Beslenme ve diyet uzmanı Mehlika Öktem diyor ki...
Haydi, geçmişe bir yolculuk yapmaya ne dersiniz? Bundan binlerce yıl önce, insanlar doğanın rehberliğinde besinleri saklamanın yollarını keşfettiler. O zamanlar, bu teknik yalnızca yiyecekleri bozulmadan tutmak içindi. Ama bugün, bu eski yöntemlerin sağlık açısından sunduğu faydalar bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Fermentasyon, yalnızca bir saklama tekniği değil; aynı zamanda bize güç veren bir biyokimyasal mucize olabiliyor. Fermentasyon, basitçe, besinlerin doğal yollarla "fermente" edilmesi sürecidir. Bu süreçte, besinlerdeki şekerler, bakteriler ve mayalar tarafından işlenir ve sonuç olarak daha besleyici ve sindirimi kolay hale gelir. Bu doğal süreç, insan sağlığına pek çok fayda sağlar. Bağırsak sağlığından bağışıklık sistemini güçlendirmeye kadar... Bilimsel araştırmalar, fermente besinlerin probiyotik içerikleri sayesinde sindirim sistemini desteklediğini, bağırsak mikrobiyotasını düzenlediğini ve bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirdiğini ortaya koyuyor. Özellikle, Türkiye Beslenme Rehberi 2022 ve son yıllarda yapılan araştırmalar, fermente ürün tüketiminin bağışıklık sistemi, glisemik regülasyon ve mental sağlık üzerinde olumlu etkiler sağlayabildiğini vurguluyor.
FERMENTE BESİNLER
Fermente besinlerin izleri, binlerce yıl öncesine dayanıyor. Mezopotamya'dan Anadolu'ya, Orta Asya'dan Avrupa'ya kadar birçok kültür, besinlerini fermentasyonla sakladı. İşte birkaç örnek:
Yoğurt: Dünya çapında bilinen ve sevilen yoğurt, geleneksel bir fermente üründür. Özellikle bağırsak sağlığı için önemli olan probiyotikler içerir.
Tarhana: Yoğurt ve unun birleşiminden yapılan bu çorba, fermantasyon süreciyle sağlığa faydalı hale gelir. Sindirimi kolaylaştırır ve antioksidan kapasitesini artırır.
Boza: Orta Asya'nın geleneksel içeceği boza, fermantasyonla besin değerini artıran bir başka bir örnektir. Fermente besinlerin en büyük özelliklerinden biri, bağırsak sağlığını desteklemeleridir. Çünkü bu besinler, bağırsaklarımızda yaşayan yararlı bakteriler için besin kaynağı oluşturur. İşte bu probiyotikler, sindirim sistemimizi düzenler, bağışıklık sistemini güçlendirir ve hatta ruh halimizi iyileştirebilir. Tarhana, kefir, yoğurt, şalgam suyu ve kımız gibi geleneksel fermente besinler, bu konuda büyük rol oynar.
ANTİOKSİDAN MUCİZESİ
Fermente besinler sadece sindirim sistemimizi değil, aynı zamanda vücudumuzun savunma sistemini de güçlendirir.
Çünkü fermantasyon, besinlerdeki antioksidanları artırarak hücrelerimizi serbest radikallerden korur. Bu da daha güçlü bir bağışıklık sistemi ve yaşlanma karşıtı etkiler anlamına gelir.
HER FERMENTE SAĞLIKLI MI?
Her fermente besin sağlık açısından faydalı değildir. Örneğin, bazı fermente et ürünleri (sucuk, pastırma gibi) aşırı tüketildiğinde, sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, yüksek tuz içeren fermente sebzeler (örneğin, turşu) hipertansiyon hastaları için risk oluşturabilir. Fermentasyon, doğru koşullarda yapılmalıdır. Uygun sıcaklık, hijyen ve saklama koşulları sağlanmazsa, yararlı mikroorganizmaların yerini istenmeyen mikroplar alabilir. Bu nedenle, özellikle ev yapımı fermente ürünlerde tuz oranı, ısıl işlem, pH ve saklama süresi büyük önem taşır. Bilimsel çalışmalar, evde yapılan fermente besinlerin güvenliği için bu faktörlerin dikkatle kontrol edilmesi gerektiğini belirtiyor.
