Havalar ısınıyor, yaz enfeksiyonları kapıda!

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. N. Vedat Erten, yaz enfeksiyonlarına ilişkin bilgilendirmede bulundu. Erten, "Yaz aylarında sıcaklık ve nemin artmasıyla birlikte birçok enfeksiyon hastalığında belirgin bir artış görülür. Bu durum hem çevresel koşullardaki değişikliklerden hem de insanların yaz alışkanlıklarından kaynaklanır. Yaz enfeksiyonları; gastrointestinal (mide-bağırsak), dermatolojik (cilt), solunum ve bazen üriner sistem (böbrekler ve idrar yolları) enfeksiyonları şeklinde kendini gösterebilir" dedi.

RİSKLERİN ARTIŞI

1.1. Mikrobiyal Üremenin Artması - Sıcak ve nemli hava, bakteri, virüs ve mantarların çoğalması için ideal koşulları sağlar. - Gıdalar daha hızlı bozulur; özellikle süt, et ve yumurta gibi protein içeriği yüksek besinler risk taşır.

1.2. Hijyen Koşullarının Zayıflaması - Terleme, sık duş alınmaması, kirli havuz kullanımı ve temiz olmayan su kaynakları enfeksiyon riskini artırır. - Tatil dönemlerinde toplu kullanım alanlarında (havuz, duş, plaj tuvaletleri) hijyenin sağlanması zorlaşır.

1.3. Su ve Gıda Kaynaklı Riskler - Kirli içme suları, yeterince pişirilmemiş gıdalar ve açıkta satılan yiyecekler, özellikle tavuk ve deniz ürünleri gibi erken bozulmaya müsait yiyeceklerin tüketilmesi yaz ishallerinin ve gıda zehirlenmelerinin başlıca nedenlerindendir.

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. N. Vedat Erten

YAYGIN TÜRLER

Gastrointestinal Enfeksiyonlar

(İshaller): Yaz ishalleri, sıcak havaların etkisiyle artan mikrobiyal üremeler ve hijyen koşullarının bozulması sonucu sıklıkla karşılaşılan halk sağlığı problemlerindendir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde bebekler ve çocuklar başta olmak üzere her yaş grubunu etkileyebilir. Bu makale, yaz aylarında artış gösteren akut ishal vakalarının nedenlerini, epidemiyolojisini, klinik bulgularını ve korunma yollarını bilimsel veriler ışığında incelemektedir. İshal, dışkı sıklığında artış ve/veya dışkı kıvamının sulu hale gelmesiyle karakterize bir gastrointestinal bozukluktur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ishali, günde üç veya daha fazla sulu dışkılama olarak tanımlar. Yaz aylarında görülen ishaller ise genellikle gıda ve su kaynaklı patojenlerle ilişkilidir. Sıcak hava, mikroorganizmaların üremesini kolaylaştırarak kontaminasyon riskini artırır. Yaz ishalleri dünya genelinde en sık görülen mevsimsel ishallerden biridir. Özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde, alt yapı yetersizlikleri ve temiz suya erişim eksikliği nedeniyle daha yaygındır. DSÖ verilerine göre ishal, beş yaş altı çocuklarda ölüm nedenleri arasında ilk beş içerisinde yer almaktadır.

Yaz ishallerinin en sık etkenleri sunlardır:

Bakteriyel Etkenler - Escherichia coli (özellikle ETEC, EHEC) - Salmonella spp.- tifo - Shigella spp. - Campylobacter jejuni - Vibrio cholerae - kolera Viral Etkenler - Rotavirüs - Norovirüs - Adenovirüs (tip 40/41) - Astrovirüs Parazitik Etkenler - Giardia intestinalis - Entamoeba histolytica - amipli dizanteri - Cryptosporidium spp. Patojenlerin gastrointestinal sisteme girmesiyle başlayan süreç, mukozal inflamasyon, enterotoksin üretimi ve sıvı-elektrolit dengesinin bozulmasıyla devam eder. Bazı patojenler bağırsak mukozasını invaze ederken (örneğin Shigella), bazıları ise enterotoksin üretimi ile su ve elektrolit kaybına neden olur (örneğin ETEC). İshallerde şu gibi klinik bulgular ortaya çıkmaktadır: Sulu veya kanlı ishal - Karın ağrısı ve kramp - Bulantı ve kusma - Ateş - Dehidrasyon (özellikle çocuk ve yaşlılarda hayati tehlike arz eder) - Halsizlik ve baş dönmesi - Yaygın kas ve eklem ağrıları

TANI YÖNTEMLERI

Mutlaka bir hastane ortamında, bir doktor muayenesinin ardından alınacak testler ve gerekirse radyolojik incelemeler ile tanı kesinleştirilip tedavinin planlanması gerekmektedir. - Dışkı mikroskopisi (parazit varlığı) - Kültür (bakteriyel etkenlerin izolasyonu) - Antijen testleri (rotavirüs, adenovirüs) - PCR yöntemleri (spesifik etken saptama) - Kan testleri (elektrolit düzeyleri, inflamasyon belirteçleri) Tedavi Destekleyici Tedavi - Rehidratasyon, yani ishal ile kaybedilen sıvının ağız ya da IV olarak damar yolundan bir sağlık kuruluşunda yerine konması en kritik tedavidir. Oral rehidratasyon solüsyonları (ORS) kullanımı önerilir. - Sıvı ve elektrolit dengesi korunmalıdır. Antibiyotik Tedavisi - Gerekli durumlarda, kültür sonuçlarına göre antibiyotik başlanır. - Özellikle Shigella, Campylobacter ve Giardia enfeksiyonlarında gerekebilir. - Geniş spektrumlu antibiyotiklerin gereksiz kullanımı direnç gelişimine yol açabilir. Antiparaziterler - Metronidazol, tinidazol gibi ilaçlar amip ve giardia tedavisinde kullanılır.