Sıcak paranın bedeli
Sıcak para uzun süredir hem Türkiye ekonomisinin büyümesine hem de mali piyasaların canlanmasına katkı yapıyor. Sıcak para gelirse büyüyoruz, sıcak para gelirse hisse senetlerinin piyasa değeri yükseliyor, ulusal paramız değer kazanıyor. Sıcak para girişi durduğunda, rüzgarda ters dönmüş şemsiye gibi, her şey allak bullak oluveriyor. Küresel krizin başlamasını izleyen ilk 2 çeyrekte neden küçülme rekorları kırdık? Krizde hisse senetleri en fazla düşen borsa neden İMKB oldu?
Artık, hem reel sektörün hem de piyasaların sıcak para ile gitmeyeceğini kabullenmemiz gerekiyor. Ama biz işin kolayına kaçmayı tercih ediyoruz. Nasıl olsa büyümüyor muyuz? Nasıl olsa borsamız yükselmiyor mu? Ulusal paramız da değer kazanıyor. Daha ne o zaman?
Uzakdoğu Asya ülkeleri ve Brezilya, hatta bazı Latin Amerika ülkeleri bizim gibi düşünmediler. Her zaman uluslararası konjonktür gelişmekte olan ülkeler lehine bu kadar uygun zemin oluşturmaz gerçeğinden hareket ederek yapısal reformlarını tamamladılar ve ekonomilerinin iç dinamiklerine ve üretim faktörlerine uygun sanayileşme süreçlerinde yol kat ettiler.
BÜYÜMENİN DİNAMİĞİ
Türkiye ekonomisinin büyümesinde üç temel faktör rol oynuyor. Birincisi, sermaye birikimi, ikincisi istihdam artışı ve üçüncüsü verimlilik artışı. Sermaye birikiminin büyüme üzerindeki ağırlığı yüzde 75'ler seviyesinde. Açık bir ifadeyle büyümemiz için yeni sermaye girişi olması gerekiyor. Tabii sermaye de dışarıdan geliyor, çünkü maliyeti TL'ye göre oldukça düşük.
Sermaye girişleri sonrasında gelen dolarlar TL'ye çevrildiği için TL değer kazanıyor, ihraç mallarının fiyatı artarken ithal malların yani girdilerin fiyatları azalıyor. Sonrasında kaçınılmaz olarak dış ticaret açığı yükseliyor. Türkiye İstatistik Kurumu Ekim ayına ait dış ticaret verilerini yayımladı. Ne yazık ki, açık sadece 1 ayda 6 milyar doları aştı ve bu yılki toplam açık 38 milyar dolara tırmandı. Bu verilere göre ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 63.4'e düştü. Diğer aylarda olduğu gibi en fazla ihracat 1.2 milyar dolar ile Almanya'ya yapılmış. Toplam ihracatta AB'nin payı yüzde 47'lerde. Halen yüksek paya sahip Avrupa.
Yılın kalan 2 ayında da dış ticaretin yükselmesi ile cari işlemler yılı 35 milyar doların üzerinde bir açıkla kapatacak. Yani gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 5.4'üne ulaşacak. Finansmanı? Kolay... Sağ olsun sıcak para...
YABANCI ÇIKIŞLARI
Son haftalarda mali piyasalardaki sıcak para çıkıyor. Tabi, yeniden gelmek üzere... İMKB'deki yabancı payı yüzde 70'den yüzde 67'ye geriledi. Her ne kadar çıkış olsa da, Türk menkul kıymetleri için gelen sıcak paranın toplam değeri 100 milyar doları aşıyor. Bunun yüzde 75'i hisse senetlerinde, sadece yüzde 10'u mevduatta ve kalan kısım hazine tahvil ve bonolarında.
Sıcak para geçen yılın Nisan ayından beri kar yazmaktan o kadar yoruldu ki, biraz dinleniyor şu günlerde. Yabancı yatırımcılar halinden memnun. Ya, onların peşine takılan bizim küçük tasarruf sahipleri ne yapacak? 68, 69 ve 70 binlerden hisse senedi almışlardı. Hatta, bazıları geçen yıl 1.80'den dolar almıştı. Son yazılarımda küçük tasarruf sahiplerinin panik yapmamalarını naçizane öneriyorum. Çünkü, her defasında panikle kalkıp zararla oturuyorlar, deyim yerinde ise sıcak paranın ekmeğine yağ sürüyorlar.
