostları Derneği ve İzmir Musevi Cemaati katkıda bulunuyor. Bu büyük sanatçının dostları ve sevenlerinin buluştuğu etkinliler büyük ilgi görüyor. Gecelere katkıda bulunanlara Dario Moreno Ege Dostluk, Müzik ve Başarı, Mükemmellik Ödülü ile madalyalar veriliyor.

MORENO ANISINA DANS EDİLİYOR

Dario Moreno'yu anma gecelerinde ünlü müzisyenler sahne alırken, İzmirliler de müziğin ritmine kendilerini kaptırarak dans ediyor. Gecelerin en önemli özelliği de geleneksel hale gelen İzmir lokmasının da dökülerek konuklara ikram edilmesi. Yine İzmir'in özel yiyeceği boyozun, Dostlar Fırını tarafından getirilerek çay eşliğinde konuklara ikram edilmesi, tam bir "İzmir Gecesi"nin finali olarak belleklerde kalıyor.

EKRANLARIN YENİ KAHRAMANI ENGİN ALTAN DÜZYATAN

Biz Türkler tarih boyunca devre devre parlayan kahramanlarımızla övünmüşüzdür. Malkoçoğlu'nu oynayan Cüneyt Arkın'ı yıllarca baştacı yaptık, Bizans tekfurlarına karşı elde ettiği başarıları yansıtan filmlerini hayranlıkla izledik. Şimdi de TRT'de fenomen olan ve uzun yıllar süreceğe benzeyen İzmir'li Engin Altan Düzyatan'ın başrolünü oynadığı en başarılı tarih temalı yapıt olarak seçilen 'Diriliş Ertuğrul' dizisini her hafta iple çeker olduk. Osmanlı Devleti'nin kayı olduğu dönemleri anlatan, devletin kurucusu Osman Gazi Han'ın babası Ertuğrul Gazi Han'ın, o devirlerde Bizans Tekfur'u Ares ve köle tüccarlarıyla yaptığı büyük mücadeleyi sunan dizide süper kahramanlık gösteren sarışın Engin Altan Düzyatan bizim evladımız sayılır. Çünkü çok uzun yıllar Karşıyaka Spor Kulübü'nde mali işler ve idare müdürlüğü yapan ağabeyimiz Mevlan Düzyatan'ın oğludur. Arnavut asıllı 39 yaşındaki Engin Altan Düzyatan, 1996 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tiyatro Bölümü'ne girdi.

BAŞARI MERDİVENLERİNİ ÜÇER ÜÇER ATLADI

2001 yılında mezun olduktan sonra İstanbul'a oyunculuk için gittiği yıllarda Kenter ve DOT Tiyatrosu'nda görev aldı, ayrıca Diyarbakır Devlet Tiyatrosu'nda bir oyun yönetti. Yeditepe İstanbul, Koçum Benim, Bir Bulut Olsam, Kapalıçarşı, Son, Yol Ayrımı, Cinayet gibi TV dizilerinin yanı sıra Cennet, Romantik Komedi 1 ve Romantik Komedi 2, Bir Avuç Deniz, New York'ta 5 Minare, Anadolu Kartalları, Bu İşte Bir Yalnızlık Var gibi birçok yapımda yer alan sanatçı, ayrıca 1 Milyon Canlı Para isimli yarışma programının sunuculuğunu yaptı. 2012 yılında Los Angeles Movie Awards'da Bir Avuç Deniz filmindeki performansı ile "En İyi Erkek Oyuncu" ödülünü kazandı. 2015'te 6.Quality of Magazines'te en başarılı erkek oyuncu seçildi.
2016'da ise ödüle doymadı.