Türkiye İstatistik Kurumu büyümenin öncü göstergelerinden bazılarını açıkladı. Perakende satışların, sektörlerin cirolarının ve ekonominin otomotiv ile beraber lokomotifi olan konut sektörünün durumunu yansıtan rakamları paylaştı. Tam parçalı bulutlu bir yapı var. Yılın son aylarında kısmen de olsa bir toparlamanın gelmesi kesin gerekiyor ki ekonomi yönetiminin yılsonu büyüme beklentisi olan yüzde 0,5 oranı yakalanabilsin.
Konut ile başlayalım analize...
Konut sektöründeki satışlar Eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,4 yükselmiş. Yaklaşık 147 bin satış gerçekleşmiş.
Satışların yaklaşık üçte biri ipotek yoluyla yani bankalardan mortgage kredileri kanalıyla gerçekleşmiş. Kalan üçte ikilik kısım ise sadece konut mülkiyetinde el değiştirimi şeklinde olmuş.
Açıkça görüyoruz ki Merkez Bankası'nın Ağustos ve Eylül aylarında toplam 750 baz puan faiz indirimi ve bunun sonucunda kamu bankalarının konut kredilerini yüzde 1'in altına çekmeleri sektördeki arz fazlasının eritilmesinde yeterli etkiyi henüz yapamamış.
CİROLARDA YÜKSELİŞ VAR
Konut sektöründeki çok az kıpırdanmaya rağmen sektörün elde ettiği ciro ne yazık ki yüzde 18 düşmüş. Tüm sektörlerin ortalama cirosunu gösteren "toplam ciro endeksi" 197,2 seviyesinde iken inşaat sektörü ciro endeksi 166,8 seviyesine ancak ulaşmış. Bu arada şu kısa bilgiyi ekleyelim. Endeksler 2015 yılında 100 olarak kabul ediliyor. Şuan toplam endeks 197'lerde ise sektörlerin cirolarının son 4 yılda kabaca yüzde 97 arttığını söyleyebiliriz. İnşaat sektörü ise cirosunu aynı süreçte yüzde 66 yukarı çıkarabilmiş. Tabi bunlar ciro, kar değil.
Maliyetler arındırıldığında özellikle de finansman maliyetleri sanırım elde fazla bir şey kalmamıştır. Bu tahminimizi sektörde konkordato ilan eden şirket sayısından teyit edebiliyoruz.
Gelelim diğer bir göstergeye...
Perakende satışlar Ağustos ayında bir önceki yılın eş dönemine göre yüzde 4,3 aşağı gelmiş. Detaylar şöyle; gıda, içecek ve tütün grubundaki satışlar yüzde 5, gıda dışı gruptaki satışlar ise yüzde 5,8 düşmüş. İlginç olan sektörün satışlarının yüzde 5'ler civarında düşmesine rağmen cirolarının yüzde 9,2 düzeyinde artmış olması. Satıştan elde edilen gelir daha az satışa rağmen yükseliyorsa satış fiyatlarının nasıl değiştiği de rahatça ortaya çıkmış oluyor.
PMI VERİSİNİN SEYRİ POZİTİF
Büyümenin öncü göstergelerinden en fazla dikkate alınan PMI verisinin seyri ise pozitif. Satın alma yöneticileri endeksi olarak Türkçeleştireceğimiz PMI, ciro açısından aslan payını alan şirketlerin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini gösteriyor.
Endeks içinde yeni siparişlerin etkisi yüzde 30 civarında. İkinci sırada yüzde 25 ağırlıkla üretim ve üçüncü sırada yüzde 20 ile istihdam faktörü yer alıyor.
Endeks değerinin 50 puanın altında olması büyümenin yavaşladığını, 50'nin üzerinde olması ise büyümenin geleceğini gösteriyor. Ekim başında PMI endeksi 48 puandan 50 puana yükseldi. Geçen sene Ekim ayında 42'lerde idi. Demek ki büyüme hızı hafif momentum kazanıyor gibi. Veriler geldikçe analizimizi sürdüreceğiz.
Şimdilik karşımızda netleşmiş bir resim yok. Yine de yılın son aylarında yani son çeyrekte baz etkisinin de katkısı ile yılın bütününü negatif rakamdan kurtaracak büyüme rakamı gelebilir.