İzmir'in Konak ilçesine bağlı Güzelyalı semtinin hikayesi Osmanlı Padişahı Sultan Reşad'a dayanıyor. Bu nedenle mahalleye verilen Reşadiye adı, 1932'de İzmir Belediyesi meclis toplantısında, "Cumhuriyet rejimine uymayan mahalle isimlerini değiştirmesi" için kurulan komisyonun önerisiyle kaldırıldı. Tarihi semte şu anda Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi'nin bulunduğu yerde Poligon Deresi'nin oluşturduğu bataklıkların özellikle yaz aylarında çok kötü kokması ve hatta sıtma hastalığına neden olması nedeniyle Kokaryalı adı verildi.
Sıtma yatağı olan dere ve bataklıkların yanı sıra, atlı tramvayların depo ve ahırları da Kokaryalı'da bulunurdu. Eski yıllarda Konak Sarı Kışla'nın önünden, Güzelyalı Depo Durağı'na kadar (Şimdiki Ahmet Adnan Saygun Kültür ve Sanat Merkezi) tramvaylar çalışırdı, daha sonra da troleybüsler çalışmıştı. Bir süre sonra "Kokaryalı" ismi tepki görünce semtin adı "Güzelyalı" olarak değiştirildi. Ancak Kokaryalı adını adeta doğrularcasına semtte günümüzde sahile akan lağım suları ve denizin kirletilmesiyle birlikte koku sıkıntısı yaşandığı da vatandaşların en büyük şikayetleri arasında yer alıyor.
Yalıdan eser kalmadı
Semte adını veren yalılardan ise eser kalmadı. Bir zamanlar sahildeki Musevi ve Levantenlerin inşa ettikleri yalı ve köşkleriyle ünlü olan semtte, 1970'li yıllardan itibaren tam anlamıyla bir tarih katliami yaşandı. O zamanki yalı sahipleri tarafından satılan ve semte Güzelyalı adını veren eserlerin yerini çok katlı ve bitişik yapılan apartmanlar aldı.
"Çin seddi gibi"
Güzelyalı'da 2 dönemdir muhtarlık görevini yürüten Nedim Altan, sahildeki bu apartmanları "Çin Seddi" olarak adlandırarak tepkisini dile getiriyor.
Kendisinin de bu yalılardan birinde dünyaya geldiğini anlatan Muhtar Altan, "Ben de 40/1 Sokak'taki sahile bakan yalılardan birinde dünyaya geldim. Çocukluğumda 7 yaşına kadar denizle iç içeydik. Yalılar bu bölgenin ayrı bir tarihi güzelliğiydi. Ama 1970'li yıllardan sonra yalı saltanatı bitti. O zamanki mal sahipleri yalıları satıp apartman yapılmasına göz yumunca, bu Çin seddi gibi apartmanlar yapıldı. Tarihi yapılar korunamadığı gibi kötü bir görüntüye neden oldu" diye konuştu.
100 yıllık park
Tarihi uzantısı bulunan Güzelyalı'da sırasıyla Emir Ali Ertürk, Ahmet Vefik Tek Oral, Yakup Yaparlar ve Sadettin Toluk'tan sonra beşinci muhtar olarak Nedim Altan görevine devam ediyor. 20 bin kişinin yaşadığı mahallede genellikle mübadeleden gelen Selanik göçmenleri çoğunluğu oluşturuyor. Ancak yaşanan göçlerle birlikte mahalle, Türkiye'nin dört bir yanından gelen vatandaşlarla kozmopolit bir hal aldı. Mahallede emekli vatandaşların en çok vakit geçirdikleri yerlerden biri de Güzelyalı Parkı. 1920'lerde yapılan ve semtin en tanınan noktalarından biri olan Güzelyalı Parkı, vatandaşların sosyal alan ihtiyacını önemli ölçüde karşılıyor.
TOLGA TEKİN
