RÖPORTAJ: BESİM KAZADO
Bu kez sizin için uzun zamandır tanıdığım, hatta çalıştığım çok değerli İzmirli bir turizm duayeni ile söyleşi yaptım. İlk kez şu an koordinasyonunu yaptığı WOW otellerinden Bodrum Resort'ta tanışmıştım. Ve de epey takdir etmiştim. Yıllar sonra tekrar tanışmak ve çalışmak Vural Öger'in 12 Majesty otellerinden birinde oldu. Tüm bu otellerin eğlence koordinatörü olmama rağmen en çok Belizia'da olmak ve çalışmak mutlu ediyordu beni, çünkü eğlence, animasyon müşteri ilişkisi en yakındı çalışmalarımıza. Erdemliği, başarıları, kültürü ve sempatisi ile bir turizm duayeni. Mutlak sizin de özelliklerini bilmenizi ve de turizm sezonunda olduğumuz bu dönemde otelcilerin daha yakın tanımasını istedim. En değişik ve güzel ve tabii hobileri olan, bitki, sebze yetiştirme alanında, animasyonda, otel, turizm yeniliklerinde, çok değerli hanımı kızı, oğlu, damadı ve harika torunu ile süper aile reisliğinde her zaman güler yüzlü (ki her an neler dönüyordur beyninde) her yaştan ve rütbeden insan karşısında dimdik olan bu özel kişi ile özel neşeli bir söyleşi yaptık.. (Zor da ikna ettim) Edip Araç'ı...
- Otelcilik, turizm ilgisi nereden?
Otelci bir aileden geliyorum. Basmane'de 'Billur' oteli, tüm aile orada idik. Çocukluğum orada geçti diyebilirim.
- Hep orada mıydık?Hayır, Saint Joseph'te okuyordum. Orta 2'de iken amcama dayanamayıp Gümüldür'de Sultan Oteli'nde çalışmaya başladım.
- Hep öyle mi devam etti?
Hayır, her yaz İzmir'in değişik otellerindeydim. Askerlik sonrası tekrar 'Billur', aile oteli...
- Başarılı bir turizmci, otel müdürü otelin hangi bölümünden başlamalı?
Her bölümünü bir görmeli, yani çalışmalı. İlk zamanlarda iyi bir resepsiyonist, sonradan güneydeki oteller çoğalınca iyi bir F&B'ci (yiyecek- içecekçi), şimdilerde ise iyi bir pazarlama- satışçıdan iyi bir müdür çıkabiliyor.
- Araç hangi bölümden?
Ben, tüm bu evrelerde bulundum ve hepsinde çalıştım.
- Hangi otel tarzı daha faydalıdır (yarım pansiyon, all inclusive...)Teknik olarak 'all inclusive' bir otel yönetim sistemidir. Otel kapasitesi ile uygun bir alt yapı gerekir. Personel eğitimleri ve sürekli gelişme ön planda olursa bu tarz (all incl.) uygulanabilir.
- Türkiyede yaygın olan bu işletme şekli nereden gelmedir?
Karaipler'den. Otelci bir bey çocukları ile işletme hususunda anlaşamıyor. Aralarındaki rekabet bu sistemi başlatıyor. Dünyaya yayılıyor...
- En iyi kimler uyguluyor 'all inclusive'i?
Bizler, yani Türkiye.
- Otelcilikte en sağlam madde nedir?
Altyapı. Genelde, gelen şikayetler şehir otelciliği dahil altyapı yetersizliğinden dolayı gelir.
- Altyapıyı açar mıyız?
Personel, fiyatlar, yönetim.
- Toplu turizm ekonomisi...
Dünyadaki toplu turizme 1 trilyon 200 milyar doların üzerinde bir meblağ ayrılmıştır.
- Bizdeki otelcilik...
Bizim otelcilik özellikle çocuklu aileler içindir. Ailelerin seyahatte rahat olmaları gerekir. Mesela mini club, kadınları 24 saat servis, erkekleri rahat kılar...İşte bu şartlardan Türkiye'de all inc.'ten vazgeçilemez. Kendi bindiğimiz dalı keseriz.
- Önümüzdeki dönemlerde turizm?
Üçüncü yaş grubu dışında gençlik turizmi önem kazanacak. Bilhassa eğitime bağlı turizm... Ve de sağlık turizmi... Ki sağlık turizmi iyi bir ivme kazanmak durumunda şu günlerde. Spor turizminde ise bilhassa Antalya'da futbol ve golf dışında kano, beach volley ve dağcılık ivme kazanmaya devam ediyor.
- Son yıllarda çıkan Yunan adaları merakı için ne diyorsunuz?Türk- Yunan ilişkileri turizmde çok samimidir. Aynı kültürün adalarda olması bu arada hem fiyat hem kalite olarak ehven olması bir artıdır bu seyahatlerin gelişmesi için. Çeşme, Marmaris ve Bodrum'dan buralara gidiş- gelişin kolaylaştırılması da başka artıdır. Bir de gece hayatlarının çok renkli olması. Ama adalarda yatak kapasitesi çok sınırlı.
- Çok iyi bir gurmedir Edip Araç. Bu özellik nereden?
F&B zamanlarımdan. İyi bir araştırmacı oldum. Dilek hanımla sözlü iken ot toplamaya giderdik. Evde harika yemek pişirilirdi. Bana da geçti bu özellikler. Yemek pişirince yemeğin doğasını bozmamak lazım. Yemeğin doğasını bozmadan pişirmek gerekir.
