‘Tempoyu düşür sağlıklı kal’

Dünya Sağlık Örgütü, meme kanserinde erken teşhisinin önemi ve meme kanseri farkındalığının vurgulanması için Ekim ayını, Meme Kanseri Bilinçlendirme ve Farkındalık Ayı olarak belirledi. Türkiye'de, İzmir'in öncülük ettiği Sağ-Kal Derneği meme kanseriyle savaşan kadınlara umut oldu. Op. Dr. Cüneyt Tuğrul, kurucusu olduğu Sağlıkla Kalite Derneği (SAĞKAL) ile 2016 yılında "Umut Atölyesi Evleri" projesini hayata geçirdi. Bu projeyle 7 yılda tedavi sürecindeki bin 326 kadına, refaketçisiyle konaklama imkanı sağlandı. Bin 326 kadın tam 13 bin 32 gece, Umut Atölyeleri Evlerinde kalarak yaşama tutundu.

Op. Dr. Cüneyt Tuğrul, meme kanserinin artık genç yaşlara doğru indiğine dikkat çekerek "Korunmak için hem ruhumuzu, hem gıdamızı hem de çevremizi korumak zorundayız" dedi.

MEME kanseri gelişme riski azaltılabilir mi?
GÜNÜMÜZDE meme kanseri gelişimini önleyen bir yöntem henüz yok. Ancak kanser ne kadar ufakken yakalanırsa bu kötü durum olasılığı o kadar azalıyor ve tedavi olasılığı o kadar artıyor.

ERKEN teşhis için neler yapılmalı?
HER kadın çocuk yaştan itibaren meme muayenesini öğrenmeli ve her ay yapmalı. Yılda bir kez mutlaka meme cerrahına muayene olunmalı. 25-30'lu yaşlardan sonra yıllık izlem başlıyor.
20'li yaşlarda ilk ultrason, 30'lu yaşlara kadar iki üç yılda bir ultrason yaptırılmalı. 40 yaşında ilk mamografi, 50'den itibaren her yıl düzenli olarak mamografi çektirilmeli.

KONTROLÜMÜZÜ yaptık. Elimize bir beze geldi. Ne yapmalıyız?
BİR şey hissedildiğinde mutlaka doktora gidilmeli. Kötü bir şey duyarım, çocuklarımı üzerim ya da kötü birşey değildir deyip ertelenemez.

ERTELEYEMEYİZ!
ÇOĞU zaman farkında bile olmuyoruz.Bunun nedeni ne olabilir?
ÖNCELİKLE kanserin adı kötü. Kimse bu kelimeyi duymak istemez. Bir örnek vereyim, sağlıklı kalma temasıyla bir sunum yapacaksam dinlemek isteyen çok oluyor ama meme kanserini anlatacaksam kimse dinlemeye hevesli olmuyor.
Herkes ertelemeye çalışıyor.
Halbuki bu konu ertelenemez.
Meme kanseri çok hızlı büyüyen bir yapı. Kişinin yaşında göre 28-30 gün ile 3 ayda bir hücreler bölünüyor. Üç ayda bir bile bölünse üç ay sonra yapı iki misli büyüyebilir demek. 28 günde bir bölündüğünü düşünürsen, nohut kadar dediğin şey bir ay sonra dört santimetre olabilir. Bu konuyu mutlaka önemsemeliyiz, erteleyemeyiz.

20'Lİ YAŞLAR DA RİSKLİ YAKALANMA sıklığı nedir?
TÜM Dünya'da meme kanseri ile karşılaşma oranı çok artıyor. 1960'larda 16 kadında birken, 1980'lerde 13 kadında, 2000'lerde 10,11 kadında, 2020'lerde ise 8 kadında bire düştü. Yavaş yavaş, altı kadından birine doğru ilerliyor.

PEKİ kaç yaşından sonra risk var?
MAALESEF çok erken yaşlara kaydı. Biz eskiden 45'li yaşlardan sonra bu konuyu önemsemeye başlardık, 30 yaşından sonra kendi kendini muayene etmeyi öğren, dikkatli ol derdik. Şimdi 20'li yaşlarda da meme kanseriyle karşılaşabiliyoruz.
BİLDİĞİM kadarıyla Türkiye'nin en genç hastalarından biri de sizin hastanız..
EVET 15 yaşında meme kanseri olan bir hastam vardı, erken teşhis hayat kurtardı. Şimdi kendisi 30'lu yaşlarda, sağlıklı bir anne, sağlıklı bir birey olarak hayatını sürdürüyor.

NEDEN gittikçe genç yaşlara iniyor ve yakalanma riski de çoğalıyor?
SEBEBİ östrojenik, radyoaktif maddeler, doğaya atılan plastikler, pestisitler.. Bunlar kadınların hormonel alt yapısını bozuyor. Örneğin plastikler östrojen benzeri maddelerdir, insan vücuduna girdiklerinde östrojen gibi hareket ederler.
Pestisit ise tarımda ekinlere ve bitkilere zarar verme potansiyeli bulunan haşereleri, istenmeyen yabani otları, böcekleri yok etmek ve kontrol altında tutmak için kullanılan kimyasal bir maddedir. Meyve-sebze gibi gıdaların iyi yıkanmayıp yenmesi sonucunda sağlık açısından ciddi zararlara neden olurlar.
Bunlara çok dikkat etmek lazım. Ayrıca hareket etmiyoruz, atıl hale geldik, vücut kendini dinç tutma kapasitesini kaybediyor. Uykuya ve strese de dikkat etmek lazım.

YANİ meme kanserinden korunmak için hem ruhumuzu, hem gıdamızı hem de çevremizi korumak zorundayız. Öyle mi?
KESİNLİKLE. Yakın çevre, bulunduğumuz bölge, sonra da dünyamızı korumak zorundayız.
Bunlar için de önce kendimiz sağlıklı olmalıyız. Kadınların hayat tempoları çok yüksek, adet ritmi nedeniyle farklı bir dengeleri var. Her an aynı performansta değiller. Bunu bilip, biraz istirahat etmem lazım diyip, tempoyu düşürmeliler.
Hayat buna izin vermezse, kadın daha yorgun, daha hassas tramvaya açık olabiliyor. O yüzden maalesef her türlü kanser alt yapısında artış meydana gelebiliyor. Aynı zamanda günlük yaşantıda ideal kiloyu olabildiğince korumaya çalışmalı, lifli gıdalar, bol sebze ve meyveye ağırlık vermeli, düzenli spor yapılmalı, sigara ve alkolden kaçınmalıyız.

ERKEKLERDE DE OLUR
ANLAŞILAN artış sadece meme kanserinde değil..
AKCİĞER kanserinde de kadınlarda 1960'lara göre yirmi misli artış var. Kadınların kolon kanserine de dikkat etmeleri gerekiyor, erkeklere göre daha riskliler. Çok kızarmış menülere, barbekü türü etler bağırsak florasını çok bozuyor.

MEME kanseri yalnızca kadınlarda mı olur?
MEME kanseri yalnızca kadınlarda görülmez. Nadir de olsa erkeklerde de görülebilir.
Erkekler de memede bir kitle hissetmeleri halinde mutlaka bir meme cerrahisine ya da genel cerraha başvurmalı.