Gelir dağılımı yine adaletsiz

Bir yıl gecikmeli açıklanan gelir dağılımı istatistiklerine göre kronik sorunumuz olan adaletsiz gelir dağlımı varlığını sürdürüyor. Toplumun bir kısmı yüksek refah içinde yaşarken aynı oranda diğer kısmı onda biri daha az gelirle hayatlarını idame ettirmek zorunda kalıyor. Toplam nüfus yüzde yirmilik 5 grup olarak değerlendirildiğinde, 4 grubun yani yüzde 80'in aldığı gelir ile yüzde 20'lik tek grubun aldığı gelir neredeyse eşit. İlerleyen yıllar içinde zenginler ilerlemiş, yoksul grup ise zamana meydan okurcasına gerilemiş. Zaten bileşik kap gibi, bir tarafın yükselmesi için diğer tarafın düşmesi gerekir.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun yaptığı "Gelir ve Yaşam Koşulları" çalışması sonuçları bilindik gerçekleri bir kez daha hatırlattı bizlere. Türkiye'nin milli geliri yükseliyor ama gelir dağılımındaki adaletsizlik yerinde sayıyor. 2009 yılında yüzde 20'lik birinci grup toplam milli gelirden yüzde 47.6 pay alırken beşinci gruptakiler, ki sayı olarak aynı ise sadece yüzde 5.6 ile yetinmek zorunda kalmışlar. Bu rakamları şöyle de okuyabiliriz uçurumu daha belirgin bir hale getirmek için, en zengin ile en yoksul arasındaki gelir farkı 8.1 seviyesinde.
Gelir dağılımı sonuçlarına göre oluşturulan grafikteki (Lorenz eğrisi) bazı alanlar kullanılarak gelir dağılımının adalet seviyesi de belirlenebiliyor. Hesaplanan bu rakama "Gini katsayısı" diyoruz. Gini katsayısı 0 ile 1 aralığında bir değer alıyor. Sıfır en adil, 1 en adaletsiz dağılım anlamına geliyor. TÜİK verilerine göre 2009 yılında Türkiye'nin Gini katsayısı 0.41 olmuş. 2001 krizi sonrasında da aynı düzeylerde imiş.

ADALETTE GERİDEYİZ
Dünya Bankası'nın geniş coğrafyayı kapsayan yeni bir çalışması var bu konuda. Hangi noktada olduğumuzu görmek için birkaç örnek vermek istiyorum...
Avrupa ülkelerinde, yeni katılan gelişmekte olan ülkeler dahil, en zengin ile en fakir arasındaki gelir farkı ortalaması 7.2'de kalıyor. En iyi durumda olan ülke, sizin için biraz sürpriz olacak, Çek Cumhuriyeti. Fark ortalamanın neredeyse yarısında bu ülkede. 3.5 seviyesini, 3.8 ile Finlandiya ve 3.9 ile Slovakya izliyor.
Avrupa'nın amiral gemileri Almanya ve Fransa'da da gelir dağılımında bir sorun görülmüyor. Gini katsayısı Almanya'da 0.27 ve Fransa'da 0.32. Bırakın önemli Avrupa ülkelerini, Tunus, Pakistan, Jamaika ve Kırgızistan'ın bile gerisindeyiz. Ben de çok karamsar tablo çizdim galiba. Gelir dağılımda geride bıraktığımız ülke hiç yok mu? Tabiki var... Dominik Cumhuriyeti, Malavi, Guatemala, Kenya ve Madagaskar... Olsun, dağılımdaki adaleti bir kenara bırakalım, milli gelirimiz ve kişi başına düşen gelirimiz sürekli artıyor ya biz ona bakalım...
YAŞAM KOŞULLARI
TÜİK'in yaptığı çalışmada yaşam koşulları da belirleniyor. Nüfusun yüzde 17.1'i yoksulluk riskiyle karşı karşıya. Ayrıca kurumsal olmayan (TÜİK öyle tanımlıyor) nüfusun yüzde 59.3'ünün taksit ödemeleri ve borçları bulunuyor. Üstelik borçluların üçte birine bu ödemeler çok yük getiriyor. Barınma ile ilgili rakamlar da iç açıcı görünmüyor. Nüfusun yaklaşık yarısı ısınma sorunu olan nemli evlerde yaşamak zorunda. Yüzde 82'si ise değiştirilmesi gereken mobilyalar sahip.
Bazı iktisadi verilerin sihirli yanlarının ardında işte bu acı gerçekler bulunuyor. Kayıt dışı ekonominin ağırlığı, sosyal güvenlikten mahrum çalışanların sayısı, istihdam edilen genç ve eğitimlilerin oranı, kalkınmışlık düzeyi, bölgesel iktisadi farklılıklar, iç tasarruf eksiği ve değindiğimiz gelir dağılımdaki adaletsizlik, büyüme rakamının, enflasyon ve faiz oranlarının büyüsü ile görünmez hale geliyor.