Ailenin yerini arkadaşları alır... Fırtınalı dönem...
Kimlik karmaşası... Dönemin en önemli özelliği ergenin bağımsızlık duygusu artmaya başlamasıdır. Erken ergenlik döneminde ergen bağımsızlık ve bağlılık duygusu arasında sıkışmıştır. Önceleri amaç dengeyi bulmak olmuşken oysa orta ergenlik döneminde amaç bağımsızlıktır.
Ergen, ailesiyle birey olma mücadelesini başlatır ve ailesine karşı gelmeye başlar. Ailesinin hiçbir şey bilmediğine, sürekli ona engel olduğuna dair cümleler kurmaya başlar.
Telefonda arkadaşlarıyla konuşma süresi gittikçe artar, ödevlerini yapmak, ders çalışmaktansa ergen bazen 3-4 saat telefonda arkadaşlarıyla konuşabilir.
ÖZ SAYGI KAZANIMI
Ailesinin yerini arkadaşları almaya başlar, arkadaşları tarafından kabul görmek, bir gruba ait olma isteği ergenin en büyük arzusudur.
Hatta ergen bir gruba ait olmak için pek çok şeyi göze alabildiği için bu dönem kritik derecede hassas bir dönemdir.
Eğer gruptaki arkadaşları sigara içiyor, alkol- madde kullanıyor ise o da bu maddelere yönelebilir.
Gelişigüzel cinsel ilişkiler grupta yaşanıyor ise o da sadece grup tarafından kabul görmek için bu tarz ilişkilere yönelebilir.
Bu dönem aynı zamanda ergenin yaşam felsefesini, değer yargılarını, dini ve ahlaki değerlerini sorgulama dönemidir. Bu sorgulama döneminde ergen için belirleyici olan içinde yaşadığı kültür ve arkadaş ilişkileridir.
Öz-saygı ise anne-baba ile olan ilişkisinden kazandıklarıyla şekillenir. Eğer anne baba ergene "Sen değerlisin ve biz senin yanındayız" mesajı veriyor ise ergenin kendisine olan saygısı olumlu bir şekilde gelişir.
Ancak bazen ergen davranışlarıyla ebeveynlerini o kadar çok kızdırır ve kışkırtır ki aileler ergenin bu davranışlarından bıkarlar ve ona "Sen değersizsin, bir işe yaramazsın" mesajı verebilirler.
Kendisiyle ilgili bu mesajı alan ergen, içinde bulunduğu çevrede hem ailesine hem de arkadaşlarına kendini kanıtlamak için olumsuz davranışlarda bulunabilir ya da uygun olmayan alışkanlıklar edinebilir.
Anne babaların bu süreci iyi yönetmeleri çocuklarıyla arkadaş olmaktansa onlar için birer ebeveyn olmaları, sığınacak liman, otorite figürü olmaları daha önemlidir.
Ergen için önemli olan başı derde girdiğinde ya da bir sıkıntısı olduğunda anlaşılma ve yardım alma ihtiyacıdır. Aileler bu dönemde fırtınaya karşı sağlam durabilmeyi becerebilmeliler.
AKILLICA SEÇİMLER
Ergenin ihtiyacına, gelişimine göre aileler de kendilerini yenilemeliler.
Ergen, ailesi tarafından fikirlerine saygı duyulmasını ve kabul görmeyi ister.
Bunu başarabilen ailelerin çocukları da daha olgun bir kimlik geliştirebilirler.
Geç Ergenlik Dönemi (18- 21) Meslek seçimi... Gerçekçi hayaller... Bu dönem gencin kimlik gelişimini tamamladığı dönem olarak bilinir. Orta ergenlik döneminde ergen bir kimlik arayışına girmiş ve bu uğurda gerekirse hem kendi iç dünyasında hem de ailesi ve öğretmenleriyle çatışmalar yaşamıştı. İşte geç ergenlik döneminde artık bu çatışmaların yavaş yavaş azalmaya başlar ve genç kendi kimliğini oluşturur. Artık mesleki ilgiler, gelecekle ilgili gerçekçi hayaller ön plana çıkmaya başlar.
Orta ergenlik döneminin sonunda ergen eğer olumlu bir kimlik geliştirmişse geç ergenlik döneminde de geleceğiyle ilgili daha olumlu, daha akıllıca seçimler yapabilir.
Çünkü ergen bu dönemde ne istediğini daha iyi bilir ve istediğini elde etmek için mücadele etmeye başlar.
Bu mücadele artık diğerleri ve genç arasında değildir.
Bu içsel mücadeledir.
Genç gelecekle ilgili kurduğu gerçekçi hayallere ulaşmak için ders çalışır, sosyal ortamlarda daha uyumlu ve akılcı davranır.
Orta ergenliğin fırtınalı ruh hali bu dönemde eğer ruhsal bir sorun yok ise pek görülmez.