Eksik bir şey var!

Sinemada toplumsal fay hatlarına dair bir hikaye kabaca üç değişik biçimde anlatılagelmiştir. Olduğu gibi, olmadığı gibi ve 'alttan alarak'. ABD tarihinin en utanç verici sayfalarından biri hakkında, ilk bakışta temiz bir hikaye vaat ediyor 'Hidden Figures'. Ülkeyi soğuk savaşın uzay yarışında öne taşıyan siyah kadınların merkezinde olduğu filmde, ırk ayrımcılığının olabilecek en yumuşak tonda eleştirildiğini söylemek mümkün. Film bu ayrımcılığın en naif görüntülerine odaklanıyor. 60'ların başındaki ABD'nin, siyah yurttaşlarına devlet eliyle uyguladığı sistematik baskının, işkencenin ve yaygın yaşam hakkı ihlallerinin zinhar yakınına bile yaklaşmıyoruz. Irkçı bir geleneğin, kültürün ve üzerine eklemlenen devlet tavrının değil, anlayışsız müdürlerin, tutucu 'kasaba' eşrafının, ve er geç doğruyu bulacak olan önyargılı bir takım kimselerin bir kusuru olarak kuruluyor ırkçılık.
AYNI NAKARAT
Nitekim sorunun çözümü, bu önyargıların giderilmesi, kişisel hataların düzeltilmesi ve açık fikirli Amerikan değerlerinin devreye girişiyle kolayca çözülüyor. Eleştirel bir mesafesi var'mış gibi yapan, suç dramaları ve tarihi / politik filmlerde örneklerini sıkça gördüğümüz samimiyetsiz bir ezber bu. Filmin bir diğer sorunu; karakterlerin saygınlık kazanmasında etkili olan faktörün, siyasal / sosyal bir demokratikleşmeden değil, yarattıkları kurumsal faydadan kaynaklandığını görmezden geliyor oluşu. Dahi mühendis / matematikçi kadınlar, aya gidecek roketlerle ilgili en doğru hesapları yaptıkça yükseliyor, işlevleri tekleştikçe, faydaları maksimum düzeye yükseldikçe saygı görmeye başlıyor.
Başka siyah kadınların, otobüslerde darp edilmekten, sistematik tecavüze uğramaya değin karanlık bir yelpazede paylarına düşeni yaşadığı 60'lar ABD'sini ise fonda dahi görmüyor, hatırlamıyoruz. NASA'da geçen bir 'Amerikan rüyası'na odaklanmaya, işleri daha fazla kurcalamamaya davet eden bir sinizm şarkısı 'Hidden Figures'.
"İNANDIĞINI BİLİYORUM"
'Help' ile hayranlık uyandıran Octavia Spencer dahi hesap uzmanı performansında;
Kevin Costner, ırkçılığın 'işe' engel teşkil ettiğini kavrayan vizyoner müdür rolünde döktürüyor. Kirsten Dunst, sansasyonel rollerine oranla mutevazı bir performansla filme olumlu katkı veriyor. Hikayeden bana kalan, Spencer'a, kendisinin ırkçı biri olmadığını, yalnızca kuralları uyguladığını anlattığı ve ayrımcı uygulamalarına kılıf aradığı unutulmaz sekans olacak sanıyorum. Dorothy Vaughan rolündeki Spencer'ın, müstehzi bir gülümsemeyle sahneyi terk ederken verdiği yanıt şöyle; "Biliyorum Bayan Mitchell... Buna inandığınızı biliyorum..." Yönetmen Teodore Melfi de bir iddia taşıyor. Toplumsal bir meseleye parmak bastığını, gerçek bir hikaye anlattığını, yahut sivil haklar konusunda üzerine düşeni yaptığını söylüyor izleyiciye. Yanıtım, Dorothy ile aynı;
"Biliyorum... Buna inandığını biliyorum..."
UNUTMAMALI
To Kill a Mockingbird / Bülbülü Öldürmek (1962) Robert Mulligan
Mississippi Burning / Missisipi Yanıyor (1988) Alan Parker
Do The Right Thing / Doğruyu Seç (1989) Spike Lee
Malcolm X (1992) Spike Lee
American History X / Geçmişin Gölgesinde (1998) Tony Kaye