Sıcak paranın ekonomiye ve piyasalara verdiği zararları maliyetli deneyimlerimizden artık öğrenmiş olmalıyız ve Brezilya, Çin gibi yerli tasarrufları sömürmelerini engellemeliyiz. Tabi, zamanlamayı doğru yaparak. Yüksek cari açık sorununun ve doğrudan yabancı sermayenin yetersiz olduğu bir süreçte, öncelikle reel sektöre gelen yabancı sermayeyi yükseltip, sonrasında Tobin Vergisi ve Sermaye Kazancı Vergisi ile sıcak parayı engellemenin çok doğru olmadığını düşünüyorum.
Artık, hem reel sektörün hem de piyasaların sıcak para ile gitmeyeceğini kabullenmemiz gerekiyor. Ama biz işin kolayına kaçmayı tercih ediyoruz. Nasıl olsa büyümüyor muyuz? Nasıl olsa borsamız yükselmiyor mu? Ulusal paramız da değer kazanıyor. Daha ne o zaman?
Uzakdoğu Asya ülkeleri ve Brezilya, hatta bazı Latin Amerika ülkeleri bizim gibi düşünmediler. Her zaman uluslararası konjonktür gelişmekte olan ülkeler lehine bu kadar uygun zemin oluşturmaz gerçeğinden hareket ederek yapısal reformlarını tamamladılar ve ekonomilerinin iç dinamiklerine ve üretim faktörlerine uygun sanayileşme süreçlerinde yol kat ettiler.
BÜYÜMENİN DİNAMİĞİ
Türkiye ekonomisinin büyümesinde üç temel faktör rol oynuyor. Birincisi, sermaye birikimi, ikincisi istihdam artışı ve üçüncüsü verimlilik artışı. Sermaye birikiminin büyüme üzerindeki ağırlığı yüzde 75'ler seviyesinde. Açık bir ifadeyle büyümemiz için yeni sermaye girişi olması gerekiyor. Tabii sermaye de dışarıdan geliyor, çünkü maliyeti TL'ye göre oldukça düşük.
Sermaye girişleri sonrasında gelen dolarlar TL'ye çevrildiği için TL değer kazanıyor, ihraç mallarının fiyatı artarken ithal malların yani girdilerin fiyatları azalıyor. Sonrasında kaçınılmaz olarak dış ticaret açığı yükseliyor. Türkiye İstatistik Kurumu Ekim ayına ait dış ticaret verilerini yayımladı. Ne yazık ki, açık sadece 1 ayda 6 milyar doları aştı ve bu yılki toplam açık 38 milyar dolara tırmandı. Bu verilere göre ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 63.4'e düştü. Diğer aylarda olduğu gibi en fazla ihracat 1.2 milyar dolar ile Almanya'ya yapılmış. Toplam ihracatta AB'nin payı yüzde 47'lerde. Halen yüksek paya sahip Avrupa.
Yılın kalan 2 ayında da dış ticaretin yükselmesi ile cari işlemler yılı 35 milyar doların üzerinde bir açıkla kapatacak. Yani gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 5.4'üne ulaşacak. Finansmanı? Kolay... Sağ olsun sıcak para...
YABANCI ÇIKIŞLARI
Son haftalarda mali piyasalardaki sıcak para çıkıyor. Tabi, yeniden gelmek üzere... İMKB'deki yabancı payı yüzde 70'den yüzde 67'ye geriledi. Her ne kadar çıkış olsa da, Türk menkul kıymetleri için gelen sıcak paranın toplam değeri 100 milyar doları aşıyor. Bunun yüzde 75'i hisse senetlerinde, sadece yüzde 10'u mevduatta ve kalan kısım hazine tahvil ve bonolarında.
Sıcak para geçen yılın Nisan ayından beri kar yazmaktan o kadar yoruldu ki, biraz dinleniyor şu günlerde. Yabancı yatırımcılar halinden memnun. Ya, onların peşine takılan bizim küçük tasarruf sahipleri ne yapacak? 68, 69 ve 70 binlerden hisse senedi almışlardı. Hatta, bazıları geçen yıl 1.80'den dolar almıştı. Son yazılarımda küçük tasarruf sahiplerinin panik yapmamalarını naçizane öneriyorum. Çünkü, her defasında panikle kalkıp zararla oturuyorlar, deyim yerinde ise sıcak paranın ekmeğine yağ sürüyorlar.
Sıcak paranın ekonomiye ve piyasalara verdiği zararları maliyetli deneyimlerimizden artık öğrenmiş olmalıyız ve Brezilya, Çin gibi yerli tasarrufları sömürmelerini engellemeliyiz. Tabi, zamanlamayı doğru yaparak. Yüksek cari açık sorununun ve doğrudan yabancı sermayenin yetersiz olduğu bir süreçte, öncelikle reel sektöre gelen yabancı sermayeyi yükseltip, sonrasında Tobin Vergisi ve Sermaye Kazancı Vergisi ile sıcak parayı engellemenin çok doğru olmadığını düşünüyorum.
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.