İnsanoğlu nihayet çevreye verdiği geri dönülmez zararların farkına varabildi.
Gerek ülkeler gerekse ülkelerarası düzeyde bir dizi önlemler alınmaya çalışılıyor.
Son olarak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı'nda ülkeler çeşitli taahhütlerde bulundular. Şimdiye kadar imza atılan bu tür sözleşmelerde verilen sözlerin tutulmamasının bir yaptırımı olmamıştı.
Ancak bu sefer 2023 yılına kadar taahhüt edilip de alınmayan önlemler için kanuni yaptırımlar uygulanacak.
Çevreye verilen önemle beraber "sürdürülebilirlik" kavramı da ekonomi hayatında geniş bir yer aldı. Üç temel bileşenin yan yana gelmesiyle sürdürülebilirlik ortaya çıkıyor. Çevrenin korunması, ekonomik büyümenin ve sosyal gelişimin sağlanması... Yani üretimin ekonomik faktörlerin yanı sıra çevresel ve sosyal unsurların da dikkate alınarak gerçekleştirilmesini en yalın haliyle sürdürülebilirlik olarak açıklayabiliriz.
BİST'TEN ÇEVRE İÇİN ENDEKS
Borsa İstanbul bu konuda bir endeks oluşturdu. BİST Sürdürülebilirlik Endeksi. Amacı şirketlerde uzun vadeli değer yaratabilmesini ve bu çerçevede ekonomik, çevresel ve sosyal faktörlerin kurumsal yönetim ilkeleri ile birlikte şirket faaliyetlerine ve karar mekanizmalarına uyarlanmasına zemin oluşturmak. Şu an endekste 58 şirket bulunuyor. Düşük görünmüş olabilir ama şu detayı ihmal etmeyelim. Şirketler derecelendirmeyi gönüllü olarak kabul ediyor ve BİST'in belirlediği notları aldıkları takdirde bu endekse girmeye hak kazanıyorlar.
Çevrenin korunmasına bir katkı da SPK'dan geliyor. Yeşil tahvil ve kira sertifikası taslak tebliği hazırlandı. Şirketler "yeşil proje" kapsamına giren faaliyetlerinin finansmanı için bu tür borçlanma araçlarını kullanabilecekler. Tebliğde iklim değişikliği etkilerinin azaltılması, iklim değişikliğine uyum, doğal kaynakların korunması, biyoçeşitliliğin korunması ve kirliliğin önlenmesi ve kontrolü gibi çevresel amaçlara katkı sağlayan projeler yeşil proje sınıflamasına dahil ediliyor.
Örneğin yenilenebilir enerji, kirliliğin önlenmesi ve kontrol edilmesi, enerji verimliliğinin artırılması, yaşayan doğal kaynaklar ve arazi kullanımının çevresel sürdürülebilir yönetimi ve eko-verimli ve/ veya döngüsel ekonomiye uyarlanmış ürünler, üretim teknolojileri ve süreçleri yeşil proje olarak kabul ediliyor.
PROJEYE FİNANSMAN İMKANI
Yeşil borçlanma araçları yukarıda özetlediğimiz yeşil projelerin finansmanı için çıkarılacak. Bunların ihracından elde edilecek fonlar bu projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak. Diğer menkul kıymetlerde olduğu gibi borsada işlem göreceğinden istenildiğinde vadesi beklenmeden likit hale getirilebilecek. Bunlar yurt içinde satılabildiği gibi yurt dışında da ihraç edilebilecek.
Yeşil tahvillerin getirisi aynen diğer tahvillerde olduğu gibi faizden ibaret...
Tabi uzun vadeli çıkarılacağından belli aralıklarla, yıllık veya 6 aylık gibi, yatırımcısına dönemsel getiri sağlayacak. Vade bitiminde de tahvil sahibi anaparasını alacak. Yeşil kira sertifikalarında ise faiz söz konusu olmuyor. Varlık kiralama şirketlerinin ihraç ettiği sukuklar gibi varlığa dayalı ihraç edildiğinden sahiplerinin bu varlık veya haktan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmaları sağlanıyor.
SPK'nın taslak olarak hazırladığı bu tebliğ yürürlüğe girdikten sonra umarız şirketler tarafından etkin bir şekilde kullanılır.