Büyük Menderes Nehri'nin taşıdığı alüvyonlarla göl haline gelen, günümüzde kirlilik sorununu aşmak için geniş kapsamlı projelerin yürütüldüğü Bafa Gölü, sayıları her geçen gün azalan yılan balıklarına ev sahipliği yapıyor. Birçok canlıyı içinde barındıran Bafa Gölü'nü ve yılan balıklarını yakından inceleyen Ege Üniversitesi (EÜ) Su Ürünleri Fakültesi Yetiştiricilik Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Fatih Perçin, bu muhteşem balıkların yaşam hikayesini Yeni Asır'a anlattı.
6 BİN KİLOMETRE YOL
Dünyadaki tüm yılan balıklarının sadece Meksika Körfezi'ndeki Sargasso Denizi'nde çiftleştiğini, bunun için dünyanın çeşitli bölgelerinden yetişkin yılan balıklarının Sargasso Denizi'ne yolculuk ettiğini ifade eden Perçin, Anadolu'da da en fazla Bafa Gölü ile Menderes ve Gediz nehirlerinde yaşayan yılan balıklarının yaklaşık 6 bin kilometrelik yolculuğa çıktığını söyledi. Yılan balıklarının Bafa Gölü'nden Büyük Menderes yoluyla Akdeniz'e, oradan da Cebelitarık'ı geçerek Meksika Körfezi'ndeki Sargasso Denizi'ne ulaştığına işaret eden Perçin, burada balıkların dibe daldığını, şu ana kadar yapılan çalışmalara göre 300- 500 metre arasında yumurta ve spermalarını bıraktığını anlattı.
KARADAN DA GİDİYORLAR
Fatih Perçin, "7 ile 14 yaş arasındaki yetişkin yılan balıkları öncelikle bulundukları bölgede metamorfoz geçiriyor. Rengi kararan, yağlanan, gözleri büyüyen ve koku alma duyuları gelişen balıklar, yolculuğa hazır hale gelmeye çalışıyor. Bu gelişim tamamlandığında şubat ve mart aylarında yolculuk başlıyor. Göllerdeki balıklar, dereler ve küçük sular aracılığıyla denize ulaşmaya çalışıyor. Bu süreçte yüzde 20 oranında deriden de solunum yapabildiği için kayabileceği ıslaklıktaki çamur ve nemli ortamlarda karadan da ilerleyebiliyor. Önüne çıkan engelleri aşarak açık denize ulaşan balıklar hiçbir şey yemeden yaklaşık 200 gün yolculuk ederek Sargasso Denizi'ne ulaşıyor. 4 bin 500 metreye yakın derinliğe sahip çukurları bulunan bu denizde kendilerine ait bölgelerde balıklar dalmaya başlıyor. Balıkların 300 ile 500 metre arasında sperma ve yumurtalarını bıraktığı tahmin ediliyor" dedi.
DÖNÜŞ YOLCULUĞU
Çiftleşme sonrası ebeveynlerin yaşamları sona ererken, larva biçimindeki yaşam formları, Avrupa'ya doğru olan akıntılarla sürüklenerek Sargasso Denizi'nden Akdeniz'e doğru hareket ediyor. 2 yıl süren yolculuk boyunca renksiz, defne yaprağı biçimindeki formlarından Akdeniz kıyılarında yavru yılan balığı formuna dönüşen balıklar, yolculuklarının 2,5 ile 3. yılında Türkiye kıyılarına ulaşıyor. Burada iç sulara geçmek için yağmurlu mevsimleri ve su baskınlarını bekleyen balıklar, ebeveynlerinin geldiği göl ve nehirlere dönüyor. Fatih Perçin, Japonya, Tayvan ve Kore gibi Uzak Doğu ülkelerinde geleneksel bir öneme sahip, tüketimi çok yüksek miktarda olan balıkların, Avrupa'da da özellikle Almanya, İsveç ve Hollanda'da füme olarak tüketildiğini aktardı.
EKONOMİK DEĞERİ YÜKSEK
Perçin, yılan balığının yüksek ekonomik değere sahip, ihracat potansiyeli fazla bir balık olduğunu dile getirerek, "Türkiye'de dünya talebine yanıt verebilecek bir yetiştirme tesisinin kurulması gerekiyor. Ayrıca devlet olarak da ülkemiz sularına daha fazla sayıda yılan balığının gelebilmesi için iç sulardaki kirliliğin azaltılması, baraj gibi yapılara geçiş noktaları inşa edilmeli" diye konuştu.
İHSAN KARATAŞ