- Akdeniz mutfağı...
Sarımsak, Limon, Şarap kombinasyonu.
- Antalya'da açtığın restoranı neden kapadın? Çok keyifli bir yerdi.
Doğru, ama Ege Mutfağı'nı tanıtmak için büyük bir yerdi. Antalya'da İstanbul malzemeleri de yok.
- WOW'a kadar kısaca bir otelcilik özgeçmişi...
İzmir aile otelimiz 'Billur'da aileden çıkan sorunlardan beni 1993'te Antalya'ya attı. Otelcilikten başka bir iş düşünmüyordum. 5 yıl süren otel serüveni, ardından Ayata taşıt kiralamada müdürlük vs. Turizmden kopamadım bir türlü. 2000'de MNG Bodrum Resort'la başladım genel müdür olarak. Halen MNG resortlarının genel koordinatörüyüm.
- En sevdiğin departman?
En çok servisten haz duyarım. Mutfağı iyi bilirseniz mifafiri kendiniz yönetirsiniz. Mesela Fransa'da garson öyle bir salata tarifi yapar ki ağzının suyu akar. İkincisi animasyondur. Tabii ki bildiğimiz animasyon. 4 yıl önce Moda'da açıldı okulu, farklı üniversitelerin açılmasını diliyorum. Animasyon müdürleri geleceği göremiyorlar, sizinle tanışmalarını tavsiye ederim.
- Otel olarak tesislerimiz nasıl?
Tesisler çok iyi durumda. En son teknolojik durumlardan faydalanılan en iyi oteller bizde. Şu an Avrupa'nın en güzel ve en yeni otelleri bizde. Bilhassa Antalya'da. Düzayak oluşları da ailelerin birinci tercihi olmasına sebep.
- Bodrum...
Kendine has bir tatil beldesi. Kültürü eğlencesi, mutfağı ile bilhassa İzmir, İstanbul, Ankaralılara...
- Şu anki çalışmalarla tatmin olundu mu?
Tabii ki her zaman daha iyiye gideriz. Şu anki konular ikiye ayrılır turizmde genelde. Biri, turizmin sürdürülebilir olması, diğeri çeşitlendirilebilir olması. Bana göre yapılacak o kadar çok inovasyon var ki. Önümüzdeki yıllar için değişik konseptler var. Çocuk animasyonu, ziraat ve tarım turizmi üzerine...
- Aile...Mutlu bir aile babası olup genç yaşta torun sahibi olmak harika bir duygu. Çocuklarımızın gelecekleri için kendi tercihlerini kullanmalarına destek olduk eşim Dilek'le.
- Dilek Hanım...
Hanımım başarılı olmamda en büyük desteğimdir. Ama şunu da ekliyeyim, o kadar başarılı ki kendisi işinde bazen onu azıcık kıskanıyorum desem yalan olmaz.
- Otelciliğin duayenlerinden biri olarak iyi bir otel müdürü tarifi alabilir miyim?
İyi bir otel müdürü eğer inşaattan anlıyorsa otele bu adımdan başlaması faydalı olur derim. Otel açılmadan en az 1 yıl önce eğitimlerini vermeye başlamalıdır. Müdürün üç vasfı olmalıdır. 1- Bilgi, 2- Beceri, 3- Tutum ve otel çalışanlarında en az 2 lisan olması. Yöneticinin adil, duygusal liderlik vasıflı iletişime açık, personelini misafirine iyi hizmete hazırlayan, beyefendi ve hanımefendi olarak yetiştirmelidir.
- Kendine ait bir otel...
İstemezdim. Kendime ait mutfağı bana ait küçük bir restoranı tercih ederim. Hem de İzmir'de...
- Keşke...Keşke değil de olmazsa olmazım var. Yunanca öğrenmek.
- Seyahat anıları...
Çok var ama Prag'daki tüm aile ile ilk seyahat olduğu için ilk o gelir aklıma. Hep beraber Prag'dayız. Bizimkiler eski yerleri gezmek için sabahtan akşama gezi programları yapmış. Bense restoranları geçiriyorum kafamdan. Nihayet ben galip geldim. En güzel yerlerde yemekler yedik, "Evlenince karınızla kocanızla gelirsiniz, bırakın ailece keyfimizi yapalım, ne güzel hep birlikte yemek yemek, taş mı görelim birbirimizi mi?" dedim.
- Türkiye dışında turizm nerelerde cezbeder?
Peru, Şili, Güney Amerika...
- Bodrum mu, Antalya mı?
Şu an Bodrum'dayım, Antalya'dayım.. Antalya'dan da hiç bir zaman kaçmam. Oradan da yeni yeni keyif almaya başladım. Ama dönüp dolaşacağım yer Urla...
-İzmir turizmi...
İzmir, turizmde en şanslı döneme giriyor. İzmir'e vali yardımcısı olarak atanan Cumhur Güven Taşbaşı'nın turizmden sorumlu vali yardımcılığı deneyimi ve turizm tanıtma deneyimleri (Borum aşığı ve eski Bodrum kaymakamı) olan Taşbaşı'nın turizm adına İzmir'e büyük bir ivme kazandıracağı kesin. İzmir levanten, gayrı Müslim, Müslümanlardan birleşmiş bir mozaiktir. Böyle büyüdük. Böylesine zengin bir mozaik yaşam şekline dönüşen İzmir'in ve İzmirlilerin güzelliği hiç bir yerle mukayese edilemez.
