Beslenme ve diyet uzmanı Mehlika Öktem diyor ki...
Geçen haftalardaki yazılarımda glütensiz diyetin kimler için uygun, kimler için zararlı olabileceğini, bilimsel veriler ışığında bu diyetin nasıl uygulanması gerektiğini ve glütensiz beslenirken dikkat edilmesi gereken püf noktaları sizinle paylaşmıştım. Bu haftaki yazımda da diyetteki gizli glüten kaynaklarını ve gutensiz beslenirken tüketebilecek alternatif kaynakları sizlere anlatacağım. Glüten, genellikle buğday türevleriyle ilişkilendirilse de, birçok gıda ve ürün içinde de gizli olarak yer alabilir. Glütenin, özellikle işlenmiş gıdalarda ve bazı şüpheli kaynaklarda bulunması, bu proteinle ilgili hassasiyeti olan bireyler için büyük bir risk oluşturur. İşte diyette gözden kaçabilecek bazı gizli glüten kaynakları:
Soslar ve Baharatlar: Özellikle hazır soslar, marineler ve bazı baharat karışımları, glüten içerebilir. Bazı sosların kıvamını artırmak için buğday nişastası ya da un kullanılır. Koyu soya sosu, teriyaki sosu, ketçap, mayonez ve bazı hazır çorba karışımları da glüten içerebilir.
İşlenmiş Et Ürünleri: Sosis, salam, pastırma gibi işlenmiş et ürünleri, bazen glüten içeren katkı maddeleri ile işlenebilir. Etlerin işlenmesinde kullanılan koruyucu maddeler ve tatlandırıcılar glüten içerebilir, bu yüzden et ürünlerinin etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir.
Paketli Atıştırmalıklar ve Unlu Mamüller: Cips, bisküvi, paketlenmiş tatlılar, kek, kurabiye, poğaça gibi ürünlerde glüten bulunabilir. Çoğu atıştırmalık, içeriklerinde buğday veya buğday türevleri barındıran katkı maddelerine yer verebilir.
Şekerlemeler ve Çikolatalar: Çeşitli şekerlemeler, çikolatalar ve tatlılar, yapısal bozuklukları gidermek veya tatları geliştirmek amacıyla glütenli maddeler içerebilir. Özellikle bazı gıda takviyeleri de glüten barındırabilir.
İçecekler: Şaşırtıcı bir şekilde bazı içecekler de gizli glüten içerebilir. Özellikle hazır içecekler, alkol içeren bazı içkiler ve meyve suyu konsantreleri glüten içerebilir.
ETİKET OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANMAK
Glütensiz diyet uygulamak, başlangıçta zorlayıcı olabilir. Ancak, bilinçli bir şekilde yiyeceklerinizi seçmek ve etiketleri dikkatlice okumak bu süreci kolaylaştıracaktır. Doğal ve taze gıdalara odaklanın. Meyve, sebze, et, balık, yumurta gibi işlenmemiş gıdalar, doğal olarak glüten içermez. Bu tür gıdalara odaklanarak beslenme planınızı oluşturabilirsiniz. Etiket okumayı alışkanlık haline getirin. Hazır gıda ve içeceklerin etiketlerini dikkatlice okumak, gizli glüten kaynaklarını fark etmenin en etkili yoludur. "Glüten içermez" ibaresi olan ürünleri tercih edin. Glüten içermeyen alternatifler kullanın. Bugün birçok mağaza, glütensiz un, makarna, ekmek gibi alternatif ürünler sunmaktadır. Bu ürünlerle sağlıklı ve lezzetli yemekler hazırlayabilirsiniz. Gıda etiketlerindeki içeriklere dikkat edin. Glüten, bazen farklı isimler altında gizlenmiş olabilir. Örneğin, buğday nişastası, buğday unu veya malt gibi terimler de glüten içerebilir. Bu yüzden etiketleri çok dikkatli okumalısınız. Diyetinizi düzenlerken bilinçli ve dikkatli olmak, sadece glüten kaynaklarından kaçınmanızı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemenize de yardımcı olur. Sizler de glütensiz beslenirken farklı alternatifler arayanlardansanız sizler için paylaştığım tablodan glütensiz alternatiflerle beslenmenizi çeşitlendirebilirsiniz.
Koyu renk olanlar glüten içermeyen seçeneklerdir. Fakat glisemik indeksi yüksek olduğu için bu seçeneklerden mümkün olduğunca daha az tercih etmelisiniz.
